Persentahe: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Browse history interactively
← Nakaraang pagkakaibaSusunod na pagkakaiba →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Legobot (usapan | ambag)
Mga bot
45,195 edit
m Bot: Migrating 68 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11229 (translate me)
m orthography using AWB
Linya 1: Linya 1:
[[Talaksan:Percent 18e.svg|thumb|right|150px|Ang karaniwang sagisag ng bahagdan.]]
[[Talaksan:Percent 18e.svg|thumb|right|150px|Ang karaniwang sagisag ng bahagdan.]]


Sa [[matematika]], ang '''persentahe''', '''porsiyento''', o '''bahagdan'''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Porsiyento}}</ref><ref name=FEEF2>{{cite-FEEF2|Percent}}</ref><ref name=NBK>{{cite-NBK|Percent and Interest}}</ref> ([[Wikang Ingles]]:''Percentage'') ay isang paraan ng pagpapahayag ng isang bilang bilang isang [[bahaging-hati]] ([[hating-bilang]], [[praksyon]] o [[pingki]]) ng 100 (ang per sent o ''per cent'' [Ingles], na nangangahulugang "sa bawa't sandaan", "kada isandaan", o "sang-ayon sa bawa't sangdaan"<ref name=Bansa>[http://www.bansa.org/dictionaries/tgl/?dict_lang=tgl&type=search&data=percentage "Percentage"], Tagalog English Dictionary, Bansa.org</ref>). Karaniwang itong kinakatawanan ng sagisag ng porsiyento, ang "%". Halimbawa, 45% (binabasa bilang "apatnapu't limang bahagdan" o "apatnapu't limang porsiyento") na katumbas ng 45 / 100, o 0.45.
Sa [[matematika]], ang '''persentahe''', '''porsiyento''', o '''bahagdan'''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Porsiyento}}</ref><ref name=FEEF2>{{cite-FEEF2|Percent}}</ref><ref name=NBK>{{cite-NBK|Percent and Interest}}</ref> ([[Wikang Ingles]]:''Percentage'') ay isang paraan ng pagpapahayag ng isang bilang bilang isang [[bahaging-hati]] ([[hating-bilang]], [[praksiyon]] o [[pingki]]) ng 100 (ang per sent o ''per cent'' [Ingles], na nangangahulugang "sa bawa't sandaan", "kada isandaan", o "sang-ayon sa bawa't sangdaan"<ref name=Bansa>[http://www.bansa.org/dictionaries/tgl/?dict_lang=tgl&type=search&data=percentage "Percentage"], Tagalog English Dictionary, Bansa.org</ref>). Karaniwang itong kinakatawanan ng sagisag ng porsiyento, ang "%". Halimbawa, 45% (binabasa bilang "apatnapu't limang bahagdan" o "apatnapu't limang porsiyento") na katumbas ng 45 / 100, o 0.45.


Ginagamit ang persentahe sa pagpapaliwanag kung gaano kalaki ang halaga ng isang bilang kaugnay ng isa pang bilang. Kalimitang kumakatawan ang unang bilang sa ''isang bahagi ng'' o ''isang pagbabago sa'' ikalawang bilang, na nararapat na mas mataas kaysa wala o sero (0). Halimbawa, ang pagdagdag ng P&nbsp;0.15 sa halaga o presyon ng P&nbsp;2.50 ay isang pagtaas ng isang bahaging-hati ng 0.15 / 2.50 = 0.06. Kung ipapahayag bilang isang persentahe, kung gayon isa itong pagtaas ng may 6%.
Ginagamit ang persentahe sa pagpapaliwanag kung gaano kalaki ang halaga ng isang bilang kaugnay ng isa pang bilang. Kalimitang kumakatawan ang unang bilang sa ''isang bahagi ng'' o ''isang pagbabago sa'' ikalawang bilang, na nararapat na mas mataas kaysa wala o sero (0). Halimbawa, ang pagdagdag ng P&nbsp;0.15 sa halaga o presyon ng P&nbsp;2.50 ay isang pagtaas ng isang bahaging-hati ng 0.15 / 2.50 = 0.06. Kung ipapahayag bilang isang persentahe, kung gayon isa itong pagtaas ng may 6%.
Linya 11: Linya 11:


==Ebolusyon ng sagisag==
==Ebolusyon ng sagisag==
Sinasabing nagmula ang pangkasalukuyang sagisag ng porsiyento mula sa isang kahawig na sagisag na may nakalatag na linya (c. [[1650]]), sa halip na nakahilig, na nagmula naman sa daglat para sa "P cento" (c. [[1425]], ng [[wikang Italyano|Italyano]], o ''per cento'' "para sa isangdaan").<ref>{{cite web |url=http://www.roma.unisa.edu.au/07305/symbols.htm |title=The History of Mathematical Symbols |accessdate=2006-07-18 |last=Weaver |first=Douglas}}</ref>
Sinasabing nagmula ang pangkasalukuyang sagisag ng porsiyento mula sa isang kahawig na sagisag na may nakalatag na linya (c. 1650), sa halip na nakahilig, na nagmula naman sa daglat para sa "P cento" (c. 1425, ng [[wikang Italyano|Italyano]], o ''per cento'' "para sa isangdaan").<ref>{{cite web |url=http://www.roma.unisa.edu.au/07305/symbols.htm |title=The History of Mathematical Symbols |accessdate=2006-07-18 |last=Weaver |first=Douglas}}</ref>


Makikita sa mga larawang ito ang ebolusyon ng "%":
Makikita sa mga larawang ito ang ebolusyon ng "%":
Linya 25: Linya 25:
{{reflist}}
{{reflist}}


[[Kaurian:Matematika]]
[[Kategorya:Matematika]]
[[Kaurian:Aritmetika]]
[[Kategorya:Aritmetika]]


{{Link FA|sk}}
{{Link FA|sk}}

Pagbabago noong 19:01, 13 Disyembre 2013

Ang karaniwang sagisag ng bahagdan.

