Tingnan ang wikitext ng Tautiška giesmė

{{multiple issues|
{{MOS|date=Enero 2024}}
{{cleanup|date=Enero 2024|reason=Kailangan ayusin ang balarila at pagkakasulat. Kailangan isalin din ang mga banyagang salita.}}
}}{{Infobox anthem
| title         = {{lang|lt|italic=no|Tautiška giesmė}}
| english_title = National Hymn
| alt_title     = {{lang|lt|italic=no|Lietuva, Tėvyne mūsų}}
| en_alt_title  = Lithuania, Our Homeland
| alt_title_2   = {{lang|lt|italic=no|Lietuvos himnas}}
| en_alt_title_2 = Hymn of Lithuania
| image         = Lithuanian national anthem sheet music, 1896.png
| prefix        = National
| country       = [[Lithuania]]
----
Former regional anthem of the {{nowrap|[[Lithuanian SSR]]}}
| composer      = [[Vincas Kudirka]]
| music_date    = 1898
| author        = [[Vincas Kudirka]]
| published     = 1899
| lyrics_date   = November 13, 1898
| adopted       = 1919<br />1944 (by the Lithuanian SSR)
| readopted     = 1988
| until         = 1940<br />1950 (by the Lithuanian SSR)
| predecessor   = [[Anthem of the Lithuanian Soviet Socialist Republic]]
| sound         = Tautiška giesme instumental.ogg
| sound_title   = [[U.S. Navy Band]] instrumental version
}}
{{Listen
| filename     = National Anthem of Lithuania (Vocal).ogg
| title        = Official orchestral and choral vocal recording
}}


"'''{{lang|lt|italic=no|Tautiška giesmė}}'''" ({{IPA-lt|ˈtɐʊtʲɪʃkɐ ɡʲɪɛsʲˈmʲeː|pron}}; literal na "Ang Pambansang Himno") ay ang [[pambansang awit] ] ng [[Lithuania]], na kilala rin sa mga pambungad na salita nito, "'''{{lang|lt|italic=no|Lietuva, Tėvyne mūsų}}'''"<ref>{{Cite web |date=2020 -07-10 |title="Lietuva, Tėvyne mūsų…"– nuaidėjo per Pamario kraštą |url=http://www.pamarys.eu/lietuva-tevyne-musu-nuaidejo-per-pamario-krasta/ |access-date =2022-04-27 |website={{Interlanguage link|Pamarys_(newspaper)|lt=Pamarys|lt|Pamarys_(laikraštis)}} |language=lt-LT}}</ref>{{efn|With {{ lang|lt|Tėvyne}} minsan walang kapital.<ref>{{Sipiin ang aklat |last=Turner |first=B. |url=https://books.google.com/books?id=h5LlDQAAQBAJ&pg=PA801 |title=The Statesman's Yearbook 2011: The Politics, Cultures and Economies of the World |date=2017-01-12 |publisher=Springer | isbn=978-1-349-58635-6 |page=801 |language=fil}}</ref>}} (opisyal na pagsasalin ng lyrics:<ref name=transl/> "Lithuania, Our Homeland", literal: "Lithuania, Our [[Fatherland]]"), at bilang "'''{{lang|lt|italic=no|Lietuvos himnas}}'''"<ref>{{Cite web |date=2020-12- 16 |title=Lietuvos audiovizualinio kultūros paveldo Išsaugojimo ir prieigos sistemos analizė ir plėtros rekomendacijos |url=https://lrkm.lrv.lt/uploads/lrkm/documents/files/Audiovizualinio%20paveldo%20paveldo%20paveldo%20paveldo.pdf |4=-04-27 |website=[[Ministry of Culture (Lithuania)|Ministry of Culture of the Republic of Lithuania]] |page=80 }}{{Dead link|date=Enero 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ("'''The National Anthem of Lithuania'''" ). Ang musika at liriko ay isinulat noong 1898 ni [[Vincas Kudirka]], noong ang Lithuania ay bahagi pa ng [[Russian Empire]]. Ang limampung salita na tula ay isang condensation ng mga konsepto ni Kudirka tungkol sa estado ng Lithuanian, ang [[mga taong Lithuanian]], at ang kanilang nakaraan. Di-nagtagal bago siya namatay noong 1899, ang awit ay ginanap para sa mga Lithuanians na naninirahan sa [[Saint Petersburg]], Russia.

Ang unang pampublikong Lithuanian na pagtatanghal ng awit ay naganap sa [[Vilnius]] noong 1905, at ito ay naging opisyal na pambansang awit noong 1919, isang taon pagkatapos ng Lithuania [[Act of Independence of Lithuania|ideklara ang kalayaan nito]].

