Biyelorusya

Republika ng Belarus
Рэспубліка Беларусь (Biyeloruso)
*Respublika Bielaruś*
Республика Беларусь (Ruso)
*Respublika Belarus*
Republika ng Belarus Рэспубліка Беларусь (Biyeloruso); Respublika Bielaruś; Республика Беларусь (Ruso); Respublika Belarus
	Watawat Emblema
	Awitin: Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь; Dziaržaŭny Himn Respubliki Biełaruś; "Awiting Estatal ng Republika ng Belarus"
Kabisera; at pinakamalaking lungsod	Minsk; 53°55′N 27°33′E / 53.917°N 27.550°E
Wikang opisyal	Biyeloruso • Ruso
Katawagan	Biyeloruso
Pamahalaan	Unitaryong republikang pampanguluhan
• Pangulo	Aleksandr Lukashenko
• Punong Ministro	Roman Golovchenko
Lehislatura	Nacyjanaĺny schod
• Mataas na Kapulungan	Savieta Respubliki
• Mababang Kapulungan	Palata pradstaŭnikoŭ
Makabagong Kasaysayan
• Republikang Bayan	9 Marso 1918
• Sobyetikong Sosyalistang Republika	31 Hulyo 1920
• Kasalukuyang Republika	19 Setyembre 1991
• Unyong Estado	8 Disyembre 1999
Lawak
• Kabuuan	207,595 km2 (80,153 mi kuw) (ika-84)
• Katubigan (%)	1.4% (2.830 km2 (1.093 mi kuw))
Populasyon
• Pagtataya sa 2022	9,255,524 (ika-96)
• Densidad	45.8/km2 (118.6/mi kuw) (ika-142)
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2020
• Kabuuan	$185.9 bilyon (ika-69)
• Bawat kapita	$19,758 (66th)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2020
• Kabuuan	$57.7 bilyon (ika-75)
• Bawat kapita	$6,133 (ika-84)
Gini (2019)	25.3; mababa
TKP (2019)	0.823; napakataas · ika-53
Salapi	Rublo ng Biyelorusya (BYN)
Sona ng oras	UTC+3 (MSK)
Ayos ng petsa	dd.mm.yyyy
Gilid ng pagmamaneho	kanan
Kodigong pantelepono	+375
Internet TLD	.by; .бел

Ang Biyelorusya (Biyeloruso: Беларусь, tr. Bielaruś), opisyal na Republika ng Belarus, ay bansang walang pampang sa Silangang Europa. Hinahangganan ito ng Rusya sa silangan at hilagang-silangan, Litwanya at Letonya sa hilagang-kanluran, Polonya sa kanluran, at Ukranya sa timog. Sumasaklaw ito ng mahigit 207,600 km² at tinitirhan ng halos 9.2 milyong tao. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Minsk.

Sa pagitan ng panahong medievo at ika-20 siglo, pinamahalaan ang lupain ng kung ano ngayo'y tinatawag na Belarus ng mga banyagang estado, kabilang ang Rus ng Kyiv, Prinsipalidad of Polatsk, Dukadong Maringal ng Litwanya, Mankomunidad ng Dalawang Bansa, at Imperyong Ruso. Matapos ang Himagsikang Ruso ng 1917, nalikha ang Demokratikong Republika ngunit agad na ineksilya ng mga Bolshebista, na nagtagumpay sa naganap sa digmaang sibil sa dating imperyo at bumuo ng Republikang Sosyalistang Sobyetiko sa bansa. Naging republikang konstituyente at pundador ito ng URSS. Nawala ang halos kalahati ng teritoryong hawak ng Biyelorusya sa pagtatapos ng Digmaang Polako–Sobyetiko. Karamihan sa mga makabagong hangganan nito ay nabuo noong 1939, nang naibalik ang iilan sa lupa ng Ikalawang Republikang Polako nang sinakalakay ng mga Sobyetiko ang Polonya sa ilalim ng Paktong Ribbentrop-Molotov. Sinalanta ng mga operasyong militar ang bansa noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nang nawala ang halos isang-kapat ng populasyon at kalahati ng mapagkukunang pang-ekonomiya nito. Sinakop ng Alemanyang Nazi ang Biyelorusya noong 1941, na gumawa ng malawak na insurhenteng kilusang anti-pasista sa bansa. Pinamunuan ng kilusan ang politika nito hanggang sa dekada 1970, kung saan trinansisyon nito ang ekonomiyang agraryo nito sa industriya. Prinoklama ng parlamento ang soberanya ng bansa noong Hulyo 1990, at nagdeklara ang Biyelorusya ng kasarinlan noong Agosto 1991.