Sa matematika, ang persentahe, porsiyento, o bahagdan[1][2][3] (Wikang Ingles:Percentage) ay isang paraan ng pagpapahayag ng isang bilang bilang isang bahaging-hati (hating-bilang, praksiyon o pingki) ng 100 (ang per sent o per cent [Ingles], na nangangahulugang "sa bawa't sandaan", "kada isandaan", o "sang-ayon sa bawa't sangdaan"[4]). Karaniwang itong kinakatawanan ng sagisag ng porsiyento, ang "%". Halimbawa, 45% (binabasa bilang "apatnapu't limang bahagdan" o "apatnapu't limang porsiyento") na katumbas ng 45 / 100, o 0.45.

Ginagamit ang persentahe sa pagpapaliwanag kung gaano kalaki ang halaga ng isang bilang kaugnay ng isa pang bilang. Kalimitang kumakatawan ang unang bilang sa isang bahagi ng o isang pagbabago sa ikalawang bilang, na nararapat na mas mataas kaysa wala o sero (0). Halimbawa, ang pagdagdag ng P 0.15 sa halaga o presyon ng P 2.50 ay isang pagtaas ng isang bahaging-hati ng 0.15 / 2.50 = 0.06. Kung ipapahayag bilang isang persentahe, kung gayon isa itong pagtaas ng may 6%.

Bagaman kadalasang ginagamit ang mga persentahe o kabahagdanan sa pagpapahayag ng mga numero o bilang na nasa pagitan ng sero at isa, maaari ring ipaliwanag ang anumang proporsyonalidad na walang dimensyon bilang isang persentahe. Bilang halimbawa, ang 111% ay 1.11 at ang −0.35% ay −0.0035.

Terminolohiya

Kung minsan, binabaybay din ang porsiyento bilang prosiyento. Tumutukoy din ang porsiyento sa kahating-halaga o komisyon na natatanggap ng isang tao mula sa pakikipagkasunduang pangkalakal o mula sa paglalaro ng sugal. Maaari din itong tumukoy sa tong o suhol na ibinibigay sa isang taong may-katungkulan; at maging sa halaga ng interes, patong o tubong halaga na idinadagdag sa orihinal na halaga ng salaping hiniram o inutang.[1][4]

Ebolusyon ng sagisag

Sinasabing nagmula ang pangkasalukuyang sagisag ng porsiyento mula sa isang kahawig na sagisag na may nakalatag na linya (c. 1650), sa halip na nakahilig, na nagmula naman sa daglat para sa "P cento" (c. 1425, ng Italyano, o per cento "para sa isangdaan").[5]

Makikita sa mga larawang ito ang ebolusyon ng "%":

  • "%" Noong ika-15 dantaon, daglat para sa per cento.
    "%" Noong ika-15 dantaon, daglat para sa per cento.
  • "%" Noong ika-17 dantaon, na natira nalamang ang o mula sa cento.
    "%" Noong ika-17 dantaon, na natira nalamang ang o mula sa cento.
  • "%" noong ika-18 dantaon; suriin ang nakapatihilig na guhit.
    "%" noong ika-18 dantaon; suriin ang nakapatihilig na guhit.

Naglalahad rin ang isa pang sanggunian[6] ng kahalintulad na salaysayin. Mayroong ilang iba't ibang mga daglat ang pariralang "per cento" (iyan ang "per 100", "p 100", "p cento", atbp). Sa isang punto o pagkakataon, may isang tagasulat o tagatitik ang gumamit na lamang ng "pc" na may maliit na silo o ikot (ginagamit sa numerasyon o pagsusulat ng bilang para sa primo [pang-una], secondo [ikalawa], atbp.). Sa kalaunan, nagkaroon ng pahabang guhit na pang-pingki (fraction) ang "pc" na may silo, at nawala ang "per". Sa makabagong panahon, ginagamit natin ang solidus sa halip na isang pahabang-nakahigang guhit na bara o linyang pangharang.

Sanggunian

  1. ↑ 1.0 1.1 English, Leo James (1977). "Porsiyento". Tagalog-English Dictionary (sa Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.
  2. ↑ De Guzman, Maria Odulio (1968). "Percent". The New Filipino-English / English-Filipino Dictionary. National Bookstore (Lungsod ng Mandaluyong) ISBN 9710817760.
  3. ↑ "Percent and Interest". The New Book of Knowledge (Ang Bagong Aklat ng Kaalaman), Grolier Incorporated. 1977.
  4. ↑ 4.0 4.1 "Percentage", Tagalog English Dictionary, Bansa.org
  5. ↑ Weaver, Douglas. "The History of Mathematical Symbols". Nakuha noong 2006-07-18.
  6. ↑ "U+0025 PERCENT SIGN".

Padron:Link FA

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Persentahe&oldid=1387238"