Usbekistan

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Uzbekistan)
Jump to navigation Jump to search
Republika ng Usbekistan

Oʻzbekiston Respublikasi (Uzbek)
Ўзбекистон Республикаси
Watawat ng Usbekistan
Watawat
Sagisag ng Usbekistan
Sagisag
Awitin: Oʻzbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi
"Awiting Pang-estado ng Republika ng Usbekistan"
Lokasyon ng Republika ng Usbekistan (lunti) mula sa isang pandaigdigang pananaw.
Lokasyon ng Republika ng Usbekistan (lunti) mula sa isang pandaigdigang pananaw.
Kabisera
at pinakamalaking lungsod
Taskent
41°19′N 69°16′E / 41.317°N 69.267°E / 41.317; 69.267
Wikang opisyalUsbeko • Ruso[1][2]
Kinilalang wikang panrehiyonKarakalpaka
Pangkat-etniko
(2021[3])
Relihiyon
Katawagan
  • Uzbekistani[4]
  • Uzbek
PamahalaanUnitary presidential republic[5]
• President
Shavkat Mirziyoyev
Abdulla Aripov
LehislaturaOliy Majlis
Senate
Legislative Chamber
Formation
• Uzbek SSR established after national delimitation
27 October 1924
• Declared independence from the Soviet Union
1 September 1991b
• Formally recognised
26 December 1991
2 March 1992
8 December 1992
Lawak
• Kabuuan
448,978 km2 (173,351 mi kuw) (56th)
• Katubigan (%)
4.9
Populasyon
• Pagtataya sa 2022
35,300,000[6][7] (41st)
• Kapal
74.1/km2 (191.9/mi kuw) (128th)
KDP (PLP)Pagtataya sa 2022
• Kabuuan
$335.806 billion[8] (53rd)
• Bawat kapita
$9,530[8] (126th)
KDP (nominal)Pagtataya sa 2022
• Kabuuan
$73.060 billion[8] (78th)
• Bawat kapita
$2,071[8] (151th)
Gini (2013)36.7[9][10]
katamtaman · 87th
TKP (2019)Increase 0.720[11]
mataas · 106th
SalapiUzbek som (UZS)
Sona ng orasUTC+5 (UZT)
Ayos ng petsadd/mm yyyyc
Gilid ng pagmamanehoright
Kodigong pantelepono+998
Internet TLD.uz
Websayt
gov.uz
  1. Co-Official in Karakalpakstan.[1]
  2. On 31 August 1991, the Supreme Soviet of the Uzbek SSR voted to declare the country independent from the Soviet Union. The next day was declared a national holiday by the Uzbek government, and became Independence Day (Uzbekistan).
  3. dd.mm.yyyy format is used in Cyrillic scripts, including Russian.

Ang Usbekistan (Usbeko: Oʻzbekiston, tr. Ўзбекистон), opisyal na Republika ng Usbekistan (Usbeko: Oʻzbekiston Respublikasi, tr. Ўзбекистон Республикаси), ay isang bansang matatagpuan sa Gitnang Asya. Hinahangganan ito ng Kasakistan sa hilaga, Kirgistan sa hilagang-silangan, Apganistan sa timog, Tayikistan sa timog-silangan, at Turkmenistan sa timog-kanluran. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Taskent.

Tajiks of Uzbekistan.PNG
Retratong satelayt ng Uzbekistan

Nagmula ang pangalang Uzbekistan sa mga nomadikong Uzbek na mula sa lahing Mongol. Minsan na itong naging bahagi ng Imperyong Persa ng Samanida at nang lumaon ng Imperyong Timurida. Humiwalay bilang nagsasariling bansa ang Uzbekistan noong 1991 nang mabuwag ang USSR.

Pinakamataas na bundok ng Uzbekistan ang Khazret Sultan na may taas na 4 643 metro (15 233 talampakan) higit sa antas ng dagat. Matatagpuan ito sa Hissar Range sa probinsya ng Surkhandarya na nagsisilbing hangganan ng bansa sa Tajikistan

Ang klima ng Republika ng Uzbekistan ay kontinental na nakakukuha ng kaunting pag-ulan. Ang tag-araw ay napakainit at napakalamig naman ng taglamig. Ang temperatura nito ay umaabot sa 40 Degrees Celsius (104 Degrees Fahrenheit) sa tag-araw at -23 Degrees Celsius (-9 Degrees Fahrenheit) sa panahon ng taglamig.

Nakabatay ang ekonomiya ng Uzbekistan sa paggawa ng kalakal mula sa bulak, ginto, uranyo, potasyo at natural gas.

Mga teritoryong pampangasiwaan[i-edit | i-edit ang source]

  1. Tashkent
  2. Karakalpakstan
  3. Andijan Region
  4. Bukhara Region
  5. Fergana Region
  6. Jizzakh Region
  7. Namangan Region
  8. Navoiy Region
  9. Qashqadaryo Region
  10. Samarqand Region
  11. Sirdaryo Region
  12. Surxondaryo Region
  13. Tashkent Region
  14. Xorazm Region

Talababa[i-edit | i-edit ang source]

  1. ↑ 1.0 1.1 "Uzbekistan: Law "On Official Language"". Refworld.
  2. ↑ "Constitution of the Republic of Uzbekistan". constitution.uz. constitution.uz. Nakuha noong 1 September 2020.
  3. ↑ "Опубликованы данные об этническом составе населения Узбекистана". The State Statistics Committee. 20 August 2021. Nakuha noong 26 August 2021.
  4. ↑ "Uzbekistan - The World Factbook". www.cia.gov. Nakuha noong 2021-05-08.
  5. ↑ "Bertelsmann Transformation Index 2006" (PDF). World Development Report 2006. The World Bank. 2006. Nakuha noong 3 January 2021. Sipi: The party system appears stable and moderate, characterized by moderate fragmentation, relatively high polarization, and moderate voter volatility. However, it is not socially rooted. All five registered parties strictly follow the government line. The Liberal Democratic Party of Uzbekistan (LDPU) is the dominant party. At the other end of the party spectrum, there are four opposition parties that have consistently been denied registration. Most of the officially registered cooperative associations and interest groups are part of authoritarian corporatist structures.
  6. ↑ "Demografiya va mehnat statistikasi (Yanvar - Dekabr, 2020)". Stat.uz. 20 January 2021.
  7. ↑ "Население Узбекистана превысило 35 миллионов)". Gazeta.uz (sa wikang Ruso). 2021-09-07.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 Uzbekistan. International Monetary Fund
  9. ↑ "Income Gini coefficient | Human Development Reports". hdr.undp.org. Tinago mula sa orihinal noong 10 June 2010. Nakuha noong 6 December 2017.
  10. ↑ "GINI index – Uzbekistan". MECOMeter – Macro Economy Meter. Tinago mula sa orihinal noong 4 April 2015. Nakuha noong 6 December 2017.
  11. ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pa. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Nakuha noong 16 December 2020.

 CIS



Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usbekistan&oldid=1961987"