Liwasang Burnham
 |
Tulungang mapabuti po ito sa pamamagitan ng pagdagdag ng mga pagsipi sa mga sangguniang mapagkakatiwalaan. Tandaan lamang po na maaari pong mapagdudahan at matanggal ang mga hindi beripikadong nilalaman. |
Liwasang Burnham | |
|---|---|
 | |
 | |
| Mga koordinado: 16°25′N 120°36′E / 16.41°N 120.6°E | |
| Bansa |  Pilipinas |
| Lokasyon | Baguio, Rehiyong Administratibo ng Cordillera, Pilipinas |
| Ipinangalan kay (sa) | Daniel Burnham |
Ang Burnham Park , opisyal na kilala bilang Burnham Park Reservation , ay isang makasaysayang urban park na matatagpuan sa centro ng Baguio, Pilipinas. Dinisenyo ito ng eponimo na Amerikanong arkitekto at tagaplano ng lungsod ng Baguio na si Daniel Burnham.
Disensyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Burnham Park ay itinayo sa madamong lambak na tinatawag na "Baguio meadow" ng mga tribung Ibaloi ng Kafagway, ang lumang pangalan Baguio. Ang parke ay naisip ng Amerikanong arkitekto na si Daniel Hudson Burnham bilang bahagi ng isang mas malaking plano para sa lungsod ng Baguio noong 1905. Matapos iharap ang mga paunang plano para sa Baguio at ang kabiserang lungsod ng Maynila , umalis si Burnham ang gawain ng pagbibigay-kahulugan sa gayong mga plano kay William E. Parsons .
Ang papel ni Burnham sa pagtatatag ng parke ay kinikilala sa pamamagitan ng eskultura ng kanyang mukha at isang plake na matatagpuan sa isang dulo ng parke.
Ang disenyo ng parke ay naiimpluwensyahan mula sa City Beautiful Movement; Mayroon itong maliit na lawa o lagoon na matatagpuan sa gitna ng berdeng damuhan at may mga nakaayos na hanay ng mga damo at bangketa. Ayon sa Baguio Heritage Foundation noong 2014, tanging ang open field lamang ang kadalasang ginagamit para sa football at ang Melvin Jones Grandstand ay sumusunod sa orihinal na disenyo ng Burnham para sa parke.
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang titulo ng Burnham Park ay pag-aari ng Kagawaran ng Turismo habang ang City Environment and Parks Management Office (CEPMO) ng Baguio ay responsable sa pagpapanatili at pagpapatakbo ng parke. Ang mga tuntunin at regulasyon ng parke ay nakasaad sa Administrative Order 21 ng 2015 na kinabibilangan ng mga probisyon laban sa paninigarilyo at pag-inom ng mga inuming nakalalasing pati na rin ang pagbebenta ng mga serbisyo (kabilang ang masahe, manicure, pedicure, at tattooing) sa loob ng parke.
Ang pamahalaang lungsod ng Baguio ay responsable sa pangangasiwa, pagpapanatili, at pamamahala ng parke mula noong Pebrero 10, 1995 nang ilipat ng Executive Order No. 244 na inisyu ni Pangulong Fidel Ramos ang mga responsibilidad sa pagpapatakbo ng parke sa lokal na pamahalaan ng Baguio mula sa Philippine Tourism Authority (PTA). Sa pamamagitan ng Executive Order No. 695 ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo ang lokal na pamahalaan ng Baguio ay binigyan ng ganap na kontrol sa Burnham Park noong Enero 10, 2008 sa pamamagitan ng paglilipat ng kapangyarihan ng PTA sa pagkontrol at karagdagang pagpapaunlad ng parke sa pamahalaang lungsod.
