Jigme Khesar Namgyel Wangchuck

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Jigme Khesar Namgyel Wangchuck
འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་
རྒྱལ་དབང་ཕྱུག
Hari ng Bhutan
Panahon 9 Disyembre 2006 – kasalukuyan
Koronasyon 1 Nobyembre 2008
Sinundan Jigme Singye Wangchuck
Heir presumptive Jigyel Ugyen Wangchuck
Punong Mistro Khandu Wangchuk
Kinzang Dorji
Jigme Thinley
Tshering Tobgay
Asawa Jetsun Pema (2011–kasalukuyan)
Anak Jigme Namgyel Wangchuck
Jigme Ugyen Wangchuck
Lalad Kabahayan ng Wangchuck
Ama Jigme Singye Wangchuck
Ina Tshering Yangdon
Kapanganakan (1980-02-21) 21 Pebrero 1980 (edad 44)
Katmandu
Lagda
Pananampalataya Budismo

Si Jigme Khesar Namgyel Wangchuck (Dzongkha: འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་, Wylie: jigs med ge sar rnam rgyal dbang phyug;[1] ipinanganak noong Pebrero 21, 1980) ay ang ikalimang Druk Gyalpo (Dzongkha: Haring Dragon) ng Kaharian ng Bhutan[2] at puno ng Angkan ng Wangchuck (dinastiyang Wangchuck).[3] Siya ang kasalukuyang pinakabatang monarka at puno ng estado. Naluklok siya sa trono noong Disyembre 6, 2006 matapos magbitiw ang kanyang ama, ang ikaapat at dating Haring Dragon ng Bhutan na si Jigme Singye Wangchuck. Naganap ang pampublikong seremonya ng koronasyon noong Nobyembre 6, 2008, ang taon na minarkahan ang ika-100 ng monarkiya ng Bhutan.

Kaugnay ng pamilya, panganay si Khesar ng kanyang ama at ng ikatlong asawa ng kanyang ama na si Reynang (Ashi) Tshering Yangdon. Mayroon siyang mga nakababatang kapatid na babae at lalaki, gayundin, may apat na kapatid na babae sa labas at tatlong kapatid na lalaki sa labas. Asawa niya si Jestun Pema, ang Druk Gyaltsuen (Dzongkha: Reynang Dragon) ng Bhutan. Mayroon silang dalawang anak, ang mga prinsipeng sina Jigme Namgyel Wangchuck at Jigme Ugyen Wangchuck.

Pagluklok sa trono[baguhin | baguhin ang wikitext]

Noong Disyembre 2005, ipinahayag ni Haring Jigme Singye Wangchuck ang kanyang intensiyon sa pagbababa sa trono alang-alang sa kanyang anak bilang bigaylugod, at sinisimula niyang ipasa nang kagyat ang mga tungkulin sa kanya.[4] Noong 14 Disyembre 2006, ipinahayag na nakababa na siya sa trono at inilipat kay Jigme Khesar Wangchuck.[5]

Siya ay opisyal na pinutungan ng korona noong 6 Nobyembre 2008, sa buwan ng lalaking Daga (tahaklaw) (lupang daga), sa maharlikang palasyo sa Thimphu (o Timpu). Ang marangyang koronasyon ay binubuo ng sinauna at makulay na rituwal, dinaluhan ng mga libong dayuhang dignitaryo, kabilang ang Pangulo ng Indiya Pratibha Patil, Sonia Gandhi, Ministro ng Ugnayang Panlabas Pranab Mukherjee at mga sikat na artistang hollywood.[6][7] Masasaksihan ni Khesar ang unang Indiyanong pagtatanghal, Astad Deboo, noong Nobyembre 7, kasunod ng mga palabas upang maglikha ng isang jugalbandi kasama ang mga Bhutanes na manananghal. Kasama ni Astad sa entablado ang 30 tagatambol ng pungcholam ng Manipur. Ang mga serye ng mga tanging pagtatanghal ay nasa direksiyon ng koreograpiya ni Padma Shri Astad Deboo.[8] Iniulat ng CNN na ang mga tao ay nagpintura ng mga bantas na pandaan, nagsabit ng mga banderitang pandiwa, mga ikot pantrapiko na pinalamuti ng mga sariwang bulaklak upang ipagdiwa ang kaganapan at batiin ang bagong hari.[9] Siya ay naging pinakabatang monarka sa buong daigdig sa taong gulang ng 28.[6]

Edukasyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pagkatapos tapusin ang kanyang pag-aaral sa mababa at mataas na paaralan sa Bhutan, nag-aral si Khesar sa ibang bansa sa Akademiyang Phillips (Andover), Akademiyang Cushing at Dalubhasaang Wheaton sa Massachusetts, Mga Nagkakaisang Estado, bago magtapos sa Dalubhasaang Magdalen, Pamantasan ng Oxford, Mga Nagkakaisang Kaharian, kung saan nakumpleto niya ang Programang Ugnayang Panlabas at MPhil sa Politika.[10] Nakapaglakbay siya sa mga iba't ibang bansa, opisyal na kumakatawan ng Bhutan sa mga iba't ibang kaganapan at may aktibong gampanin sa mga pangkultura, pang-edukasyon at pang-ekonomiyang organisasyon.

