Prepektura ng Okinawa
Prepektura ng Okinawa | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
 | ||
| Mga koordinado: 26°12′44″N 127°40′51″E / 26.2122°N 127.6808°E | ||
| Bansa | Hapon | |
| Kabisera | Naha | |
| Pamahalaan | ||
| • Gobernador | Denny Tamaki | |
| Lawak | ||
| • Kabuuan | 2.275,94 km2 (0.87875 milya kuwadrado) | |
| Ranggo sa lawak | 44th | |
| • Ranggo | 30th | |
| • Kapal | 613/km2 (1,590/milya kuwadrado) | |
| Kodigo ng ISO 3166 | JP-47 | |
| Bulaklak | Erythrina variegata | |
| Ibon | Sapheopipo noguchii | |
| Websayt | http://www.pref.okinawa.lg.jp/ | |
Ang Prepektura ng Okinawa (沖縄県, Okinawa-ken) ay isang prepektura ng Hapon.
Matatagpuan ito sa Kapuluan ng Ryukyu, at binubuo ng humigit-kumulang 691 na mga isla, malalaki at maliliit, na nakakalat sa humigit-kumulang 1,000 kilometro (620 milya) mula sa Kapuluan ng Satsunan sa Prepektura ng Kagoshima hanggang sa Taiwan (mga lalawigan ng Hualien at Yilan).
Ang pinakamalaking lungsod ay ang Naha, na matatagpuan sa Pulo ng Okinawa, ang pinakamalaking isla sa prepektura. Kabilang sa iba pang mahahalagang lungsod ay ang Lungsod ng Okinawa, Uruma, at Urasoe.
Kabilang sa mga pangunahing isla ng prepektura ay ang Pulo ng Okinawa, Mga Pulo ng Daitō, Pulo ng Miyako, Pulo ng Iriomote, at Pulo ng Ishigaki. Ang karamihan ng populasyon ng prepektura ay naninirahan sa Pulo ng Okinawa.
kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Okinawa, na dating sentrong pampulitika at pangkultura ng Kaharian ng Ryukyu, ay matagal nang naging mahalagang sangandaan ng kalakalan dahil sa lokasyong heograpikal nito. Simula pa noong sinaunang panahon, nakatanggap ang rehiyon ng iba’t ibang impluwensyang panloob at panlabas. Sa panahong prehistoriko, itinuturing ang Okinawa bilang isa sa mga rutang dinaanan ng mga sinaunang taong Jōmon, na siyang pundasyon ng lahing Hapones, kaya’t madalas din itong tinutukoy bilang isa sa mga pinagmulan ng kasaysayan ng Hapon.[1]
Noong Gitnang Panahon, naging mahalagang daanan ang Okinawa para sa pagpasok ng kulturang kontinental sa Hapon, kung saan maraming elementong kultural mula sa Tsina at iba pang bansa sa Asya ang lumaganap patungo sa pangunahing lupain ng Hapon sa pamamagitan ng Okinawa. Sa paglipas ng mga siglo, nakabuo ang Okinawa ng sariling tradisyon, lutuing lokal, at sining. Sa kasalukuyan, kilala ito sa musika ng Ryukyu, ang instrumentong sanshin, at mga sayaw gaya ng Eisa, na patuloy na tinatangkilik sa buong bansa.[1]
Panahon ng Jōmon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pinakamatandang arkeolohikal na pook sa Okinawa ay ang Yamashita First Cave sa lungsod ng Naha, na tinatayang may 32,000 taong gulang. Noong panahon ng Jōmon, may kakayahan na ang mga tao sa paglalayag gamit ang bangkang yari sa punong-kahoy (dugout canoe), at natuklasan sa Okinawa at Amami ang mga obsidian at kagamitang galing pa sa Saga, Kyushu. Sa kabilang banda, natuklasan din sa Kyushu ang mga kagamitang keramika mula Okinawa, na patunay ng maagang ugnayang pangkalakalan.[2]
Panahon ng Kaizuka (Panahon ng Shell Mounds)
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mula ika-1 hanggang ika-10 siglo, ang mga tao sa Okinawa ay namuhay sa pamamagitan ng pangingisda, pangangaso, at pagtitipon, sa halip na pagsasaka. Tinatayang tumagal ang panahong ito mula ikalawang siglo BCE hanggang ika-7 siglo CE, at tinatawag itong "late shell mound period." Nakatira ang mga tao sa pit houses at ground-level dwellings, at maraming impormasyon ang nakuha mula sa mga nahukay na kabibe at buto. Sa panahong ito, may bakas din ng mga palayok na gaya ng Sobata style na nagmula sa Kyushu. Sa pagpasok ng ika-7 hanggang ika-10 siglo, nagsimulang gumamit ng mga kagamitang bakal, nagbago ang mga paniniwala sa libing, at lumitaw ang mga palatandaan ng stratipikasyon sa lipunan.[2][3]
Panahon ng Tatlong Kaharian (Sanzan Period)
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong ika-14 na siglo, umiral ang tatlong magkakahiwalay na kaharian sa Okinawa: Hokuzan (北山), Chūzan (中山), at Nanzan (南山). Sila ay nagtunggali para sa kapangyarihan hanggang sa napag-isa ito ni Haring Shō Hashi ng Chūzan noong 1429, na siyang nagtatag ng Dinastiyang Unang Shō at opisyal na nagsimula ng panahon ng Kaharian ng Ryukyu.[4]
Mula sa panahong ito, nagsimulang lumalim ang ugnayan sa Tsina. Ayon sa Suishu (隋書), nagtangka ang Emperador Yang ng Dinastiyang Sui na makipag-ugnayan sa isla, ngunit nabigo ang misyong ito dahil sa hadlang sa wika. Isa sa mga sugo ay kinulong at sapilitang dinala pabalik sa Tsina.
