Pumunta sa nilalaman

Kapuluang Pasipiko

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Mga Isla ng Pasipiko)
Tuamotu, Polinesyang Pranses

Oceania ang tawag sa mga pulong nakalatag sa Karagatang Pasipiko sa kabilang hangganan ng tabing-dagat na Timog-silangang Asya. Ang Kapuluang Pasipiko ay binubuo ng 20,000-30,000 isla, bahura (coral reef) at karang (atoll). Nahahati ito sa tatlong grupo ng mga pulo: ang Melanesia, Micronesia, at Polynesia. Tinatawag ito ng mga manggagalugad na "Garden of Eden" (Halamanan ng Eden) dahil sa likas na ganda nito.

Si Vasco Núñez de Balboa ang unang Europeong nakakita sa Pasipiko, natanaw niya ito at tinawag na "dagat sa timog". Natunghayan din ito ni Ferdinand Magellan sa paglalayag niya rito. Kalmado ang karagatan at tahimik kaya pinangalanan niya itong "Pasipiko" na ang ibig sabihin ay "tahimik" sa wikang Latin. Bagkus hindi sila nakatuklas ng mga pulo rito tanging ang Pasipiko ang natunghayan at natahak nila.

Si James Cook ang unang Europeong nakatapak sa pulo ng Hawaii (Kauai at Oahu) noong Enero 18, 1778. Si Kapitan Cook at ang kanyang mga marinong Briton ang unang mga Europeyong umapak rito. Nagkamit si Cook ng karangalan at katanyagan sa kanyang mga nagalugad at sa kanyang trabaho bilang nabigador. Tinagurian siya ng iba bilang pinakadakilang manggagalugad.

Tinatawag din ang Kapuluang Pasipiko bilang Oceania kapag pinagsasama[1] (Bagaman kadalasang na kabilang ang Australasia at Kapuluang Malay sa kahulugan ng Oceania).

Mga Grupo ng Pulo

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Melanesia nagmula sa salitang Griyego na melas na ibig sabihin ay maitim at nesos na ang kahulugan ay isla. Binubuo ito ng mga pulo ng New Guinea, New Caledonia, New Hebrides, Fiji, mga Pulo ng Solomon at iba pa. Kaya tinawag na melanesia ang mga isla rito dahil ang mga nakatira rito ay maiitim ang kulay ng balat. Ang pulo ng New Guinea ang pinakamalaking pulo sa Melanesia maging sa buong Oceania.

Micronesia nangangahulugang maliit na mga pulo. Kabilang dito ang Marianas, Guam, Wake Island, Palau, ang Marshall Islands, Kiribati, Nauru, at ang Federated States of Micronesia. Matatagpuan ang karamihan ng mga pulong ito sa hilaga ng ekwador.

Polynesia nangangahulugang maraming mga pulo. Kabilang dito ang New Zealand, ang Kapuluan ng Hawaii, Rotuma, ang Midway Islands, Samoa, American Samoa, Tonga, Tuvalu, ang Cook Islands, French Polynesia, at Easter Island. Ito ang pinakamalaki sa tatlong pangkat.

