Mga diyos ng Sinaunang Ehipto

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
R8t
r
t
B1
nṯrt "Diyosa"
sa hiroglipo
R8Z1
nṯr "Diyos"
sa hiroglipo

Ang Mga Diyos ng Sinaunang Ehipto ang mga diyos at diyosa na sinasamba sa Sinaunang Ehipto. Ang ilang mga pangunahing diyos ay tinutukoy bilang mga manlilikha ng sanlibutan. Ang mga ito ay kinabibilangan nina Atum, Ra, Amun (Amen), at Ptah gayundin din ang mga kompositong anyo ng mga diyos na ito gaya ng Amun-Ra. Ito ay hindi nakikitang kontradiktoryo ng mga Sinaunang Ehipsiyo. Ang pag-unlad ng Relihiyon ng Sinaunang Ehipto sa Bagong Kaharian ng Ehipto ay nagtulak sa ilang mga sinaunang Ehiptologo gaya ni E. A. Wallis Budge na magpalagay na ang mga Sinaunang Ehipsiyo ay sa realidad mga monoteistiko. Ang iba gaya ni Sir Flinders Petrie ay tumuturing sa mga Sinaunang Ehipsiyo na mga politeista.[1] Ang salitang Ehipsiyo para sa diyosa ay neṯeret (nṯrt; netjeret, nečeret) at ang salita para sa diyos na lalake ay neṯer (nṯr; at may transliterasyon na netjer, nečer). Ang hieroglyph ay kumakatawan sa isang tungkod na binalutan ng damit na ang malayang dulo ng damit ay pinakita sa taas.[2]

Pagsamba ng hayop[baguhin | baguhin ang wikitext]

Maraming mga hayop sa Sinaunang Ehipto ay itinuturing na sagrado sa mga partikular na diyos:

Deity Animal
Ptah Bull
Thoth Ibis or Baboon
Amun Ram
Horus or Ra Falcon or Hawk
Anubis Jackal or Dog
Sobek Crocodile
Hathor Cow
Sekhmet Lioness
Nekhbet Vulture
Wadjet or Ejo Egyptian cobra
Khepri Scarab Beetle
Geb Egyptian Goose or Snake
Bast or Bastet Cat

[3]

Mga diyos ng cosmos[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Amun-Ra orAmen – "ang isang tago" na isang manlilikhang diyos na may sentrong kulto sa Thebes
  • Amunet – ang diyosang primordial sa kosmogoniyang Ogdoad at inilalarawan bilang isang ahas na cobra o babaeng may ulo ng ahas.
  • Apophis o Apep – masamang ahas (serpent) ng daidig ng mga namatay at kalaban ni Ra. Siya ay nabuo mula sa haba ng dura ni Neith sa paglikha nito ng daigdig.
  • Atum – Ang pinakamatandang manlilikhang diyos na may sentrong kulto sa Heliopolis
  • The Aten – diyos na araw na kilalang sinasamba sa panahon ng Atenismo sa Ikalabingwalong dinastiya ng Ehipto sa ilalim ni Paraon Akhenaten.
  • Geb – diyos ng daigdig at unang pinuno ng Ehipto at asawa ni Nut
  • Hathor or Hethert – baka o diyosan-baka ng langit, pertilidad, pag-ibig, kagandahan at musika
  • Horus o Heru – may ulo ng falcon ng langit at pagkahari
  • Khepri – ang scarab beetle o may ulo ng scarab na manlilikhang diyos na inuugnay sa umaakyat na araw
  • Khnum – may ulo ng tupa na manlilikhang diyos at nagsasanhi ng baha sa Ilog Nilo
  • Ma'at – diyosa na kumakatawan sa kaayusan at balanse ng uniberso at gumagawa sa daigdig ng namatay upang gawin ang pagtitimbang ng seremonya ng puso
  • Isis o Aset – diyosa ng mahika, pagkaina at konsorte ni Osiris at kinakatawan bilang trono
  • Min – diyos ng pertilidad na kinakatawan bilang isang lalakeng may nakatayong titi
  • Mut – diyosang ina at konsorte ni Amun
  • Neith – diyosa ng paglikha, digmaan at pangangaso
  • Nu – pagdidiyos ng primordial na matubig na kalaliman
  • Nut – diyosa ng himpapawid at langit
  • Osiris o Wesir – hukom ng namatay at pinuno sa kabilang buhay at konsorte ni Isis
  • Ptah – manlilikhang diyos na diyos ng pagsasanay
  • Ra – ang araw na manlilikhang diyos na ang pangunahing sentrong kultro ay nasa Heliopolis
  • Sekhmet – babaeng leon na diyosa ng araw, pagkawasak, salot at digmaan. Ang mabangis na tagaingat ng Paraon at kalaunan ay bilang aspeto ng Hathor. Kalaunang tinukoy na kapatid na babae ni Bast
  • Set o Seth – diyos ng kaguluhan at tagaingat ni Ra
  • Shu – diyos ng hangin
  • Tefnut – diyosa ng kahalumigmigan, basang hanging, hamog at ulan
  • Thoth or Djehuty – may ulong ibis na god ng buwan, pagsulat, heometriya, karunungan, medisina, musika, astronomiya at mahika

