Helena Gualinga
Helena Gualinga | |
|---|---|
 Si Gualinga kan 2020. | |
| Kapanganakan | Sumak Helena Sirén Gualinga 27 Pebrero 2002 |
| Trabaho | Aktibistang pangkalikasan at karapatang pantao |
| Aktibong taon | 2019–kasalukuyan |
Si Sumak Helena Sirén Gualinga (ipinanganak noong Pebrero 27, 2002) ay isang aktibista sa kapaligiran at karapatang pantao mula sa pamayanan ng Kichwa Sarayaku sa Pastaza, Ecuador.[1]
Talambuhay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Helena Gualinga ay ipinanganak noong Pebrero 27, 2002, sa katutubong Pamayanan ng Kichwa Sarayaku na matatagpuan sa Pastaza, Ecuador. Ang kanyang ina na si Noemí Gualinga ay isang katutubong Ecuadorian na dating pangulo ng Kichwa Women Association.[1] Ang kanyang nakatatandang kapatid na babae ay ang aktibista na si Nina Gualinga . Ang kanyang tiyahin na si Patricia Gualinga at ang kanyang lola na si Cristina Gualinga ay tagapagtanggol ng mga karapatang pantao ng mga kababaihan sa Amazon at mga sanhi sa kapaligiran. Ang kanyang ama ay si Anders Sirén, isang Finnish na propesor ng heograpiya at heolohiya sa Unibersidad ng Turku .
Si Gualinga ay ipinanganak sa teritoryo ng Sarayaku sa Pastaza, Ecuador. Ginugol niya ang kanyang kabataan sa Pargas at kalaunan sa Turku, Finland kung saan nagmula ang kanyang ama. Nag-aaral siya nang sekondarya sa Cathedral School of Åbo.[2]
Mula sa murang edad ay nasaksihan ni Gualinga ang pag-uusig sa kanyang pamilya dahil sa paninindigan laban sa interes ng malalaking kumpanya ng langis at mga epekto nito sa kapaligiran sa lupain ng katutubo.[1][2] Maraming namumuno na miyembro ng kanyang pamayanan ang nawala sa kanilang buhay sa marahas na tunggalian laban sa gobyerno at mga korporasyon.
Aktibismo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Si Gualinga ay naging tagapagsalita ng pamayanan ng katutubong Sarayaku. Kasama sa kanyang aktibismo ang paglalantad ng hidwaan sa pagitan ng kanyang pamayanan at mga kumpanya ng langis sa pamamagitan ng pagdadala ng isang nakakapagbigay-lakas na mensahe sa mga kabataan sa mga lokal na paaralan sa Ecuador.[2] Aktibo rin niyang inilalantad ang mensaheng ito sa pamayanang internasyonal na umaasang maaabot ang mga gumagawa ng mga batas.[3]
Sa kanyang mensahe, inilalantad niya kung paano nakaranas ng pagbabago ng klima ang mga katutubong pamayanan sa Amazon. Isinasama niya ang mas madalas na pagkalat ng sunog, mga sakit na nauugnay sa baha at pagkawasak, disyerto, at ang mas mabilis na pagkatunaw ng mga yelo sa mga bundok na naranasan sa panahon ng matatandang kasapi ng kanyang pamayanan bilang unang ebidensya ng pagbabago ng klima. Sinasabi ni Gualinga na nagkaroon sila ng kamalayan sa pagbabago ng klima anuman ang kanilang kakulangan sa istrakturang pang-agham.
Humawak si Gualinga ng isang karatulang may nakasulat na "sangre indígena, ni una sola gota más" (Dugo ng katutubo, wala nang isang patak) sa labas ng punong tanggapan ng UN sa Lungsod ng New York sa isang demonstrasyon kasama ang daan-daang mga batang aktibista sa kapaligiran sa panahon ng 2019 UN Climate Action Summit.[2][4]
Si Helena Gualinga ay lumahok sa COP25 sa Madrid, Espanya. Nagsalita siya tungkol sa kanyang pag-aalala sa gobyerno ng Ecuador na nagpapahintulot sa pagkuha ng langis sa katutubong lupain. Sinabi niya: "Ang gobyerno ng ating bansa ay ibinibigay pa rin ang aming mga teritoryo sa mga korporasyong responsable sa pagbabago ng klima. Ito ay isang krimen." Pinuna niya ang gobyerno ng Ecuador para sa pag-angkin ng interes na protektahan ang Amazon sa panahon ng kumperensya sa halip na dumalo sa mga hinihiling ng kababaihan ng Amazon na dinala sa gobyerno sa mga protesta sa Ecuador noong 2019.[4] Ipinahayag din niya ang kanyang pagkabigo sa kawalan ng interes ng mga pinuno ng mundo na talakayin ang mga paksang dinala ng mga katutubo sa kumperensya.[4]
Sinimulan niya ang kilusang " Polluters Out " kasama ang iba pang 150 mga aktibista sa kapaligiran, noong Enero 24, 2020.[3] Ang petisyon ng kilusan ay "Hilingin na si Patricia Espinosa, Tagapagpaganap na Kalihim ng United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), Tanggihan ang Pagpopondo Mula sa Mga Fossil Fuel Corporations Para sa COP26!".[5]
Mga Sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Helena Gualinga, la adolescente que desde Ecuador eleva su voz por el clima". El Universo (sa wikang Kastila). 2019-12-11. Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Disyembre 2019. Nakuha noong 2019-12-12.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Helena Sirén Gualinga, 17, taistelee ilmastonmuutosta vastaan Greta Thunbergin taustalla: "Tämä ei ollut valinta, synnyin tämän keskelle"". Yle Uutiset (sa wikang Pinlandes). 11 Oktubre 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong 6 Nobyembre 2019. Nakuha noong 2019-12-12.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 3.0 3.1 Foggin, Sophie (2020-01-31). "Helena Gualinga is a voice for indigenous communities in the fight against climate change". Latin America Reports (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-05-06.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 4.0 4.1 4.2 "La adolescente Helena Gualinga, activista del pueblo Sarayaku, arremetió contra el Gobierno de Ecuador en la COP25 de Madrid". El Comercio. 11 Disyembre 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong 12 Disyembre 2019. Nakuha noong 2019-12-12.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Our Petition". Polluters Out (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-05-04. Nakuha noong 2020-05-06.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)