Kataas-taasang Konseho ng Ukranya

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Kataas-taasang Konseho ng Ukranya

Верховна Рада України (Ukranyo)

Verkhovna Rada Ukrainy
9th Ukrainian Parliament
Logo
Logo
Uri
Uri
Kasaysayan
Itinatag1991
Inunahan ngKataas-taasang Sobyetiko
Pinuno
1st Deputy Chairman
2nd Deputy Chairwoman
Olena Kondratiuk, Batkivshchyna
Simula 29 August 2019
Estruktura
Mga puwesto450
Mga grupong pampolitika
Government (235)
  •      LB (235)

Supported by (36)

Opposition (71)

Others (63)

Vacant (46)

Halalan
Parallel voting:
First past the post (225 seats)
Party-list proportional representation (225 seats) with 5% electoral threshold
Huling halalan
21 July 2019
Susunod na halalan
No earlier than 13 February 2024 (initially the election was scheduled to take place by 29 October 2023, but martial law was extended to 13 February 2024)
Lugar ng pagpupulong
Verkhovna Rada building, Kyiv, Ukraine[6]
Websayt
Padron:Official url
Konstitusyon
Constitution of Ukraine: Chapter IV, Articles 75–101
Footnotes
Due to the Russian military intervention in Ukraine (2014–present) and the annexation of Crimea, only 424 of the parliament's 450 seats were elected in the 2019 election, leaving 26 vacant. The number of vacant seats had grown to 27 as of June 2020.[7][8][9]

Ang Kataas-taasang Konseho (Ukranyo: Верховна Рада) ay ang parlamentong unikameral ng estado ng Ukranya. Ang Verkhovna Rada ay binubuo ng 450 deputies, na pinamumunuan ng isang tagapagsalita. Ang Verkhovna Rada ay nagpupulong sa Verkhovna Rada building sa kabisera ng Ukraine Kyiv. Ang mga kinatawan na inihalal noong 21 Hulyo 2019 Ukrainian parliamentary election ay pinasinayaan noong 29 Agosto 2019.[10]

Ang Verkhovna Rada ay binuo mula sa mga sistema ng katawan ng kinatawan ng republika na kilala sa Soviet Union bilang Supreme Soviet (Supreme Council) na unang itinatag noong 26 Hunyo 1938 bilang isang uri ng lehislatura ng Ukrainian SSR pagkatapos ng pagbuwag ng Congress of Soviets of the Ukrainian SSR.[11]

Ang ika-12 pagpupulong ng Supreme Soviet of the Ukrainian SSR (elected in 1990) ay naglabas ng Declaration of Independence of Ukraine,[11] nagpakilala ng mga elemento ng isang ekonomiyang pamilihan at liberalisasyong pampulitika, at opisyal na binago ang pagbilang ng mga sesyon nito,[11] na nagpapahayag ng sarili nitong unang pagpupulong ng "Verkhovna Rada ng Ukraine".[11] Ang kasalukuyang parlyamento ay ang ikasiyam na pagpupulong. Dahil sa digmaan sa Donbas at sa unilateral annexation ng Crimea ng Russia, mga halalan para sa constituencies nasa Donbas at Crimea ay hindi ginanap sa 2014 at 2019 elections; kaya ang kasalukuyang komposisyon ng Verkhovna Rada ay binubuo ng 424 na kinatawan.[7][8][9]

Pangalan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pangalang Rada (Ukranyo: Рада) ay nangangahulugang "konseho", "rede". Nagmula ang institusyon noong panahon ni Kyivan Rus at pagkatapos ay kumakatawan sa isang konseho ng boyars at ng mas mataas na klero.[12] Noong ika-17 at ika-18 na siglo, ginamit ng Dnieper Cossacks ang termino upang tumukoy sa mga pagpupulong kung saan ginawa ang mga malalaking desisyon; ang Cossacks ay naghalal ng mga bagong konseho sa pamamagitan ng popular na boto.[13] Ang Ukrainian People's Republic sa pagitan ng 17 Marso 1917 at 29 Abril 1918 ay nagkaroon ng Central Rada.[14] Ang West Ukrainian People's Republic at ang Ukrainian government-in-exile ay may UNRada (Ukrainian National Rada).

