Mansa Musa
Mansa Musa | |
|---|---|
.jpg) Si Mansa Musa mula sa Catalan Atlas noong ika-14 na siglo | |
| Kapanganakan | 1280 (Huliyano) |
| Kamatayan | 1337 (Huliyano) |
| Mamamayan | Imperyong Mali |
| Trabaho | estadista |
Si Mansa Musa [a] (naghari c. 1312 – c. 1337 [b] ) ay ang ikasiyam na [2] Mansa ng Imperyong Mali, na umabot sa tuktok ng teritoryo nito noong panahon ng kanyang paghahari. Ang paghahari ni Musa ay madalas na tinuturing na tugatog ng kapangyarihan at pagkaprestihiyoso ng Mali.
Siya ay lubhang mayaman; ito ay iminungkahi na siya ang pinakamayamang tao sa kasaysayan, [3] ngunit ang lawak ng kanyang aktwal na kayamanan ay hindi alam nang may anumang katiyakan. Napag-alaman mula sa mga lokal na manuskrito at salaysay ng mga manlalakbay na ang kayamanan ni Mansa Musa ay pangunahin nang nagmula sa Imperyong Mali na kumokontrol at nagbubuwis sa kalakalan ng asin mula sa hilagang mga rehiyon at lalo na mula sa gintong minahan sa mga rehiyong mayaman sa ganitong mineral sa timog: kabilang dito ang Bambuk, Wangara, Bure, Galam, Taghaza at iba pang mga kaharian sa loob ng maraming siglo. Sa loob ng napakahabang panahon, ang Mali ay lumikha ng isang malaking reserba ng ginto. Ang Mali ay pinaghihinalaang kasangkot din sa pangangalakal ng maraming kalakal tulad ng garing, alipin, pampalasa, seda, at keramika. Gayunpaman sa kasalukuyan, kakaunti ang nalalaman tungkol sa lawak o mekanika ng mga pagpapalitang ito. [4] [5] Sa panahon ng pag-akyat ni Musa sa trono, ang Mali sa malaking bahagi ay binubuo ng teritoryo ng dating Imperyo ng Ghana, kung saan sinakop ito ng Mali. Ang Imperyo ng Mali ay binubuo ng lupain na bahagi ngayon ng mga bansang Guinea, Senegal, Mauritania, Gambia, at modernong estado ng Mali .
Nagpunta si Musa sa Hajj sa Mecca noong 1324, naglalakbay kasama ang napakalaking tauhan at isang malawak na suplay ng ginto. Sa paglalakbay, gumugol siya ng mga ilang oras sa Cairo, kung saan ang kanyang marangyang pagbibigay ng regalo ay sinasabing kapansin-pansing nakaapekto sa halaga ng ginto sa Ehipto at nakakuha ng atensyon ng mas malawak na mundo ng mga Muslim. Pinalawak ni Musa ang mga hangganan ng Imperyong Mali, lalo na ang pagsasama ng mga lungsod ng Gao at Timbuktu sa teritoryo nito. Naghangad siya ng mas malapit na kaugnayan sa iba pang bahagi ng mundong Muslim, partikular na sa Mamluk at mga sultanatong Marinid. Tumanggap siya ng mga iskolar mula sa mas malawak na mundo ng mga Muslim upang maglakbay sa Mali, tulad ng makatang Andalusyanong si Abu Ishaq al-Sahili, at tumulong na itatag ang Timbuktu bilang sentro ng kaalamang Islam. Ang kanyang paghahari ay nauugnay sa maraming mga proyekto pagdating sa pag-unlad ng imprastraktura, kabilang ang bahagi ng Djinguereber Mosque sa Timbuktu.
Mga pananda
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Levtzion 1963, pp. 349–350.
- ↑ Levtzion 1963
- ↑ Mulroy, Clare. "The richest person who ever lived had unimaginable wealth. Inside the world's wealthiest". USA Today (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 27 Disyembre 2022. Nakuha noong 2022-12-24.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Mansa Musa (Musa I of Mali)". National Geographic. National Geographic Society. Inarkibo mula sa orihinal noong 19 Agosto 2022. Nakuha noong 6 Setyembre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Rodriguez, Junius P. (1997). The Historical Encyclopedia of World Slavery (sa wikang Ingles). ABC-CLIO. p. 449. ISBN 978-0-87436-885-7. Nakuha noong 3 Mayo 2023.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)