Tingnan ang wikitext ng Hokkien

{{refimprove|date=Mayo 2021}}
{{see also|Min Nan}}
{{Infobox language
|name=Hokkien 
|altname=Quanzhang, Fukien, Fookien
|nativename={{lang|zh-sg|福建话}}/{{lang|zh-tw|閩南語}}(泉漳片)<br>''Hō-ló-oē''/''Hô-ló-uē''
|states=[[China|Tsina]], [[Taiwan]], [[Hong Kong]], [[Pilipinas]], [[Cambodia|Kambodya]], [[Malaysia]], [[Indonesia|Indonesya]], [[Singapore|Singgapura]], [[Brunei]], [[Thailand|Taylandya]], [[United States|Estados Unidos]], at iba pang lugar na pinanirhan ng [[Hoklo people|Hoklo]]
|region=katimugan ng lalawigan ng [[Fujian]] at iba pang timog-silangang dalampasigang lugar ng Tsina, [[Taiwan]], [[Timog-Silangang Asya]]
|ethnicity=[[Hoklo people|Hoklo]] (Isang pangkat ng Tsinong Han)
|speakers=di-batid
|date=kulang
|familycolor=Sino-Tibetan
|fam1=[[Mga wikang Sino-Tibetano|Sino-Tibetano]]
|fam2=[[Chinese language|Tsino]]
|fam3=[[Tsinong Min|Min]]
|fam4=[[Min Nan]]
|dia1=[[Wikang Quanzhou|Quanzhou (Chinchew)]]
|dia2=[[Wikang Amoy|Amoy]]
|dia3=[[Wikang Zhangzhou|Zhangzhou (Changchew)]]
|dia4=[[Zhenan Min|Zhenan]]
|dia5=[[Longyan Min]]
|dia6=[[Hokkien Taiwanes|Taiwanes]]
|dia7=[[Penang Hokkien]]
|dia8=[[Hokkien Pilipino]]
|nation=Wala (Isa sa mga wikang estatuaryo (ayon sa batas) para sa mga paalalang pampublikong sakayan ng Republika ng Tsina<ref>{{cite web|url=http://zh.wikisource.org/wiki/%E5%A4%A7%E7%9C%BE%E9%81%8B%E8%BC%B8%E5%B7%A5%E5%85%B7%E6%92%AD%E9%9F%B3%E8%AA%9E%E8%A8%80%E5%B9%B3%E7%AD%89%E4%BF%9D%E9%9A%9C%E6%B3%95 |script-title=zh:大眾運輸工具播音語言平等保障法 - 维基文库，自由的图书馆 |language=zh |publisher=Zh.wikisource.org |date= |accessdate=2010-09-16}}</ref>)
|agency=Wala
|map=Banlamgu.svg
|mapcaption=Pagkakakalat-kalat mga wikain ng Min Nan. Naka-mariing luntian ang Hokkien.
|isoexception=dialect
|glotto=hokk1242
|glottorefname=Hokkien
|glotto2=fuki1235
|glottorefname2=Fukienese
|notice=IPA
}}
{{Chinese
|title=Hokkien
|s=福建话
|t=福建話
|h=Fuk<sup>5</sup>-gien<sup>4</sup>-fa<sup>4</sup>
|p=Fújiànhuà
|y=Fuk<sup>1</sup>-gin<sup>3</sup>-wa<sup>6</sup>
|poj=Hok-kiàn-oē
|buc=Hók-gióng-uâ
|wuu=Foh ji ghae ho
|title2=Hoklo
|s2=福佬话
|t2=福佬話
|h2=Fuk<sup>5</sup>-lau<sup>3</sup>-fa<sup>4</sup>
|p2=Fúlǎohuà
|y2=Fuk<sup>1</sup>-lou<sup>2</sup>-wa<sup>6</sup>
|poj2=Hok-ló-oē
|buc2=Hók-ló-uâ
|wuu2=Foh loh ghae ho
}}
Ang '''Hokkien''' {{IPAc-en|h|ɒ|'|k|i|ɛ|n}} ({{zh|t={{linktext|福建話}}|s={{linktext|福建话}}|p=Fújiànhuà|poj=Hok-kiàn oē|tl=Hok-kiàn-uē|first=t}}) o '''Quanzhang''' (Quanzhou–Zhangzhou / Chinchew–Changchew; [[Bbánlám Hōngggián Pīnyīn Hōngàn|BP]]: Zuánziū–Ziāngziū) ay isang pangkat ng mga mutwal na intelihibleng wikain ng [[Min Nan]] na ginagamit sa [[Taiwan]], [[Timog-Silangang Asya]], at sa ibang lugar na pinaninirhan ng mga Tsinong inmigrante at ng mga kaapu-apuhan nila. Nagmula ang Hokkien mula sa wikain ng timog silangan ng Fujian. Baga ma't malapit man ito sa [[Wikang Teochew]], ngunit lubhang mahirap ang mutwal na pagkakaunawaan, at medyo kahawig nito ang [[Hainanes]]. Bukod sa mismong Hokkien, mayroon pang mga wikain ang [[Tsinong Min|Min]] sa Fujian na hindi mutwal na intelihible sa Hokkien.