Ang "Tautiška giesmė" ay naibalik noong 1989 bago ang [[Act of the Re-Establishment of the State of Lithuania|muling pagtatatag ng kalayaan ng Lithuanian]] at nakumpirma sa National Anthem Act (21 Oktubre 1991). Awtomatiko itong isinama bilang pambansang awit noong 1992, nang ang bagong [[Konstitusyon ng Lithuania#Modern constitution|Konstitusyon]] ay naratipikahan pagkatapos ng [[Dissolution of the Soviet Union#Dissolution of the USSR|independence from the Soviet Union]] ay nakamit. Ang katayuan ng "Tautiška giesmė" bilang pambansang awit ng Lithuania ay higit pang nakumpirma noong 1999 sa pagpasa ng isang pambansang batas na nagsasaad nito.

== Paglikha ==
[[File:Vincas Kudirka's tomb.jpg|thumb|Ang libingan ni Vincas Kudirka.]]
[[File:Paminklas himnui.JPG|thumb|Monumento para sa ''Tautiška giesmė'' at Vincas Kudirka sa [[Vilnius]]]]
Noong panahong isinulat ang tulang ''Lietuva, Tėvyne mūsų'', ang Lithuania ay bahagi ng Imperyong Ruso. Si Kudirka, isang medikal na estudyante sa [[University of Warsaw]], ay sumusulat bilang isang kolumnista para sa pahayagang ''[[Varpas]]'' (The Bell). Sa kanyang mga column na ''Varpas'', hinimok ni Kudirka ang mga Lithuanian na ipagmalaki ang kanilang pamana, tinalakay ang mga problemang idinudulot ng Gobyernong Ruso sa populasyon ng Lithuanian, at tinuligsa ang mga gustong magtrabaho para sa [[Tsar]]ist [[autocracy] ]. Sa kurso ng pagsulat para sa ''Varpas'', isinulat niya ang kanyang mga saloobin sa kung ano ang Lithuania at kung ano ito, na nagresulta sa limampung salita na tula na ''Lietuva, Tėvynė mūsų'' ("Lithuania, Our Homeland") .<ref>[http://members.efn.org/~valdas/kudirka.html Mga Tula ni Vincas Kudirka] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120505110640/http://members.efn.org/~valdas/kudirka.html |date=2012-05-05 }} members.efn.org - Nakuha noong 22 Oktubre 2007</ref>

Inilarawan ng tula ang kabayanihan ng nakaraan ng Lithuania at hinikayat ang mga tao nito na pangalagaan ang lupain, pangalagaan ang sangkatauhan, at mamuhay nang may karangalan. Hinimok din ni Kudirka ang bansa na maging mapagkukunan ng kaliwanagan at kabutihan. Nang walang himig, naglaan si Kudirka ng oras upang isulat ang musika bago mamatay sa [[tuberculosis]]. Parehong ang himig at ang mga liriko ay inilimbag sa Varpas noong Setyembre 1898. Sa kanyang pagkamatay noong 1899, ang libingan ni Kudirka ay inukitan ng ikalawang saknong ng awit (na kalaunan ay sinira ng mga awtoridad).<ref>[http://www.spaudos]{{Dead link|date=Enero 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} .lt/Istorija/Vincas_Kudirka.en.htm Vincas Kudirka talambuhay mula sa The Lithuanian Word - Inilathala noong 1970–1978 bilang bahagi ng ENCYCLOPEDIA LITUANICA.] spaudos.lt - Nakuha noong Hulyo 28, 2007.</ref>

== Kasaysayan ==
[[File:Lietuvos nacionaline filharmonija.JPG|thumb|left|200px|Ang gusali kung saan naganap ang 1905 Seimas. Kasalukuyang nasa loob nito ang National Philharmonic Society of Lithuania.]]

=== Pre-independent Lithuania ===
Bago ang kamatayan ni Kudirka, ang unang pagtatanghal ng tula ay naganap sa isang konsiyerto sa [[Saint Petersburg|St. Petersburg]], Russia noong 1899. Ang konsiyerto ay isinagawa ni [[Česlovas Sasnauskas]] at dinaluhan ng mga Lithuanians, kung saan ang St. Petersburg ang may pinakamalaking populasyon noong panahong iyon. Ang awit ay unang ginawa sa Lithuania sa panahon ng [[Great Seimas of Vilnius]] noong Disyembre 3, 1905.
{{uncategorized}}