Panulaan: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
MGA SALITA |
|||
Linya 1: | Linya 1: | ||
{{Unreferenced|date=Nobyembre 2009}} |
|||
{{Redirect|Berso|berso sa awitin|Berso (musikang popular)}} |
{{Redirect|Berso|berso sa awitin|Berso (musikang popular)}} |
||
⚫ | |||
{{For|gulay|Bersa}} |
|||
[[Talaksan:Walt Whitman - George Collins Cox.jpg|right|thumbnail|200px|Si [[Walt Whitman]] ay tanyag sa [[ika-19 dantaon]]g [[Estados Unidos|Amerikanong]] panulaan.]] |
|||
Ang '''panulaan''' o '''tula''' ay isang uri ng [[sining]] at [[panitikan]] na kilala sa malayang paggamit ng [[wika]] sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng [[tayutay]]. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na '''tula'''. Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o pattern sa pagbigkas ng mga huling salita. |
|||
Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba. |
|||
== Halimbawa ng tula == |
|||
⚫ | |||
'''Minamahal kita aking Laura Sana’y marinig mo, aking sinta Ang pag-ibig ko sa iyo ay di mawawala Kahit pa mamatay ako ng wala ka''' |
|||
'''Kahit pa hindi ko maaangkin ang pagmamahal mo Dahil aagawin ka parin ni Adolfo, na walang kasing tuso Iginapos ako sa kagubatang ito Nandito pa rin ako para sayo''' |
|||
'''Ang pagmamahal ko sayo ay walang kapantay Kahit pa tayo ay ipaghiwalay At kapag ako ay mawalan ng buhay Iibigin ka parin hanggang sa kabilang buhay ''' |
|||
'''Oh aking Laura, ika’y aking iibigin Ito’y sinasabi ng aking bibig Sa hirap at ginhawa, sa init at lamig Mawala man ako dito sa daigdig''' |
|||
⚫ | |||
== Liriko o pandamdaming tula == |
|||
* Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.[[kundiman]] |
|||
* [[Dalit]] o Himno - tungkol sa pagpapala sa Diyos, sa pagawit na pamamaraan. |
|||
* [[Elehiya]] - mapanglaw; tungkol sa kamatayan o kalungkutan |
|||
* [[Oda]] - matayog na damdamin o kaisipan (paghanga o pagbibigay parangal) |
|||
⚫ | |||
* Patnigan |
* Patnigan |
||
* Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at ''bilyako'' o ''bilyaka'' ang tawag sa mga manlalahok nito. |
* Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at ''bilyako'' o ''bilyaka'' ang tawag sa mga manlalahok nito. |
||
Linya 35: | Linya 11: | ||
== Mga Elemento ng Tula == |
== Mga Elemento ng Tula == |
||
* |
|||
* Saknong - isang grupo ng mga salita sa loob ng isang tula na may dalawa o higit pang taludtod. |
|||
* |
|||
* Sukat - bilang ng pantig ng tula. |
|||
* Tugma - pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod. |
|||
** Hindi buong rima (''assonance'') - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa [[patinig]]. |
|||
** Kaanyuan (''conssonance'') - paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa [[katinig]]. |
|||
** Nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang paraan ng pagtutugma: |
|||
*** Mga salitang nagtatapos sa [[b]], [[k]], [[d]], [[g]], [[p]], [[t]], [[s]] ay nagtutugma ang dulumpatig |
|||
*** Mga nagtatapos sa [[l]], [[m]], [[n]], [[ng]], [[w]], [[r]], [[y]] |
|||
* Sining o kariktan - paggamit ng pili, angkop at maririkit na [[salita]]. Nagbibigay ng pangkalahatang impresyon sa bumabasa. |
|||
* Talinghaga - tumutukoy ito sa paggamit ng matatalinhagang salita at tayutay. |
|||
** Tayutay - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa tula |
|||
* Anyo - porma ng tula. |
|||
* Tono/Indayog - diwa ng tula. |
|||
* Persona - tumutukoy sa nagsasalita sa tula; una, ikalawa o ikatlong panauhan |
|||
== |
== n == |
||
* [[Sabayang Pagbigkas]] |
* [[Sabayang Pagbigkas]] |
||
== Mga link na panlabas == |
== Mga link na panlabas == |
||
* |
* Mga Halimbawa ng Tula –Ramica Ideas |
||
[[Kategorya:Panulaan| ]] |
[[Kategorya:Panulaan| ]] |
Pagbabago noong 09:58, 25 Hunyo 2018
lasa kagubatang ito mdaming tula
- Awit - tungkol sa pag-ibig; hal.kundimanSoneto - binubuo ng 14 taludtod o linya; nangangailangan ng mabigat o matinding pagkukuro-kuro
- Patnigan
- Duplo - isang uri ng tulang dramatiko na kadalasang isinasagawa tuwing may lamay. Ito ay sa anyo ng labanan, at bilyako o bilyaka ang tawag sa mga manlalahok nito.
- Balagtasan
- Salaysay o Naratibo
- Padula/Drama
Mga Elemento ng Tula
n
Mga link na panlabas
- Mga Halimbawa ng Tula –Ramica Ideas