Mga naisakatuparan bilang hari[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nagsimula ang batang hari ang kanyang pambihirang pamumuno na nangangasiwa ng demokratisasyon ng kanyang bansa, sa pamamagitan ng pangungulo ng huling pagpupulong ng kasalukuyang Batasan ng Bhutan kung saan nawari-wari ang mga batas ng maykapangyarihang maghalal, reporma sa lupa at iba pang mahahalagang isyu.[11] Ipinahayag niya na ang mga tungkulin ng mga salinlahi na ito para sa mga taga-Bhutan ay nakatiyak ang tagumpay ng demokrasya. Naglakbay din siya nang malawakan sa iba't ibang panig ng bansa upang maghimok ng paglalahok sa inaasahang pagdating ng mga gawaing pandemokrasya, nagpapamutawi sa pinakamahalaga sa kabataan ng Bhutan sa pangangailangan ng mga Bhutanes na magsikap ukol sa mga higit na pamantayan sa alinman sa edukasyon, negosyo, serbisyong sibil at ang pangangailangan ng mga tao sa kanayunan na magsikap maghanapbuhay.[12][13]

Siya ay naglagda ng isang bagong kasunduan ng pagkakaibigan sa Indiya noong Pebrero 2007, kapalit sa kasunduang 1949.[14] Maraming kusa ng pamahalaan ay naisagawa ng bagong hari na may pananaw upang tumindig ang sistema sa paghahanda para sa mga pagbabagong pandemokrasya sa 2008. Pagkatapos ng malawakang panahon na naghihintay para sa pagtatapos ng mga halalang pambatasan, noong Huyo 2008, isinaayos ang petsa ng koronasyon.[6][15]

Sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "A Legacy of Two Kings" (sa Ingles). Bhutan Department of Information Technology. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 27 Marso 2012. Nakuha noong 6 Nobyembre 2008.
  2. Das, Biswajyoti (18 Disyembre 2006). "Bhutan's new king committed to democracy". The Washington Post (sa Ingles). Nakuha noong 1 Nobyembre 2008.
  3. Das, Biswajyoti (2006-12-18). "Bhutan's new king committed to democracy" (sa Ingles). Boston Globe. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2007-03-12. Nakuha noong 2008-11-06. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  4. "Bhutan king announces abdication". BBC. 2005-12-18. Nakuha noong 2008-11-06.
  5. "Bhutanese king steps down early". BBC. 2006-12-15. Nakuha noong 2008-11-08.
  6. 6.0 6.1 6.2 "Lavish coronation for Bhutan king". BBC. 2008-11-06. Nakuha noong 2008-11-06.
  7. [ news.bbc.co.uk,]
  8. "Astad Deboo magtatanghal sa koronasyon ng Hari ng Bhutan". Sahara Samay. 2008-11-02. Nakuha noong 2008-11-06.[patay na link]
  9. "Himalayang bansa ng Bhutan ay nagputong ng korona sa bagong hari". CNN. 2008-11-06. Nakuha noong 2008-11-06.[patay na link]
  10. "Ang Kanyang Kamahalanan Koronang Prinsipeng Dasho Jigme Khesar Namgyel Wangchuck". RAOnline. Nakuha noong 2008-11-06.
  11. "Nagsisimula ang huling pagpupulong ng Batasang Pambansa". Bhutan Observer. 2008-01-19. Nakuha noong 2008-11-06. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  12. "His Majesty to attend mock election in Dungkhar". Kuensel. 2007-04-22. Nakuha noong 2008-11-06. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  13. "His Majesty speaks on Bhutan's future". Kuensel. 2006-04-11. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2011-07-13. Nakuha noong 2008-11-06. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  14. "Naglagda ng bagong kasunduan ang Bhutan at Indiya". BBC. 2007-02-08. Nakuha noong 2008-11-06.
  15. "Ipuptong ang korona sa hari ng Bhutan nang sa wakas". BBC. 2008-07-23. Nakuha noong 2008-11-06.

Mga panlabas na link[baguhin | baguhin ang wikitext]

Jigme Khesar Namgyel Wangchuck
Kapanganakan: Ika-21 ng Pebrero 1980
Mga maharlikang pamagat
Sinundan:
Jigme Singye Wangchuck
Hari ng Bhutan
2006 – kasalukuyan
Kasalukuyan
Hinirang na tagapagmana:
Jigme Namgyel Wangchuck