Wikang Klingon
Ang wikang Klingon o tlhIngan Hol /ˈt͡ɬɪ.ŋɑn xol/ ay isang wikang guni-guning sinasambit ng mga katauhang Klingon sa mga siyensiyang piksiyon ng prangkisang Star Trek. Nilikha itong bagay ni Marc Okrand na Amerikanong dalubwikang ang espesyalidad ay mga wikang Amerindiyo. Tinagurian din itong wikang Klingonese nang bigkas na /klɪ.ŋɒ.ˈniz/ (o kung itagalog ay Klingones nang bigkas na /klɪ.ŋo.ˈnɛs/). Iba ito sa wikang Klingonaase na dinebelop ni John M. Ford.[1] Sinasabi ng mga dalubhasa sa kathang-isip na sansinukob ng Star Trek na may iba pang mga diyalekto ang mga karakter na Klingon.[2] Ang sulat ng Klingon ay pIqaD kung tawagin.
| ISO 639-3 | tlh |
|---|
Ang salitang Qapla' na nakasulat sa panitik ng wikang Klingon.
Táong Klingon
Insigniyang Klingon
Halimbawa[i-edit | i-edit ang source]
Ilang mga halimbawa ng mga salitang Klingon ang mga sumusunod:[2]
- Qapla' - isang pagbati, na nangangahulugang "tagumpay" {kaya ang Qapla'! ay: Magtagumpay ka!, Sumaiyo nawa ang tagumpay! o Makamit mo sana ang tagumpay!} (ginagamit katulad ng paggamit natin ng Mabuhay! at Maligayang pagdating!)
- Qo'noS - ang pinakapangunahing tahanang-planeta ng mga Klingon
- bat'leth (o betleH) - isang sandatang may apat na tabas ng talim, na ginagamit sa pamamagitan ng dalawang kamay
- bekk (o beq) - isang ranggong pansundalo sa hukbong pansandatahan ng mga Klingon
- Gre'thor (o ghe-tor) - ang impiyerno, na nararating ng mga Klingon na hindi naging marangal sa pakikipag-digmaan
- jIH - isang salitang nangangahulugan ng "ako ay"
- jeghpu'wI - mga sinakop na mamamayang hindi Klingon, higit pa ang kahulugan nito kung ikukumpara mula sa salita nating alipin
- petaQ (o pahtk) - isang salitang nakakainsulto
- Sto-Vo-Kor (o Suto'vo'kor) - ang paraiso, ang kabilang-buhay para sa mga mararangal na sundalong Klingon
- raktajino (o ra'taj) - ang "kape" ng mga Klingon
May kawikaan (proverb) ang mga Klingon na: "Isang hangal lamang ang nakikidigma sa loob ng isang nasusunog na."
Sulat sa pIqaD[i-edit | i-edit ang source]
| Lating transkripsiyon | Sulat na Klingon | IPA |
|---|---|---|
| a |  |
/ɑ/ |
| b |  |
/b/ |
| ch |  |
/t͡ʃ/ |
| D |  |
/ɖ/ |
| e |  |
/ɛ/ |
| gh |  |
/ɣ/ |
| H |  |
/x/ |
| I |  |
/ɪ/ |
| j |  |
/d͡ʒ/ |
| l |  |
/l/ |
| m |  |
/m/ |
| n |  |
/n/ |
| ng |  |
/ŋ/ |
| o |  |
/o/ |
| p |  |
/pʰ/ |
| q |  |
/qʰ/ |
| Q |  |
/q͡χ/ |
| r |  |
/r/ |
| S |  |
/ʂ/ |
| t |  |
/tʰ/ |
| tlh |  |
/t͡ɬ/ |
| u |  |
/u/ |
| v |  |
/v/ |
| w |  |
/w/ |
| y |  |
/j/ |
| ʼ |  |
/ʔ/ |
Tinig[i-edit | i-edit ang source]
/IPA/
| Labyal | Dental o Albeyolar | Retropleks | Post-albeyolar o Palatal |
Belar | Ubular | Glotal | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sentral | Lateral | ||||||||
| Plosib | walang boses | p /pʰ/ | t /tʰ/ | q /qʰ/ | ' /ʔ/ | ||||
| maboses | b /b/ | D /ɖ/ | |||||||
| Aprikeyt | walang boses | tlh /t͡ɬ/ | ch /t͡ʃ/ | Q /q͡χ/ | |||||
| maboses | j /d͡ʒ/ | ||||||||
| Prikatib | walang boses | S /ʂ/ | H /x/ | ||||||
| maboses | v /v/ | gh /ɣ/ |
|||||||
| Nasal | m /m/ | n /n/ | ng /ŋ/ |
||||||
| Tril | r /r/ /ɹ/ |
||||||||
| Aproksimant | w /w/ | l /l/ | y /j/ | ||||||
Mga talasanggunian[i-edit | i-edit ang source]
- ↑ Ford, John M. The Final Reflection (1984).
- ↑ 2.0 2.1 DeCandido, Keith R.A. Star Trek, Klingon Empire, A Burning House, Pocket Books, Simon & Schuster, Inc., CBS Studios, Inc., New York, (2008), dahon 16, 391 hanggang 398, at iba pang mga pahina, ISBN 978-1-4165-5647-3 at ISBN 1-4165-5647-8
 | Ang artikulo na ito ay isinalin mula sa " Klingon language " ng en.wikipedia. |
Mga talaugnayang panlabas[i-edit | i-edit ang source]
- Klingon Language Institute
- Klingon and its User: A Sociolinguistic Profile — Sosyolingguwistika — M.A. Thesis
- Klingon as Linguistic Capital: A Sociologic Study of Nineteen Advanced Klingonists (PDF) (HTML version) — Sosyolohiya — Bachelor's Thesis; kabilang ang talaan ng mga kanonikal na mga salita at mga neolohismo o slang
- Klingonska Akademien
- Is Klingon an Ohlonean language? A comparison of Mutsun and Klingon
- Omniglot: Klingon Alphabet Naka-arkibo 2004-04-02 sa Wayback Machine.
- Deutsche-Welle's Klingon Language Service Naka-arkibo 2010-06-18 sa Wayback Machine.
- BBC article on Deutsche-Welle's Klingon Language Service
- impormasyon tungkol sa mga Skybox Trading card, na may sulat-kamay na pang-Klingon Naka-arkibo 2012-12-09 sa Archive.is
- Klingon Wikia: isang ensiklopedyang nakasulat sa wikang Klingon
- Klingon wikia dictionary in Klingon
- Google na nasa wikang Klingon
- Klingon Rock Naka-arkibo 2007-10-12 sa Wayback Machine.
- Deutsche Welle Germany's International broadcaster goes Klingon Naka-arkibo 2010-03-16 sa Wayback Machine.
- Klingon Custom Culture for Windows Vista