Tala ng mga pulo

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang tatlong grupo ng mga pulo sa Karagatang Pasipiko
  • Kapuluan ng Fiji
    • Rotuma
  • New Caledonia (France)
    • Mga Isla ng Chesterfield
    • Ilots du Mouillage (Mga Isla ng Mouillage)
    • New Caledonia
    • Loyalty Islands
      • Bagao
      • Isla ng Lifou
      • Isla ng Maré
      • Isla ng Ouvéa
      • Isla ng Tiga
  • Papua New Guinea
    • Kapuluan ng Bismarck
      • Mga Isla ng Admiralty
      • Bagong Britanya
      • Bagong Ireland (isla)
      • Grupo ng Santo Matthias
    • Isla ng Bougainville
    • Mga Isla ng D'Entrecasteaux
    • Kapuluan ng Louisiade
    • Mga Isla ng Trobriand
  • Solomon Islands (tumingin din sa Mga Isla ng Kapuluang Solomon)
    • Rennell at Bellona
    • Choiseul (Solomon Islands)
    • Florida Island
    • Guadalcanal
    • Malaita
    • Maramasike
    • Mga Isla ng New Georgia
    • Mga Isla ng Russell
    • San Cristobal (Solomon Islands)
    • Mga Isla ng Santa Cruz
    • Isla ng Santa Isabel
    • Mga Isla ng Shortland
    • Sikaiana (Stewart Islands)
    • Tulagi
    • Ulawa
    • Uki
  • Vanuatu (New Hebrides; tignan din ang Mga Isla ng Vanuatu)
    • Ambrym
    • Anatom
    • Isla ng Aoba
    • Efate
    • Erromango
    • Espiritu Santo
    • Isla ng Futuna
    • Isla ng Hunter
    • Îles Banks
    • Îles Torres
    • Maewo
    • Matthew Island
    • Malakula
    • Pentecote|Pentecóte
    • Tanna (isla)
  • American Samoa
    • Aunu
    • Ofu-Olosega
    • Islang Rose
    • Islang Swains
    • Tau, Samoa
  • Baker Island (Estados Unidos)
  • Kapuluang Cook
    • Aitutaki
    • Atiu
    • Palmerston Island
    • Mangaia
    • Manihiki (Humphrey)
    • Manuae (Cook Islands)
    • Mauke (Parry)
    • Mitiaro
    • Nassau (Cook Islands)
    • Pukapuka (Danger)
    • Rakahanga (Reirson)
    • Rarotonga
    • Suwarrow (Anchorage)
    • Takutea
    • Tongareva (Penrhyn)
  • Pulo ng Paskuwa/Rapa Nui (Chile)
  • French Polynesia (France)
    • Austral Islands
      • Tubuai (Austral Islands)
    • Society Islands
      • Iles du Vent (Windward Islands)
        • Moorea
        • Tahiti
        • Tetiaroa
        • Maiao
        • Mehetia
      • Iles Sous le Vent (Leeward Islands)
        • Bora Bora
        • Huahine
        • Maupiti
        • Raiatea & Tahaa
        • Tupai
        • Mopelia (aka Maupihaa)
        • Manuae (Society Islands)
        • Motu One (Society Islands)
    • Marquesas Islands
      • Fatu Hiva
      • Hiva Oa
      • Nuku Hiva
      • Tahuata
      • Ua Huka
      • Ua Pou
    • Tuamotus
      • Rangiroa
      • Fakarava
      • Moruroa
      • Fangataufa
    • Gambier Islands
  • Galapagos Islands (Ecuador)
  • Kapuluan ng Hawaii (Estados Unidos)
    • Main islands
      • Hawaii (pulo)
      • Kahoolawe|Kaho
      • Kauai|Kaua
      • Lanai|Lana
      • Maui
      • Molokai
      • Niihau
      • Oahu
    • Northwestern Hawaiian Islands
      • Kaʻula
      • Nihoa
      • Necker Island
      • French Frigate Shoals
      • Gardner Pinnacles
      • Maro Reef
      • Laysan
      • Lisianski
      • Pearl and Hermes Reef
      • Midway Atoll
      • Kure Atoll
  • Howland Island (Estados Unidos)
  • Johnston Atoll (Estados Unidos)
  • Juan Fernández Islands (Chile)
  • Kermadec Islands (New Zealand)
    • Macauley Island
    • Raoul Island
  • Line Islands
    • Caroline Island
    • Flint Island (Kiribati)
    • Jarvis Island (Estados Unidos)
    • Kingman Reef (Estados Unidos)
    • Kiritimati/Christmas Island (Kiribati)
    • Malden Island (Kiribati)
    • Palmyra Atoll (Estados Unidos)
    • Starbuck Island (Kiribati)
    • Tabuaeran/Fanning Island (Kiribati)
    • Teraina/Washington Island (Kiribati)
    • Tongareva/Penhryn Island (Cook Islands)
    • Vostok Island (Kiribati)
  • Marcus Island (Japan)
  • Nauru
  • New Zealand
    • D'Urville Island, New Zealand|D'Urville Island
    • Great Barrier Island
    • Kapiti Island
    • North Island
    • South Island
    • Stewart Island/Rakiura
    • Waiheke Island
  • Niue (Savage Island)
  • Phoenix Islands (Kiribati)
  • Kapuluang Pitcairn (UK)
  • Revillagigedo Islands (Mexico)
  • Samoa
    • Savai'i
    • Upolu
    • Apolima
  • Tokelau
    • Atafu (Duke of York Island)
    • Fakaofo (Bowditch Island)
    • Nukunonu (Duke of Clarence Island)
    • Swains Island|Olohega (Swains island) (disputed)
  • Tonga (only main islands or groups, on north-south order. See also complete list of islands in Tonga)
    • Niuafo'ou
    • Niuatoputapu (Isla ni Keppel)
    • Vava'u
    • Kao
    • Tofua
    • Ha'apai
    • Tongatapu
    • 'Eua
  • Tuvalu
    • Funafuti (atoll of at least 30 islands)
    • Nanumanga (or Nanumaga)
    • Nanumea (atoll of at least 6 islands)
    • Niulakita
    • Niutao
    • Nui (atoll)|Nui (atoll of at least 21 islands)
    • Nukufetau (atoll of at least 33 islands)
    • Nukulaelae (atoll of at least 15 islands)
    • Vaitupu (atoll of at least 9 islands)
  • Pulo ng Wake (Estados Unidos)
  • Wallis and Futuna (France)
    • Alofi Island
    • Futuna Island
    • Wallis Island
  • Western Samoa (see Samoa)
  • Australia
    • Lord Howe Island
    • Norfolk Island
    • Willis Island
    • Torres Strait Islands

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. Collins Atlas of the World, Pahina 83