Pagpapahayag ng Kasarinlan ng Arhentina
Ang karaniwang tinutukoy ngayon bilang Kalayaan ng Argentina ay ipinahayag noong Hulyo 9, 1816, ng Kongreso ng Tucumán. Sa katotohanan, ang mga kongresista na nagtipon sa Tucumán ay nagpahayag ng kalayaan ng United Provinces of South America, na isa sa mga opisyal na pangalan ng Republika ng Argentina. Ang Federal League na mga Lalawigan,[1] sa digmaan kasama ang United Provinces, ay hindi pinahintulutan sa Kongreso. Kasabay nito, ilang mga lalawigan mula sa Itaas na Peru na sa kalaunan ay magiging bahagi ng kasalukuyang Bolivia, ay kinatawan sa Kongreso.
Sanhi
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang 1810 May Revolution ay sumunod sa deposition ng Spanish king Ferdinand VII ng Napoleonic French| . Tinapos ng rebolusyon ang awtoridad ng Viceroy Cisneros at pinalitan ito ng Primera Junta.
Nang ipagpatuloy ng monarkiya ng Espanya ang mga tungkulin nito noong 1814, determinado ang Espanya na bawiin ang kontrol sa mga kolonya sa Amerika. Bukod dito, ang mga royalista mula sa Peru ay naging matagumpay sa mga labanan ng Sipe-Sipe, Huaqui, Vilcapugio at Ayohuma, sa Upper Peru, at seryosong nagbanta sa United Provinces mula sa hilaga.
Noong Abril 15, 1815, tinapos ng isang rebolusyon ang mandato ni Carlos María de Alvear bilang Kataas-taasang Direktor at hiniling na magkaroon ng General Congress ay ipatawag. Ang mga delegadong kinatawan, bawat isa ay kumakatawan sa 14,000 naninirahan, ay ipinadala mula sa lahat ng United Provinces of the Río de la Plata sa mga sesyon, na nagsimula noong Marso 24, 1816. Gayunpaman, ang Federal League na mga Lalawigan hindi nagpadala ng mga delegado: ang Argentine littoral Provinces (Santa Fé, Entre Ríos, Corrientes at Misiones), at ang Eastern Province (modernong Uruguay).
Pag-unlad
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Kongreso ay pinasinayaan sa lungsod ng Tucumán, na may 33 kinatawan. Ang pagkapangulo ng Kongreso ay paiikot buwan-buwan. Dahil may kalayaan ang Kongreso na pumili ng mga paksang pagdedebatehan, naganap ang walang katapusang mga talakayan.
Sa wakas ay natapos ang botohan noong Hulyo 9 na may deklarasyon ng kalayaan. Itinuro ng Deklarasyon ang mga pangyayari sa Europa sa nakalipas na anim na taon—ang pagtanggal ng Hari ng Espanya ng Napoleon at ang kasunod na pagtanggi ni Ferdinand VII na tanggapin ang [[Spanish Constitution of 1812|constitutional rule] ] kapwa sa Peninsula at sa ibang bansa. Inangkin ng Dokumento na nabawi ng Spanish America ang soberanya nito mula sa Crown of Castile noong 1808, nang mapatalsik si Ferdinand VII, at samakatuwid, ang anumang unyon sa pagitan ng mga dominyon sa ibang bansa ng Spain at Peninsula ay nagkaroon ng natunaw. Ito ay isang legal na konsepto na ginamit din ng iba pang mga Spanish American declarations of independence, tulad ng Venezuela's (1811) at Mexico's (1810), na tumutugon sa parehong mga kaganapan. Ang pangulo ng Kongreso noong panahong iyon ay si Francisco Narciso de Laprida, delegado mula sa San Juan Province. Ang mga sumunod na talakayan ay nakasentro sa kung anong anyo ng pamahalaan ang dapat gamitin ng umuusbong na estado.
Ipinagpatuloy ng kongreso ang gawain nito sa Buenos Aires noong 1817, ngunit natigil ito noong 1820 pagkatapos ng Labanan ng Cepeda, na nagpalalim sa mga pagkakaiba sa pagitan ng Unitarian Party , na pumabor sa isang malakas na sentral na pamahalaan, at ang Federales, na pumabor sa isang mahinang sentral na pamahalaan.
Ang bahay kung saan pinagtibay ang deklarasyon ay itinayong muli at isa na ngayong museo at monumento: ang House of Tucumán.
- ↑ Ang Argentine Littoral na mga lalawigan Santa Fé, Entre Ríos at Corrientes, kasama ang Eastern Province (kasalukuyangUruguay)