Ang kasalukuyang pangalan ng parlamento ay nagmula sa Sobyet na kasanayan sa pagtawag sa pambansang parlamento at mga parlyamento ng mga bumubuo nitong republika na Supreme Soviets (Ruso: Верховный совет, romanisado: Verkhovnyy soviet). Tulad ng maraming iba pang republika ng Sobyet, ang Verkhovna Rada ay isang lokal na bersyon ng terminong ito na ginamit sa Ukrainian SSR. Matapos mabawi ng Ukraine ang kalayaan noong 1991, ang terminong Verkhovnaya Rada (Ruso: Верховная Рада) ay ginamit sa parehong Russian at Ukrainian-based russophone media bilang isang [ [Calque|loan translation]] ng terminong Ukrainian. Ang Verkhovna, ang pambabae na anyo ng pang-uri na "верховний" na nangangahulugang supremo, ay nagmula sa Ukrainian salitang "верх " na nangangahulugang "itaas".

Ang isa pang pangalan, na hindi gaanong ginagamit, ay ang Parliament of Ukraine (Ukranyo: Парламент України).

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

1917–1990[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Central Rada noong 1917–18
  • Ukrainian National Rada noong 1918 (West Ukraine)
  • Labor Congress of Ukraine noong 1919 (kasama ang mga delegado ng West Ukrainian)
  • Rada of the Republic noong 1921 (napatapon sa Tarnów, Poland)[15]
Tingnan din: Supreme Soviet of the Ukrainian SSR at Ukrainian National Council

Pinalitan ng Supreme Soviet of the Ukrainian Soviet Socialist Republic ang All-Ukrainian Congress of Soviets at isang uri ng legislative authority ng Soviet Ukraine ayon sa 1937 Constitution of the Ukrainian SSR. Ang All-Ukrainian Congress of Soviets ay pinalitan na ng Supreme Council noong 1927.[16] Ang Kongreso ng mga Sobyet ay pinasimulan ng Central Executive Committee, na inihalal at Ang huling tagapangulo ng komite ay si Hryhoriy Petrovsky (kilala rin bilang Grigoriy Petrovskiy sa Russian transliterasyon).

Ang first elections sa Supreme Council of the Ukrainian SSR ay naganap noong 26 Hunyo 1938. Ang unang sesyon ng parlyamento ay naganap sa Kyiv mula Hulyo 25 hanggang Hulyo 28, 1938. Ang unang Tagapangulo ng konseho ay Mykhailo Burmystenko na kalaunan ay namatay noong World War II. Noong 1938, isang Presidium ang inihalal ng konseho na pinamumunuan ni Leonid Korniyets. Kinakatawan ng Presidium ang konseho tuwing wala ito sa sesyon.

Sa panahon ng digmaan, ang Presidium ay inilikas sa lungsod ng Saratov sa Russian SFSR. Noong 29 Hunyo 1943, ang Presidium ay naglabas ng utos na ipagpaliban ang mga halalan para sa bagong convocation sa loob ng isang taon habang pinalawig ang unang convocation. Noong 8 Enero 1944, ang Council of Ministers of the Ukrainian SSR sa kasunduan sa Communist Party ay nagpasya na ilipat ang Presidium ng Supreme Council mula Kharkiv patungong Kyiv. Ang mga bagong halalan ay naka-iskedyul para sa 9 Pebrero 1947 para sa Konseho.

Yulia Tymoshenko ay hinirang Punong Ministro ng Ukraine sa Rada noong 4 Pebrero 2005.

1990–kasalukuyan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hanggang Agosto 24, 1991, pinanatili ni Verkhovna Rada ang pangalang Supreme Soviet of the Ukrainian SSR.[11]

Ang first partially free elections sa Verkhovna Rada at mga lokal na konseho ng mga kinatawan ng mga tao ay ginanap noong 4 Marso 1990.[11][17] Bagama't ang Communist Party nanatili pa rin sa kontrol, isang "Democratic Bloc" ay binuo ng maraming partido, kabilang ang People's Movement of Ukraine (Rukh), Helsinki Watch Committee of Ukraine, Party of Greens of Ukraine, at marami pang iba.[17]

Ang ikalabindalawang convocation ng Supreme Council of the Ukrainian SSR ay naglabas ng Declaration of State Sovereignty of Ukraine noong 16 Hulyo 1990, at nagdeklara ng Ukrainian independence noong 24 Agosto 1991, sa humigit-kumulang 6 p.m. lokal na oras.[18] Noong panahong iyon, ang Chairman of the Verkhovna Rada ay si Leonid Kravchuk. Ang Act of Ukrainian Independence ay labis na sinusuportahan sa isang pambansang reperendum na ginanap noong 1 Disyembre 1991. Noong 12 Setyembre 1991, pinagtibay ng parliyamento ang batas na "On the Legal Succession of Ukraine".[19] Kaya, ang VR ay naging Supreme Council of Ukraine.

Lokasyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pangunahing artikulo: Gusali ng Verkhovna Rada

Nagpupulong ang Verkhovna Rada sa isang neo-classical na gusali sa Kyiv's vulytsia Mykhaila Hrushevskoho (Mykhaila Hrushevsky Street) at Ploshcha Konstytutsii (Constitution Square). Ang gusali ay magkadugtong sa Mariinskyi Park at sa ika-18 siglo Mariinskyi Palace, na dinisenyo ni Bartolomeo Rastrelli, na nagsisilbing opisyal na tirahan ng Pangulo ng Ukraine.

Pagkatapos ng paglipat ng kabisera ng Ukrainian SSR mula sa Kharkiv patungong Kyiv noong 1934, isang buong hanay ng mga gusali ng pamahalaan ang binalak para sa lungsod.[20] Noong 1936, isang paligsahan para sa pagtatayo ng bagong parliament building ang napanalunan ng arkitekto Volodymyr Zabolotny.

Ang orihinal na gusali ay itinayo mula 1936 hanggang 1938. Dahil nawasak noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang gusali ay muling itinayo mula 1945 hanggang 1947, na may muling itinayong glass dome na isang metro ang taas kaysa sa orihinal.[20]

Ibang mga lokasyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Misyon at awtoridad[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ukraine

Ang lathalaing ito ay bahagi ng mga serye:
Politika at pamahalaan ng
Ukraine

Mga ibang bansa · Kalipunan ng mga mapa
 Portal ng Pulitika
Pangunahing artikulo: Batas ng Ukraine

Ang Verkhovna Rada ay ang tanging katawan ng lehislatibo na kapangyarihan sa Ukraine. Tinutukoy ng parliyamento ang mga prinsipyo ng domestic at foreign policy, nagpapakilala ng mga susog sa Konstitusyon ng Ukraine, nagpatibay ng mga batas, nag-apruba sa estado badyet, nagtatalaga ng mga halalan para sa Pangulo ng Ukraine, nag-impeach sa pangulo , nagdedeklara ng digmaan at kapayapaan, humirang ng Punong Ministro ng Ukraine, humirang o nagkukumpirma ng ilang opisyal, humirang ng isang-katlo ng Konstitusyonal na Hukuman ng Ukraine, niratipikahan at tinuligsa ang mga internasyonal na kasunduan, at nagsasagawa ng ilang mga tungkulin sa pagkontrol. [21] Itinatakda ng Konstitusyon ng Ukraine na ang Verkhovna Rada ay awtorisado na gampanan ang mga tungkulin nito sa ilalim ng kondisyon na hindi bababa sa dalawang-katlo ng konstitusyonal na komposisyon nito (300 o higit pang mga kinatawan ng mga tao) ay ihahalal.[22]

Sa Ukraine ay walang mga kinakailangan para sa pinakamababang bilang ng mga lagda (ng mga kinatawan) upang magrehistro ng isang panukalang batas.[23] Sa pangkalahatan, ang parlamento ay nagpapatibay ng humigit-kumulang 200 mga panukalang batas bawat taon.[23] Isang average na lima hanggang anim na panukalang batas ang nakarehistro araw-araw sa parliament.[23] Bilang resulta nito noong tagsibol ng 2019, ang parlyamento ay nagkaroon ng higit sa 10 libong mga rehistrado at nasa ilalim ng pagsasaalang-alang na mga panukalang batas na hindi pa nito pinagdebatehan.[23]

Mga pananda[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑
  2. ↑
  3. ↑ In July 2021, seven Voice MPs announced that they were leaving the party due to disagreements with leader Kira Rudyk, and creating a parliamentary group called Justice. In turn, all seven were expelled from Voice; since then, four more MPs have joined the breakaway group. However, they officially remain part of the Voice faction in the Rada.[1]
  4. ↑
  5. ↑ Parliamentary group formed from former deputies of Opposition Platform — For Life, which was suspended due to suspected Russian government ties.[2][3] In the 24 March 2022 parliamentary sitting, five deputies announced their resignation from the OPFL. The Rada is consulting with the Ministry of Justice against the remaining deputies as Ukrainian law does not provide for a single mechanism for suspending the activities of a party represented in parliament.[4] On 24 April 2022, MPs from OPFL created a deputy group Platform for Life and Peace[5]
  6. ↑

