Auckland
.jpg)
Ang Lungsod ng Auckland ( /ˈɔːklənd/ AWK-lənd; [3] Māori: Tāmaki Makaurau), ay isang malaking métropolitanong lungsod sa North Island ng Nuweba Selandiya. Ito ay may populasyong humigit-kumulang 1,531,400 (Hunyo 2024). Ang lungsod na ito ay matatagpuan sa Auckland Region, na kinabibilangan ng mga malalayong rural na lugar at mga isla ng Hauraki Gulf, na may kabuuang populasyon na 1,798,300 (Hunyo 2024). Ito ang pinakamataong lungsod ng Nuweba Selandiya at ang ikalimang pinakamalaking lungsod sa Oseaniya. Habang patuloy na binubuo ng mga Europeo ang mayorya ng populasyon ng Auckland, ang lungsod ay naging multikultural at kosmopolitan noong huling bahagi ng ika-20 siglo, kung binubuo ng 31% ng populasyon ng lungsod ang mga Asyano noong 2018.[4]
Sumasakop ng 234.40 na kuwadrado kilometro, nasa pagitan ang Auckland ng Hauraki Gulf sa silangan, ang Hunua Ranges sa timog-silangan, ang Manukau Harbour sa timog-kanluran, at ang Waitākere Ranges sa kanluran at hilaga-kanluran.Natatakpan ng kagubatan ang mga nakapalibot na burol sa lungsod, at ang tanawin ay may limampu't-tatlong mga sentro ng bulkan na bumubuo sa Auckland Volcanic Field. Sinasakop ng gitnang bahagi ng urban area ang isang makitid na tangway sa pagitan ng Manukau Harbor sa Tasman Sea at ng Waitematā Harbor sa Karagatang Pasipiko. Ang Auckland ay isa sa iilang lungsod sa mundo na mayroong daungan sa bawat isa sa dalawang magkahiwalay na pangunahing anyong tubig nito.
Unang tinirhan ang tangway ng Auckland noong c.1350 na siaybg pinahahalagahan para sa mayaman at matabang lupa nito. Tinatayang umabot sa 20,000 ang populasyon ng Māori sa lugar bago dumating ang mga Europeo.[5]
Kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Maagang kasaysayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Unang tinirhan ng mga Māori ang Tangway ng Auckland noong 1350, na pinahahalagahan para sa mayaman at matabang lupa nito. Maraming mga pā (pinatibay na nayon) ang nilikha, lalo na sa mga taluktok ng bulkan.
Heograpiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Saklaw
[baguhin | baguhin ang wikitext]Hindi tiyak na itinukoy ang hangganan ng Auckland. Ang urban area ng Auckland, tulad ng tinukoy ng Statistics New Zealand sa ilalim ng Statistical Standard for Geographic Areas 2018 (SSGA18), ay sumasaklaw sa 607.07 square kilometre (234.39 mi kuw) at umaabot sa Long Bay sa hilaga, Swanson sa hilagang-kanluran, at Runciman sa timog. Ang functional urban area ng Auckland (commuting zone) ay umaabot mula sa timog lamang ng Warkworth sa hilaga hanggang sa Meremere sa timog, na kinabibilangan ng Hibiscus Coast sa hilagang-silangan, Helensville, Parakai, Muriwai, Waimauku, Kumeu - Huapai, at Riverhead sa hilagang-kanluran, Beachlands -Pine Harbor at Maraetai sa silangan, at Pukekohe, Clarks Beach, Patumāhoe, Waiuku, Tuakau at Pōkeno (ang huling dalawa sa rehiyon ng Waikato) sa timog. Binubuo ng Auckland ang pinakamalaking urban area ng New Zealand .
Ang urban area ng Auckland ay matatagpuan sa loob ng Auckland Region, isang administratibong rehiyon na kinuha ang pangalan mula sa lungsod. Ang rehiyon ay sumasaklaw sa sentro ng lungsod, pati na rin ang mga suburb, mga nakapaligid na bayan, mga pulong malapit sa baybayin, at mga rural na lugar sa hilaga at timog ng urban area.[6]
Ang central business district ng Auckland (CBD)—ang sentro ng lungsod—ay ang pinaka-natayuang lugar sa rehiyon. Sinasaklaw ng CBD ang 433 ektarya (1,070 akre) sa isang tatsulok na lugar, at napapaligiran ito ng Auckland waterfront sa Waitematā Harbor[7] at ang mga inner-city suburb ng Ponsonby, Newton at Parnell.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Rawlings-Way, Charles; Atkinson, Brett (2010). New Zealand (ika-15th (na) edisyon). Footscray, Vic.: Lonely Planet. p. 125. ISBN 978-1742203645. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Hulyo 2021. Nakuha noong 6 Oktubre 2020.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Quarterly Economic Monitor | Auckland | Gross domestic product". Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Disyembre 2022. Nakuha noong 1 Hulyo 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Auckland". The New Zealand Oxford Dictionary (sa wikang Ingles). Oxford University Press. 2005. doi:10.1093/acref/9780195584516.001.0001. ISBN 978-0-19-558451-6. Nakuha noong 17 Hunyo 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "New Zealand's population reflects growing diversity". Stats NZ. Inarkibo mula sa orihinal noong 11 Agosto 2023. Nakuha noong 28 Hulyo 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ von Hochstetter, Ferdinand (1867). New Zealand (sa wikang Ingles). p. 243. Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Enero 2009. Nakuha noong 28 Hulyo 2024.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Auckland region - Landforms". Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand (sa wikang Ingles). 6 Disyembre 2007. Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Mayo 2019. Nakuha noong 17 Hunyo 2023.
{{cite ensiklopedya}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Auckland's CBD at a glance" (sa wikang Ingles). Auckland City Council. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 Abril 2009. Nakuha noong 17 Hunyo 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)