Mga diyos na pangunahing nauugnay sa kultong puneraryo at daigdig ng mga namatay[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Am-heh – menor na diyos ng daigdig ng mga namatay, maninila ng mga milyon
  • Ammit – may ulo ng buwaya na maninila ng babae sa Duat. Isang diyos na puneraryo na lumilitaw sa bulwagan ng Hukuman ni Osiris
  • Anubis - diyos na so o jackal ng pag-eembalsamo at tagaingat ng libingan na nanonood sa mga namatay
  • Aken – tagaingat ng bangka ng bangka ng daigdig ng mga namatay
  • Aker – diyos ng daigdig
  • Ba-Pef – menor na diyos ng daigdig
  • Heka – pagsasadiyos ng mahika
  • The four sons of Horus – mga personipikasyon ng mga apat na kanipikong garapon
  • Iabet – diyosa at personipikasyon ng silangan g
  • Imentet – diyosa ng necropolis na kanluran ng Ilog Nilo
  • Hu – pagsasadiyos ng autoritatibong pagbigkas o utos
  • Mehen – nag-iingat na diyos na ahas na nakapulupot sa diyos-araw na Ra sa kanyang paglalakbay sa gabi
  • Meretseger – cobra-diyosa ng mga tagatayo ng goddess of tomb builders and protector of royal tombs.
  • Nehebkau – tagapag-isa at tagabigay ng ka's' na isang hindi banayad na diyos na ahas diyos
  • Nephthys o Nebthet – diyosa ng kamatayan, gabi at panaghoy, ang nangangalangang ina ni Horus at ng mga Paraon go
  • Saa o Sia – pagsasadiyos ng persepsiyon d
  • Seker o Sokar – diyos na falcon ng Memphite necropolis
  • Shait o Shai – pagsasadiyos ng konsepto ng kapalaran