==Mga Pangalan==
Ang katagang ''Hokkien'' ({{lang|zh|福建}}; hɔk˥˥kɪɛn˨˩) ay mismong terminong hindi ginagamit sa Tsino upang bigyang-tukoy ang [[diyalekto]], sapagka't ang Lalawigan ng Fujian ang literal na kahulugan nito, at ginagamit ang katagang ito sa Timog-Silangang upang bigyang-tukoy nga ang mga wikain ng Min Nan. Sa [[Aghamwikang Tsino]], batid ang mga wikaing ito sa kanilang pagkakahanay sa ilalim ng ''Dibisyong Quanzhang'' ({{zh|c=泉漳片|p=Quánzhāng piàn|links=no}}) ng Min Nan, na nanggaling mula sa mga unang karakter ng [[Quanzhou]] at [[Zhangzhou]], dalawang pangunahing lungsod ng Hokkien. Batid din ang naturang baryante sa iba pang mga kataga katulad ng '''Min Nan''' ({{zh|t=閩南語, 閩南話|s=闽南语, 闽南话|p=Mǐnnányǔ, Mǐnnánhuà|poj=''Bân-lâm-gí, Bân-lâm-oē''|first=t|links=no}}) o '''Timog Min''', at '''Fulaohua''' ({{zh|t=福佬話|s=福佬话|p=Fúlǎohuà|poj=''Hō-ló-oē''|links=no|first=t}}).

==Pagkakahanay==
Tahanang ang Timog ng [[Fujian]] sa tatlong pangunahing wikain ng Hokkien. Batid sila ayon sa kinalalagyang pangheograpiko kung saan sila natugma (nakatala mula hilaga patimog):

* [[Quanzhou]] ([[Wikang Quanzhou|Chinchew]], 泉州 ''Zuánziū'')
* [[Xiamen]] ([[Wikang Amoy|Amoy]], 廈門 ''Êbbńg'')
* [[Zhangzhou]] ([[Wikang Zhangzhou|Chiangchew]], 漳州 ''Ziāngziū'')

Dahil pangunahing lungsod ang [[Xiamen]] (Amoy) sa Timog Fujian, itinuturing ang [[Wikang Amoy]] na pinakamahalaga, at maging isang [[prestihiyong wikain]], ng Hokkien. Iyon ang bukod-tanging baryante ng mga wikaing Quanzhou at Zhangzhou. Nagkaroon ito ng maimpluwensyang papel sa kasaysayan, lalo na sa mga ugnayang ng mga kanluraning bansa sa [[Tsina]], at isa sa mga higit na madalas na natututunan sa lahat ng mga baryanteng Tsino ng  mga taga Kanluran noong ikalawang kalahati ng ika-19 siglo at maagang bahagi ng ika-20 siglo.

Ang mga baryante ng Hokkien na ginagamit sa Taiwan ay pareho lamang sa tatlong baryante ng Fujian, at bilang isa ay batid din bilang [[Hokkien Taiwanes|Taiwanes]]. Ginagamit ang Taiwanes ng karamihan sa populasyon doon, at nagdadala ng higit na kahalagahan mula sa perspektibong pang-sosyo-politika, na bumubuong ikalawang (at malamang ang pinaka-signipikante ngayon) pangunahing saligan ng wika dahil sa kasikatan ni sa media ng Taiwan.