Noong taong 608 CE, muling nagpadala ang Sui ng sugo upang subukang patahimikin ang mga mamamayan, ngunit muling tumanggi ang mga taga-isla na kilalanin ang awtoridad ng emperador. Dahil dito, ipinag-utos ng emperador na si Yangdi kay General Chen Leng (陳稜) na maglunsad ng ekspedisyon militar.
Ayon sa tala, lumapag ang hukbong Tsino sa pulo at sinubukang kausapin ang mga taong "nauunawaan ang wika", ngunit patuloy ang pagtutol ng lokal na populasyon. Dahil dito, sinunog ng hukbo ang mga palasyo at tahanan, at libo-libong kalalakihan at kababaihan ang dinala bilang bihag pabalik sa Tsina.
Sa mga tala ng Tsino, tinawag ang isla na 「流求」(Liúqiú) sa panahong ito—isang katawagan na may negatibong konotasyon sa ilalim ng Sino-centric na pananaw, dahil ito ay maaaring binibigyang-kahulugan bilang "mga taong nalulunod at humihingi ng tulong". Hindi ito dapat ipagkamali sa kalaunang pangalan na 「琉球」(Ryūkyū), na naging pormal na pangalan lamang mula panahon ng Dinastiyang Ming.[3][5][6]
Panahon ng Satsuma
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong 1609, sa ilalim ng patakaran ng panlabas na ugnayan ng Japan, sinakop ng Dominyo ng Satsuma ang Kaharian ng Ryukyu. Bagaman nanatili ang pormal na pagkilala ng Tsina sa kaharian, napasailalim ito sa kontrol ng Satsuma. Dahil dito, naging kakaiba ang kalagayang diplomatiko ng Ryukyu na sabayang nakikipag-ugnayan sa Tsina at Hapon. Sa kabila nito, nanatiling malaya sa ilang aspeto ang Kaharian, naipagpatuloy ang sistemang pamahalaan at edukasyon, at napayabong pa ang sariling kultura, wika, sining, at pananampalataya.[7]
Pagkakaloob sa Hapon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong 1872, sa panahon ng Meiji, inalis ang ugnayang tributary ng Ryukyu sa Qing ng Tsina, at pormal itong naging bahagi ng Hapon bilang Ryukyu Domain. Si Haring Shō Tai ay inanyayahan sa Tokyo at itinalagang pinuno ng bagong nilikhang domain, at kinilala bilang miyembro ng aristokrasya ng Hapon.[8]
Noong 1879, bilang bahagi ng abolition of domains and establishment of prefectures sa buong bansa, binuwag ang Ryukyu Domain at opisyal na itinatag ang Prepektura ng Okinawa.[9]
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang Okinawa ang naging tanging bahagi ng Hapon kung saan naganap ang isang malawakang labanan sa lupa. Sa Operasyon Iceberg ng pwersang Amerikano, tumawid sila papuntang Okinawa at naganap ang Labanan sa Okinawa, kung saan tinatayang humigit-kumulang 200,000 katao ang nasawi. Kabilang dito ang 66,000 sundalong Hapones, 12,500 sundalong Amerikano, at 122,000 sibilyan mula sa Okinawa, kabilang na ang 28,000 Okinawan na kasapi sa militar o sapilitang kinuha.[10]
Maraming nasawi dahil sa matinding pambobomba, artillery shelling, at paggamit ng mga sandatang gaya ng flamethrower. May mga ulat din ng tinatawag na “cave assaults” kung saan ang mga sibilyan na nagtago sa mga kweba ay nasawi dahil sa kakulangan ng hangin o sunog.[11][12]
Pagkatapos ng Digmaan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Matapos ang digmaan, nahiwalay ang Okinawa sa Hapon at napasailalim sa pamahalaang militar ng Estados Unidos. Sa ilalim ng pamahalaang ito, muling itinayo ng mga mamamayan ang kanilang pamumuhay at sinimulan ang mga programa sa imprastruktura at edukasyon. Samantala, ginamit ang B yen at US dollars sa halip na Japanese yen, at naging malaki ang pagbabago sa sistemang pampolitika at pang-ekonomiya.[13]
Sa panahong ito, unti-unting pumasok ang mga elemento ng kulturang Amerikano. Ang mga pagkaing gaya ng taco at taco rice ay naging bahagi ng lokal na kultura at nananatiling popular hanggang ngayon.[14]
Pagbabalik sa Hapon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Noong Mayo 15, 1972, opisyal na ibinalik ang Okinawa sa pamamahala ng Hapon, sa ilalim ng Prepektura ng Okinawa. Muling isinama ang rehiyon sa sistemang administratibo, edukasyon, at ekonomiya ng bansa. Gayunpaman, nanatili ang presensya ng mga base militar ng Estados Unidos, na hanggang ngayon ay isang sensitibong usapin sa rehiyon.[15]