Ang lugar na inookupahan ng Burnham Park ay nakalaan para sa mga layunin ng parke noong Agosto 6, 1925 sa pamamagitan ng Proclamation No. 64 ng Gobernador Heneral Leonard Wood. Ang isang bahagi ng parke ay nahiwalay sa Burnham Park Reserves para pagtayuan ng mga pampublikong paaralan ( Baguio City National High School ) sa pamamagitan ng Proclamation No. 401 na inisyu ni Pangulong Elpidio Quirino noong Hunyo 27, 1953.
Ang parke ay unang ibinigay sa PTA mula sa pamahalaang lungsod ng Baguio sa pamamagitan ng Presidential Decree No. 1762 na inilabas ni Ferdinand Marcos noong Enero 6, 1981 at Proclamation No. 2144 noong Disyembre 9, 1981 din ni Marcos para sa "mga layunin ng pagpapaunlad ng turismo". Sa loob ng limang taon ang parke ay pinamamahalaan ng National Parks Development Committee (NPDC) mula Marso 10, 1989 hanggang Marso 10, 1994 kasunod ng paglagda sa isang memorandum ng kasunduan sa pagitan ng NPDC at ng PTA. Pagkatapos ng panahong iyon ang pangangasiwa ng parke ay ibinalik sa PTA bago ito inilipat sa pamahalaang lungsod ng Baguio noong 1995.
Ang mga panukalang batas ay inihain sa Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas upang ibalik ang kontrol ng parke pabalik sa pambansang pamahalaan at ideklara ang Burnham Park bilang isang pambansang parke, ngunit walang naipasa noong 2018 .
Mga Kumpol
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Burnham Park ay may labindalawang itinalagang kumpol noong 2018.
- Athletic Bowl
- Burnham Lagoon
- Palaruan ng mga Bata
- Igorot Garden
- Japanese Peace Tower
- Melvin Jones Grandstand
- Orchidarium
- Picnic Grove
- Mga Puno ng Pino ng Mundo
- Rose Garden
- Skating Rink
- Sunshine Park
Mga Tampok
[baguhin | baguhin ang wikitext]Athletic Bowl
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Baguio Athletic Bowl ay isang track and field facility sa loob ng Burnham Park. Ang lugar ng Athletic Bowl ay nagho-host ng archery range at isang nursery kung saan ang administrasyon ng parke ay nagtatanim ng mga punla.
Lawa ng Burnham
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Burnham Lake, na dating kilala bilang City Pond, ay halos isang siglong gulang na gawa ng tao na lawa na matatagpuan sa gitnang bahagi ng Burnham Park. Noong unang bahagi ng 2013, sumailalim ito sa dredging na nakita ang pag-alis ng isang metro (3.28 talampakan) makapal na silt na nakaupo sa higaan ng lawa. Ito rin ay dredged noong 1994. Pagkatapos ng 2013 dredging, ang dami ng lawa ay 34,000 cubic meters (1,200,000 cu ft). Ang lalim ng anyong tubig ay humigit-kumulang 3.04 metro (10.0 piye). Available ang mga pag-arkila ng bangka sa lawa para sa mga turista at
Ang tilapia , carp at koi ay kabilang sa fauna ng lawa. Ang kulay ng tubig ay maaaring maitim hanggang mapula-pula na kayumanggi kung minsan lalo na sa panahon ng tag-araw dahil sa paglaki ng algae at patuloy na paghalo ng tubig ng mga boater na nagiging sanhi ng putik, algae, at iba pang materyales sa lawa upang masuspinde na nakakatulong sa tubig. kulay.
Mga hardin at iba pang lugar ng paglilibang
[baguhin | baguhin ang wikitext]Nagho-host ang Burnham Park ng palaruan ng mga bata sa kanlurang bahagi nito. Ang Pamahalaan ng Baguio at SM Prime Holdings Inc. ay lumagda sa isang Memorandum of Agreement (MOA) sa pagpapabuti at rehabilitasyon ng Palaruan ng mga Bata sa loob ng Burnham Park.