==Pagsusulat==
May ilang sistema para isulat ang wikang Hokkien:  mga logogramang may kasamang mga [[Bopomofo]], mga logogramang may kasamang mga [[Katakana]], mga logograma, mga logogramang may kasamang mga letrang Romano, at ilang sistemang ginagamit ang mga letrang Romano lamang: Pe̍h-ōe-jī (POJ), Bbánlám pìngyīm, Daighi tongiong pingim, Modernong Literal na Taywanes (MLT), Phofsit Daibuun, Tâi-uân Lô-má-jī Phing-im Hong-àn, at Taywang Lengguwaheng Ponetikong Alpabeto (TLPA).  Mayroong hindi mababa sa 11 metodong pagsusulat ang wikang Hokkien.
<gallery>
Talaksan:Slangs of Taiwanese Hokkien 03.jpg|May kasamang [[Katakana]] ang logograma ang Hokkien sa Taiwan
Talaksan:足濟儂毋知影有台文這款乜件.png|Sa Taiwan, Hokkien sa logograma at sa letrang Romano at sa kombinasyon
Talaksan:Peh-oe-ji.jpg|Pe̍h-ōe-jī (POJ) na Romanisasyon ng Hokkien
</gallery>

{{interwiki|code=zh-min-nan}}

==Sanggunian==
{{reflist}}

==Kawing Panlabas==
* [http://digital.soas.ac.uk/LOAA000094 Lìzhī jì 荔枝記 Litchi Mirror Tale] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170207112620/http://digital.soas.ac.uk/LOAA000094 |date=2017-02-07 }} A playscript from the late 16th century.
* {{cite book | title = Doctrina Christiana | year = 1607 | location = Manila | url = http://bdh-rd.bne.es/viewer.vm?id=0000165702 }} Hokkien translation of the ''[[Doctrina Christiana]]''.
* {{cite book | title = Arte de la Lengua Chio-chiu | year = 1620 | location = Manila | url = http://bipadi.ub.edu/cdm/ref/collection/manuscrits/id/29744 }} A manual for learning Hokkien written by a Spanish missionary in the Philippines.
* [https://archive.org/details/02077330.cn Huìjí yǎ sú tōng shíwǔ yīn 彙集雅俗通十五音 Compilation of the fifteen elegant and vulgar sounds] The oldest known (1818) rhyme dictionary of a [[Zhangzhou dialect]].
* {{cite book |first= Walter Henry |last= Medhurst |title= A dictionary of the Hok-këèn dialect of the Chinese language, according to the reading and colloquial idioms |publisher= C.J. Steyn |location=Macao |year= 1832 |url= https://archive.org/details/dictionaryofhokk00medhrich }}
* {{cite book |last= Douglas |first= Carstairs |title= Chinese-English dictionary of the vernacular or spoken language of Amoy |publisher= Presbyterian Church of England |location= London |year= 1899 |url= https://archive.org/details/chineseenglishdict00doug }}
* [http://alt.reasoning.cs.ucla.edu/jinbo/dzl/ 當代泉州音字彙] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121116225141/http://alt.reasoning.cs.ucla.edu/jinbo/dzl/ |date=2012-11-16 }}, a dictionary of Quanzhou speech
* [http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/languages/amoy.html Voyager - Spacecraft - Golden Record - Greetings From Earth - Amoy], includes translation and sound clip
*: (The voyager clip says: {{lang|nan|Thài-khong pêng-iú, lín-hó. Lín chia̍h-pá--bē?  Ū-êng, to̍h lâi gún chia chē--ô͘!}}<!-- The double hyphen is correctly a part of the POJ orthography. --> 太空朋友，恁好。恁食飽未？有閒著來阮遮坐哦!)

{{Stub|Wika|Tsina|Taiwan}}

[[Category:Hokkien| ]]
[[Category:Mga wika ng Min Nan]]
[[Kategorya:Mga wika ng Taiwan‎]]
[[Category:Mga wika ng Malaysia]]
[[Category:Mga wika ng Pilipinas]]
[[Category:Timog Min| ]]
[[Kategorya:Wikang Tsino|Hokkien]]