Kasalukuyang Panahon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa kasalukuyan, patuloy na pinangangalagaan at pinapahayag ng Okinawa ang mayamang tradisyon, kasaysayan, at kulturang lokal nito. Ang musika ng Ryukyu, sanshin, Eisa na sayaw, at lutuing Okinawan ay tinatangkilik sa buong Hapon. Lumilitaw ito sa mga anime, J-pop music, at iba pang aspekto ng popular na kultura.[16][17]
Pinagsisikapan din ng gobyerno at mga lokal na organisasyon na mapanatili ang wikang Okinawan (o Ryukyuan dialects) sa pamamagitan ng edukasyon, mga palabas ng katutubong sining, at mga programa para sa kabataan.[18]
Gayunpaman, nananatili ang mga isyu tulad ng presensya ng maraming base militar, at patuloy ang paghahanap ng balanse sa pagitan ng kaunlarang pang-rehiyon at patakarang pambansa sa seguridad. Sa gitna ng mga hamong ito, kinikilala ang Okinawa bilang isang natatanging rehiyon sa kasaysayan ng Hapon, may sariling boses at gampanin sa kasalukuyang lipunang Hapones.[19]
Kultura
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Okinawa ay kilala sa pagkakaroon ng isang natatanging kultura kumpara sa iba pang mga rehiyon ng Hapon. Ang mga tradisyunal na sayaw, pista, wika, at mga instrumentong pangmusika ay aktibo pa ring isinasagawa at pinagyayaman. Ang pamahalaan ng Hapon at mga lokal na yunit ng pamahalaan ay masigasig na nagsasagawa ng mga programa upang mapreserba at mapalaganap ang mga ito.[20]
Lalo nang kapansin-pansin ang mga kultural na pagkakatulad ng Okinawa at Kyushu. Magkahawig ang kanilang mga pagkain at musika, at makikita ang mga elementong Okinawan sa kultura ng Kyushu at kabaliktaran din.[21]
Relihiyon
[baguhin | baguhin ang wikitext]_of_Sefa-Utaki.jpg)
Ang relihiyon sa Okinawa ay pangunahing kinakatawan ng Shinto ng Ryukyu (琉球神道, Ryūkyū Shintō), isang anyo ng relihiyon na nananatili sa Okinawa at itinuturing na mas malapit sa sinaunang anyo ng Shinto ng pangunahing Hapon bago ito naimpluwensiyahan ng Budismo.[22]
Sa halip na mga Shinto shrine (神社) na karaniwan sa Hapon, ang Okinawa ay may tinatawag na "utaki" (御嶽)—mga sagradong pook na ginagamit sa pagsamba. Ang mga utaki ay itinuturing na mga sinaunang anyo ng dambana, at may mga katulad na estruktura rin na matatagpuan sa mga lumang lugar o sinaunang dambana sa mismong Hapon.[23][24]
Ang relihiyosong sistema ng Okinawa ay nagpapakita ng malinaw na impluwensya ng "Koshintō" (古神道)—ang anyo ng Shinto bago pa ito maimpluwensiyahan ng Budismo. Dahil sa mga katangiang ito, at sa pagkakapareho nito sa mga mito at alamat, ang relihiyong ito ay aktibong pinag-aaralan sa larangan ng paghahambing na mitolohiya (comparative mythology).[25]
Pagkain
[baguhin | baguhin ang wikitext].jpg)
Ang lutuing Okinawan ay may malalim na kasaysayan ng pag-aangkop sa mga impluwensiyang banyaga, habang nananatiling may natatanging karakter. Hindi tulad ng sa pangunahing bahagi ng Hapon, ang mga ulam sa Okinawa ay kadalasang nilaga, pinirito, o ginisa, habang ang pagkain ng hilaw na isda gaya ng sashimi ay hindi pangkaraniwan.[26]
Malaki ang impluwensiya ng lutuing Kyushu sa Okinawa, at ganoon din naman, ilang tradisyong kulinaryo mula Okinawa ay tumawid patungong Kyushu.[26]
Kilalang Pagkain ng Okinawa:
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Gōya Champurū (ゴーヤチャンプルー) – pritong halo-halong gulay na may mapait na melon (goya)
- Okinawa Soba (沖縄そば) – miki-style na pansit na may sabaw
- Rafute (ラフテー) – nilagang baboy na may toyo at asukal
- Uchina Taco Rice (うちなータコライス) – kanin na may taco-style toppings
- Soki Jiru (ソーキ汁) – sabaw na may buto-buto ng baboy
- Sātā Andāgī (さーたーあんだぎー) – pritong matamis na donut bola[27]
Instrumentong Pangmusika
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang pinaka-kilalang instrumento ng Okinawa ay ang Sanshin, na siyang sentro ng musikang Okinawan. Para sa mga tao ng Okinawa, ang sanshin ay higit pa sa isang instrumento—ito ay simbolo ng kanilang pagkakakilanlan at kultura.