Iba pang mga mahalagang diyos[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Andjety – ang diyos na pinaniniwalaang prekursor ni Osiris
  • Anhur – diyos ng digmaan sa Abyds at Thinis
  • Anput – diyosa na babaeng aspeto ni Anubis na kanyang asawa
  • Anti – diyos na hawk ng Itaas na Ehipto
  • Anuket – may ulong gazelle na diyosa ng Ilog Nilo, ang anak ni Satet at kasama sa Elephantine na hanay ng tatlong diyos
  • Apis – diyos na toro ng sinamba sa Memphis
  • Ash – diyos ng oasis at mga taniman sa kanlurang Delta ng Nilo
  • Babi – diyos na baboon na nauugnay sa kamatayan at birilidad
  • Banebdjedet – diyos na tupa ng pertilidad
  • Bast o Bastet – diyosa na nilalarawan bilang babaeng leon, pusa, may katawan ng pusa o may ulo ng puso. pagkatapos ng pananakop ng mga Griyego ay kinilala ng mga ito na diyos na buwan
  • Bat – diyosang baka na nagbigay ng kapangyarihan sa hari. ang kanyang kulto ay nagmula sa Itaas na Ehipto at nagpatuloy hanggang sa nasipsip bilang aspeto ng Hathor pagkatapos ng ikalabingisang dinastiya ng Ehipto
  • Bata – diyos na toro
  • Bes – pandak na kalahating diyos na nauugnay sa pag-iingat ng sambahayan partiklular na ng kapanganakan at pag-aaliw
  • Chenti-cheti – diyos na buwaya
  • Ha – diyos ng kanluraning mga disyerto
  • Hapi o Hapy – pagsasadiyos ng taunang pagbaha sa Nilo at nauugnay sa pertilidad
  • Hatmehit – diyosang isda na orihinal na pagsasadiyos ng Ilog Nilo
  • Hauhet – babaeng personipikasyon ng inpinidad at kawalang hanggan
  • Hedetet – diyosang alakdan at kalaunang isinama kay Isis
  • Hemen – diyos na falcon
  • Heqet – diyosang palaka o may ulong palaka ng panganganak at pertilidad
  • Hemsut – diyosa ng kapalaran at proteksiyon
  • Heryshaf – diyos na tupa
  • Huh - pagsasadiyos ng kawalang hanggan
  • Iah - diyos ng buwan
  • Iat - menor na diyosa ng gatas
  • Iusaaset – isang primal na diyosang na inilalarawan bilang ang lola ng lahat ng mga diyos
  • Kauket - may ulo ng ahas na babaeng personipikasyon ng kadiliman na ang konsorte ay ang may ulong palaka na si Kuk
  • Kebechet - diyosa ng likidong pang-embalsamo at puripikasyon, isang ahas o ostrich
  • Kneph - manlilikhang diyos
  • Khonsu – diyos ng kabataan at buwan
  • Kuk o Kek – may ulong palaka na personipikasyon ng kadiliman na ang konsorte o babaeng anyo ang may ulo ng ahas na si Kauket
  • Maahes – may ulo ng leon na diyos ng digmaan at panahon
  • Mafdet – diyos na nag-iingat laban sa mga ahas at alakdan
  • Menhit – diyosa ng digmaan na nauugnay kay Sekhmet
  • Meret - diyosang nauugnay sa pagsasaya, pag-awit at pagsasayaw
  • Meskhenet – diyosa ng kapanganakan at manlilikha ng ka ng bawat tao na kanyang hininga sa mga ito sa sandali ng kapanganakan
  • Mnevis – ang sagradong toro ng Heliopolis
  • Monthu - diyos na falcon ng digmaan
  • Nefertem - diyos ng paggaling at kagandahan g
  • Nekhbet – diyosang vultura at patron ng mga Paraon at Itaas na Ehipto
  • Neper - androgynous na pagsasadiyos ng butil
  • Pakhet – diyosang pusa na sintesis ni Sekhmet at Best
  • Petbe - diyos ng paghihiganti
  • Qebui – diyos ng hilagang hangin
  • Rem - diyos na isda na nagpapataba ng lupain sa kanyang mga luha
  • Renenutet - cobra o diyosang ahas na sinamba sa Mababang Ehipto at nauugnay kay Wadjet, kapalaran at pagsasadiyos ng akto ng pagbibigay ng tunay na pangalan sa kapanganakan. kalaunan ay naging asawa niya si Geb
  • Satet – diyosa ng digmaan, pangangaso, pertilidad at pagbabaha ng Ilog Nilo
  • Serket – diyosang alakdan ng paggaling ng mga kagat at pagtusok
  • Seshat – diyosa ng pagsulat, astronomiya, astrolohiya, arkitektura, at matematika at inilalarawan bilang isang skriba
  • Shed - diyos na tagapagligtas
  • Shezmu - diyos ng eksekusyon, pagpaslang, dugo, langis at alak
  • Sobek – diyos na buwaya ng Ilog Nilo, patron ng militar
  • Sobkou - diyos na sugo
  • Sopdet - diyosang nakikita na personipikasyon ng bituing Sothis o Sirius
  • Sopdu - personipikasyon ng nakapapasong init ng araw na dumarating pagkatapos ng heliakal na pagakyat
  • Ta-Bitjet - diyosang alakdan na tinutukoy na konsorte ni Horus
  • Tatenen - bisexual (parehong peminino at masklulino) na diyos ng primordial mound
  • Taweret – hippopotamus na diyosa ng mga babaeng buntis at tagaingat sa tuwing panganganak
  • Tenenet - diyosa ng beer
  • Unut - diyosang ahas
  • Wadjet – diyosang ahas at tagaingat ng Mababang Ehipto
  • Wadj-wer – diyos na pertilidad at personipikasyon ng Dagat Meditteraneo o mga lawa ng Deltang Nilo
  • Weneg - diyos na halaman na sumusuporta sa mga langit
  • Werethekau - diyosa ng mga kapangyarihang supernatural at pag-iingat ng mga namatay at nauugnay sa mga korona
  • Wepwawet – diyos na jackal ng digmaan at pangangaso
  • Wosret – bantay na diyosa ng Thebes na ang kulto ay naging kilala, tagaingat ng batang diyos na si Horus, at maagang konsorte ni Amun at kalaunan ay pumalit kay Mut

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Conceptions of god in Ancient Egypt: The One and the Many, Hornung
  2. Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson, LTD. pp. 26-7. ISBN 0-500-05120-8.
  3. Armour (1986) Qtd. in Morris 1952, p. 23