Pangkat etniko
.JPG)
Ang ethnisidad o pangkat etniko ay pangkat ng mga tao na kinikila ang bawat isa sa batayan ng nakikitang binabahaging mga katangian na ipinagkakaiba sila mula sa ibang mga pangkat. Maaring mapabilang sa mga katangiang yaon ang isang karaniwang bansa ng pinagmulan, o karaniwang pangkat ng lipi, mga tradisyon, wika, lipunan, relihiyon, o pagtratong panlipunan.[2][3] Kadalasang ginagamit ng salitan ang katawagang etnisidad sa katawagang nasyon, partikular sa mga kaso ng nasyonalismong etniko.[4]
Maaring ipakahulugan ang etnisidad bilang isang kayariang minana o pinataw ng lipunan. Nakaugaliang bigyang kahulugan ang pagkasaping etniko sa pamamagitan ng nabahaging pamanang pangkalinangan, lipi, mitong pinagmulan, kasaysayan, bayang sinilangan, wika, diyalekto, relihiyon, mitolohiya, kuwentong-bayan, rituwal, lutuin, istilo ng pananamit, sining, o pisikal na itsura. Maaring nagbabahagi ang mga pangkat etniko ng isang manipis o malawak na espektro ng henetikong lipi, depende sa pagkakalinlan ng pangkat, na may maraming pangkat na may pinaghalong liping henetiko.[5][6][7]
Terminolohiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Hinango ang katawagang ethniko mula sa salitang Griygo na ἔθνος ethnos (mas tumpak, mula sa pang-uring ἐθνικός ethnikos,[8] na hiniram ng Latin bilang ethnicus).
Araling etniko
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang araling pang-etnisidad o araling etniko (Ingles: ethnic studies) ay isang pag-aaral na interdisiplinaryo sa mga tao na rasyalisado ("nagkaroon ng mapagkakakilanlang lahi") sa mundo na may kaugnayan sa etnisidad. Umunlad ito noong ikalawang hati ng ika-20 dantaon bilang bahaging pagtugon sa mga pagsasakdal na ang mga disiplinang katulad ng antropolohiya, kasaysayan, Ingles, etnolohiya, araling pang-Asya, at orientalismo ay tigmak ng likas na pananaw na eurosentriko (nakatuon lamang sa Europa). Nilikha ang araling etniko upang maituro ang mga kuwento, mga kasaysayan, mga pagpupunyagi, at mga pananagumpay ng mga tao na may kulay ayon sa kanilang sariling mga patakaran.
Nagmula ito bago pa ang panahon ng karapatang sibil, kasing-aga ng dekada 1900. Sa panahong ito, ipinahayag ng tagapagturo at mananalaysay na si W. E. B. Du Bois ang pangangailangan ng pagtuturo ng kasaysayan ng mga itim.[9] Bagaman, naging malawak na kilala ang araling etniko bilang pangalawang isyu na umusbong sa panahon ng karapatang sibil.[10]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ tinatayang nasa 300 milyon sa buong mundo (taya ng CIA Factbook 2014, sumasailalim ang mga bilang sa mabilis na paglago ng populasyon).
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 831: Walang depinisyon ang argument map para sa variable na ito: ScriptEncyclopedia.
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 831: Walang depinisyon ang argument map para sa variable na ito: ScriptEncyclopedia.
- ↑ Marcus Banks, Ethnicity: Anthropological Constructions (1996), p. 151 "'ethnic groups' invariably stress common ancestry or endogamy". (sa Ingles)
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 831: Walang depinisyon ang argument map para sa variable na ito: ScriptEncyclopedia.
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 2014: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 2014: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ ἐθνικός Naka-arkibo 2021-02-25 sa Wayback Machine., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus (sa Ingles, Griyego)
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 831: Walang depinisyon ang argument map para sa variable na ito: ScriptEncyclopedia.
- ↑ Kamalian ng Lua na sa Module:Citation/CS1 na nasa linyang 831: Walang depinisyon ang argument map para sa variable na ito: ScriptEncyclopedia.