Sa Kyushu, may kahalintulad na tradisyonal na instrumento na tinatawag na Gottan（ゴッタン）, na may parehong papel sa lokal na musika.[28]
Mga Tradisyunal na Instrumento sa Okinawa:
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Sanshin (三線) – tatlong-kuwerdas na plucked lute
- Pārankū (パーランクー) – maliit na tambol na kadalasang ginagamit sa mga sayaw
- Eisa Taiko (エイサー太鼓) – mga tambol na ginagamit sa Eisa dance
- Kutchō (クッチョー) – isa pang katutubong instrumento ng rehiyon[29]
Munisipalidad
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Aguni, Haebaru, Iheya, Izena, Kitadaitō, Kumejima, Minamidaitō, Tokashiki, Tonaki, Yaese, Yonabaru, Zamami
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 沖縄県. "歴史概要（がいよう）｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 2.0 2.1 沖縄県. "沖縄県の縄文時代｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 3.0 3.1 "貝塚". 刀剣ワールド (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "座間味博物展示施設 三山時代～琉球王朝時代(14世紀~19世紀後半)｜検索詳細｜地域観光資源の多言語解説文データベース". 地域観光資源の多言語解説文データベース (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 沖縄県. "グスク時代｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "国書データベース：国文学研究資料館". kokusho.nijl.ac.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "琉球侵攻（首里城）古戦場". 刀剣ワールド (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "明治12年（1879）4月｜琉球藩を廃し沖縄県を設置する（琉球処分）：日本のあゆみ". www.archives.go.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "版籍奉還・廃藩置県". 刀剣ワールド (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "戦争の記憶～沖縄戦 写真特集：時事ドットコム". 時事ドットコム (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ neverforget1945 (1945-03-23). "1945年3月24日『米軍の空爆と艦砲射撃』". 〜シリーズ沖縄戦〜 (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: mga may-akda (link) - ↑ "戦争の記憶～沖縄戦 写真特集：時事ドットコム". 時事ドットコム (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "アメリカ統治下の自治のありさま". 琉球政府の時代 (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "沖縄の歴史". rca.open.ed.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "日本復帰への道 – 沖縄県公文書館" (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "エイサーとは". 沖縄全島エイサーまつり実行委員会オフィシャルサイト (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "歌唱編｜文化デジタルライブラリー". www2.ntj.jac.go.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 沖縄県. "沖縄のことば（しまくとぅば）｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "防衛省・自衛隊：在日米軍の対象防衛関係施設の一覧". www.mod.go.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "文化庁ホームページ". 文化庁 (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 沖縄県. "九州・沖縄文化力プロジェクト｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ beethoven (2019-06-26). "沖縄古来の琉球神道について - OKINAWA41". www.okinawa41.go.jp (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "神社本庁公式サイト". www.jinjahoncho.or.jp (sa wikang Hapones). 2025-02-27. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "琉球王国最高の聖地 世界文化遺産 斎場御嶽". okinawa-nanjo.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "琉球神道記下 | 琉球･沖縄関係貴重資料デジタルアーカイブ". shimuchi.lib.u-ryukyu.ac.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 26.0 26.1 沖縄県. "沖縄の食文化｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "沖縄県 | うちの郷土料理：農林水産省". www.maff.go.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ 沖縄県. "沖縄の音楽｜沖縄県公式ホームページ". 沖縄県公式ホームページ (sa wikang Hapones). Nakuha noong 2025-05-22.
- ↑ "楽器の紹介 - 伝統組踊保存会". kumiodori.jp. Nakuha noong 2025-05-22.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Hapon ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
