Linyang Curzon

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Curzon Line
Historical demarcation line of World War II
Lighter blue line: Curzon Line "B" as proposed in 1919.
Darker blue line: "Curzon" Line "A" as drawn by Lewis Namier in 1919.
Pink areas: Pre–World War II provinces of Germany transferred to Poland after the war.
Grey area: Pre–World War II Polish territory east of the Curzon Line annexed by the Soviet Union after the war.

Ang Linyang Curzon ay isang iminungkahing demarcation line sa pagitan ng Ikalawang Republika ng Polonya at ng Soviet Union, dalawang bagong estado na umusbong pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig.Batay sa mungkahi ni Herbert James Paton, ito ay unang iminungkahi noong 1919 ni Lord Curzon, ang British Foreign Secretary, sa Supreme War Council bilang diplomatikong batayan para sa hinaharap na kasunduan sa hangganan.[1][2][3]

Ang linya ay naging isang pangunahing geopolitical factor noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nang ang USSR nivade ang silangang Poland, na nagresulta sa pagkakahati ng teritoryo ng Poland sa pagitan ng USSR at Nazi Germany halos sa kahabaan ng Curzon Line alinsunod sa mga huling round ng lihim na negosasyon na nakapalibot sa Molotov-Ribbentrop Pact. Matapos ang pag-atake ng Aleman sa Unyong Sobyet noong 1941, Operasyon Barbarossa, hindi sumang-ayon ang mga Allies na ang hinaharap na silangang hangganan ng Poland ay dapat baguhin mula sa status quo bago ang digmaan noong 1939 hanggang sa Kumperensya ng Tehran. Nagbago ang posisyon ni Churchill pagkatapos ng tagumpay ng Sobyet sa Labanan ng Kursk.[4]

Kasunod ng isang pribadong kasunduan sa Kumperensya ng Tehran, na kinumpirma sa 1945 Kumperensiya sa Yalta, ang Allied leaders Franklin Roosevelt, Winston Churchill, at Stalin ay naglabas ng isang pahayag na nagpapatunay sa paggamit ng Curzon Line, na may ilang limang-hanggang-walong kilometrong pagkakaiba-iba, bilang silangang hangganan sa pagitan ng Poland at Unyong Sobyet.[5] Noong iminungkahi ni Churchill na isama ang mga bahagi ng Silangang Galicia, kabilang ang lungsod ng Lviv, sa teritoryo ng Poland (kasunod ng Linya B), nangatuwiran si Stalin na hindi maaaring humiling ang Unyong Sobyet ng mas kaunting teritoryo para sa sarili nito kaysa sa ilang beses na muling nakumpirma ng Pamahalaang Britanya. Ang pagsasaayos ng Allied ay nagsasangkot ng kompensasyon para sa pagkawalang ito sa pamamagitan ng pagsasama ng mga dating lugar ng Aleman (ang tinatawag na Recovered Territories) sa Poland. Bilang resulta, ang kasalukuyang hangganan sa pagitan ng Poland at ng mga bansa ng Belarus at Ukraine ay isang pagtatantya ng Curzon Line.

Maagang kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa pagtatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig, binawi ng Ikalawang Republika ng Polonya ang soberanya nito kasunod ng pagkakawatak-watak ng mga sumasakop na pwersa ng tatlong magkakalapit na imperyo. Ang Imperial Russia ay nasa gitna ng Russian Civil War pagkatapos ng Oktubre Revolution, Austria-Hungary ay nahati at bumagsak, at ang Aleman na Reich ay yumuko sa panggigipit mula sa mga matagumpay na pwersa ng ang Mga Kaalyado ng Unang Digmaang Pandaigdig. Ang mga nanalo ng Allied ay sumang-ayon na ang isang independiyenteng estado ng Poland ay dapat na muling likhain mula sa mga teritoryong dating bahagi ng mga imperyong Ruso, Austro-Hungarian at Aleman, pagkatapos ng 123 taon ng mga kaguluhan at partisyon ng militar nila.[6]

Inatasan ng Supreme War Council ang Commission on Polish Affairs na magrekomenda ng silangang hangganan ng Poland, batay sa karamihan ng sinasalitang wika, na kalaunan ay nakilala bilang Curzon Line.[7] Nalikha ang kanilang resulta noong ika-8 ng Disyembre 1919. Ilang beses itong ipinasa ng mga Allies bilang linya ng armistice sa kasunod na Digmaang Polako-Sobyet,[7] pinaka-kapansin-pansin sa isang tala mula sa gobyerno ng Britanya sa mga Sobyet na nilagdaan ni Lord Curzon ng Kedleston, ang British Kalihim sa ibang bansa. Binalewala ng magkabilang partido ang linya nang pabor sa kanila ang sitwasyong militar, at hindi ito gumanap ng papel sa pagtatatag ng hangganan ng Polish–Soviet noong 1921. Sa halip, ang pangwakas na Peace of Riga (o Treaty of Riga) ay nagbigay ng Poland na may halos 135,000 square kilometre (52,000 mi kuw) ng lupa na, sa karaniwan, mga 250 kilometro (160 mi) silangan ng Curzon Line.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ Sarah Meiklejohn Terry (1983). Poland's Place in Europe: General Sikorski and the Origin of the Oder-Neisse Line, 1939-1943. Princeton University Press. p. 121. ISBN 9781400857173.
  2. ↑ Eberhardt, Piotr (2012). "Ang linya ng Curzon bilang silangang hangganan ng Poland. Ang mga pinagmulan at ang pampulitikang background". Geographia Polonica. 85 (1): 5–21. doi:10.7163/ GPol.2012.1.1. {{cite journal}}: Check |doi= value (tulong)
  3. ↑ R. F. Leslie, Antony Polonsky (1983). coup+1919+lithuania&pg=PA135 The History of Poland Since 1863. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-27501-9. {{cite book}}: Check |url= value (tulong)
  4. ↑ Rees, Laurence (2009). World War Two Behind Closed Doors, BBC Books, pp. 122, 220
  5. ↑ [http:// www.fordham.edu/halsall/mod/1945yalta.html "Modern History Sourcebook: The Yalta Conference, Peb. 1945"]. Fordham University. Nakuha noong 2010-02-05. {{cite web}}: Check |url= value (tulong)
  6. ↑ Henryk Zieliński (1984). Historia_Polski_%28Henryk_Zieli%C5%84ski%29 "Ang pagbagsak ng dayuhang awtoridad sa mga teritoryo ng Poland". Historia Polski 1914-1939 [History of Poland 1918-1939] (sa Polako). Warsaw: Polish Scientific Publishers PWN. pp. 84–88. ISBN 83 -01-03866-7. {{cite book}}: Check |chapter-url= value (tulong)
  7. ↑ 7.0 7.1 Padron:Sipiin ang web
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Linyang_Curzon&oldid=2106557"