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "Ще один нардеп перейшов з фракції "Голосу" до групи "Справедливість" – тепер вона в більшості" (sa Ukranyo). UNIAN. 7 September 2021. Nakuha noong 8 November 2021.
  2. ↑ Sauer, Pjotr (20 March 2022). "Ukraine suspends 11 political parties with links to Russia". The Guardian (sa Ingles). Nakuha noong 28 March 2022.
  3. ↑ Shapero, Julia (20 March 2022). "Ukraine to ban 11 political parties with ties to Russia". Axios (sa Ingles). Nakuha noong 28 March 2022.
  4. ↑ "5 people's deputies of OPFL left the faction". Українська правда (sa Ukranyo). Nakuha noong 28 March 2022.
  5. ↑ "People's deputies from the OPFL decided to call themselves PFLP". Українська правда (sa Ukranyo). Nakuha noong 21 April 2022.
  6. ↑ "Official website. Administrative and territorial division". March 2017. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 20 April 2020. Nakuha noong 9 June 2020.
  7. ↑ 7.0 7.1 Parliamentary elections not to be held at nine constituencies in Donetsk region and six constituencies in Luhansk region – CEC, Interfax-Ukraine (25 October 2014)
  8. ↑ 8.0 8.1 Ukraine crisis: President calls snap vote amid fighting, BBC News (25 August 2014)
  9. ↑ 9.0 9.1 "Ukraine elections: Runners and risks". BBC News. 22 May 2014. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 27 May 2014. Nakuha noong 29 May 2014.
  10. ↑ ixth-verkhovna-rada-convocation "Their first time. VoxCheck ng unang session ng IXth Verkhovna Rada convocation | VoxUkraine". voxukraine.org (sa Ingles). Nakuha noong 1 Disyembre 2021. {{cite web}}: Check |url= value (tulong)
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 ua/?termin=Verkhovna_Rada_Ukrainy Verkhovna Rada sa Encyclopedia of History of Ukraine
  12. ↑ Padokh, Y. "Boyar Council". Encyclopedia of Ukraine. Nakuha noong 13 Oktubre 2007.
  13. ↑ "General Military Council". Encyclopedia of Ukraine. Nakuha noong 13 Oktubre 2007.
  14. ↑ "Central Rada". Encyclopedia of Ukraine. Nakuha noong 13 Oktubre 2007. {{cite ensiklopedya}}: Unknown parameter |huling= ignored (tulong); Unknown parameter |una= ignored (tulong)
  15. ↑ 5CGovernment6in6exileoftheUkrainianNationalRepublic.htm "Government-in-exile of the Ukrainian National Republic". Encyclopedia of Ukraine. 2008. Nakuha noong 8 Setyembre 2016. {{cite ensiklopedya}}: Check |url= value (tulong)
  16. ↑ Serhy Yekelchyk '"Ukraine: Birth of a Modern Nation, Oxford University Press (2007), { {ISBN|978-0-19-530546-3}}, pahina 89
  17. ↑ 17.0 17.1 Subtelny, Orest (2000). Ukraine: A History. University of Toronto Press. pp. s. 576–577. ISBN 0-8020-8390-0.
  18. ↑ "Verkhovna Rada ng Ukraine Resolution On Declaration of Independence of Ukraine". Opisyal na website ng Verkhovna Rada. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 30 Septiyembre 2007. Nakuha noong 14 Enero 2024. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (tulong); Unknown parameter |access -date= ignored (tulong)
  19. ↑ Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang zakon2.rada.gov.ua); $2
  20. ↑ 20.0 20.1 Mefford, Svitlana. "The Building of Verkhovna Rada. Kasaysayan ng inuupuan ng Parliament ng Ukrainian". The Ukrainian Observer. Blg. 184. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 27 Septiyembre 2007. Nakuha noong 12 October 2007. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)
  21. ↑ "Article 85". Wikisource. Nakuha noong 11 Oktubre 2007.
  22. ↑ (sa Ukranyo) Isang talaan na bilang ng mga kinatawan ng mga tao ang nanatili sa Konseho. Ano ang susunod?, Kilusang sibil "Chesno" (8 Disyembre 2023)
  23. ↑ 23.0 23.1 23.2 23.3 Законодавчий спам: чому в Ради не доходять руки до до спраівих url [Legislative spam: bakit hindi naaabot ng Konseho ang mga kamay ng talagang mahahalagang inisyatiba]. Ukrainska Pravda (sa Ukranyo). {{cite web}}: |access-date= requires |url= (tulong); Missing or empty |url= (tulong); Text "//www.eurointegration.com.ua/experts/2019/04/17/7095011/" ignored (tulong)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kataas-taasang_Konseho_ng_Ukranya&oldid=2100503"