Ang Orchidarium, na nasa kanlurang bahagi din ng parke ay isang hardin na nakatuon sa mga orchid. Ang iba pang uri ng bulaklak ay itinatanim din sa orchidarium. Ang hardin ay nagho-host ng "The Orchid House" sa gitna nito na itinayo ng Arnie's Garden, kung saan ibinebenta ng mga nagtitinda ng bulaklak ang kanilang mga paninda.
Matatagpuan ang Avong Ibaloi Heritage Garden sa pagitan ng Orchidarium at ng Children's Park. Ang lugar ay itinalaga bilang isang heritage park sa pamamagitan ng City Council Resolution 182 noong 2010 bilang bahagi ng pagsisikap ng pamahalaang lungsod na mapanatili ang kultura ng mga Ibaloi gayundin ang pagkilala sa kanilang papel sa kasaysayan ng lungsod.
Ang Igorot Park ay isang mas maliit na parke sa loob ng Burnham Park na isang lugar kung saan ang mga lokal ay madalas na naglalaro ng chess noong 1980s. Ang Hardin ay pinangungunahan ng isang Rebulto ng 5 pangunahing Tribong Igorot ang Ibalois , Bontocs , Kalingas , Ifugaos at ang Kankanaeys .
Ang Melvin Jones Grandstand at ang katabing open field ay matatagpuan sa silangang bahagi ng parke. Ang venue ay nagho-host ng mga konsyerto, parada at iba pang aktibidad habang ang football ng asosasyon ay maaari ding laruin sa open field. Kabilang sa mga mas kapansin-pansing kaganapan na ginanap sa lugar na ito ay ang Misa na pinamunuan ni Pope John Paul II noong Pebrero 22, 1981 bilang bahagi ng kanyang pagbisita sa papa sa Pilipinas mula Pebrero 17–22, 1981.
Ang Rose Garden ay nasa hilagang pasukan ng Burnham Park kung saan nakatayo ang bust ng kapangalan ng parke, si Daniel Burnham. Sa gitna nito ay isang ampiteatro. Sa kabila ng may gate na pasukan ng hardin ng rosas ng Burnham Park ay ang Rizal Park, isang maliit na parke na kung minsan ay itinuturing na bahagi ng Burnham Park. Isang dancing fountain ang pinasinayaan noong 2013 sa lugar.
Sa timog ng Burnham Lake ay mayroong pampublikong rink na itinayo kung saan available ang mga skate rental. [ kailangan ng banggit ] Sa karagdagang timog ay ang Pine Trees of the World na nilalayong itampok ang mga pine tree species mula sa iba't ibang bahagi ng mundo kahit na wala sa mga dayuhang pine ang nakaligtas.
Flora
[baguhin | baguhin ang wikitext]3,004 indibidwal na species ang nakilala at naitala sa Burnham Park ayon sa isang imbentaryo at pagtatasa ng mga flora ng parke sa isang journal na inilathala noong 2009 ng University of the Philippines Baguio . Sa 72 species, 39 ay herbs, 19 ay puno, 8 ay shrubs, at 6 ay damo. Ang tatlong pinaka nangingibabaw na species ay nabibilang sa mga pamilya ng Myrtaceae , Moraceae at Bignoniaceae habang ang dalawa ay kinilala bilang endemic sa Pilipinas na ang Bermuda grass ( Cynodon dactylon ) at mutha ( Cyperus rotundus ). Mayroong humigit-kumulang 2,600 puno sa paligid ng Burnham Park ayon sa imbentaryo ng 2015 ng Baguio's City Environment and Parks Management Office. Karamihan sa mga puno ng parke ay puro sa Skating Rink area na may 161 puno.
Paradahan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang isang 3,000 na pasilidad ng paradahan ng sasakyan ay iminungkahi na itayo sa Melvin Jones Grandstand area ng parke ng pamahalaang lungsod. Gayunpaman, ang mga naturang plano ay natugunan ng oposisyon mula sa mga conservationist ng heritage na nakakuha ng 15,000 lagda para sa isang petisyon laban sa plano.