Digmaang Pangkasarinlan sa Arhentina

Digmaang Pangkasarinlan sa Arhentina Guerra de Independencia de Argentina (Kastila)
Bahagi ng the Spanish American wars of independence
Talaksan:Argentine Independence War.jpg From top and left: Crossing of the Andes, Battle of Salta, 22 May 1810 Open Cabildo, Battle of San Lorenzo, Battle of Suipacha, 1813 Assembly, Shooting of Liniers, Jujuy Exodus.
Petsa 18 May 1810 – 5 April 1818 (7 taon, 10 buwan, 2 linggo at 3 araw) Lookasyon Argentina, Chile, Uruguay, Paraguay, and Bolivia Resulta Argentine victory and emancipation from Spanish colonial rule
Mga nakipagdigma
Patriots: United Provinces of the Río de la Plata Orientals Chile Republiquetas	Royalists Spanish Monarchy Viceroyalty of the Río de la Plata Viceroyalty of Peru
Mga kumander at pinuno
Manuel Belgrano José de San Martín Martín Miguel de Güemes  † Juan José Castelli José Gervasio Artigas William Brown Carlos María de Alvear	Bernardo de Velasco José Manuel de Goyeneche Joaquín de la Pezuela Pedro Antonio Olañeta  † Santiago de Liniers   Vicente Nieto

Ang Digmaang Pangkasarinlan sa Arhentina ay isang secessionist civil war[3][4][5][6] na nilabanan mula 1810 hanggang 1818 ng mga pwersang makabayan ng Argentina sa ilalim nina Manuel Belgrano, Juan José Castelli, at José de San Martín laban sa maharlikang pwersang tapat sa korona ng Espanya. Noong Hulyo 9, 1816, isang kapulungan ang nagpulong sa San Miguel de Tucumán, na nagdedeklara ng kalayaan na may mga probisyon para sa isang pambansang konstitusyon.

Background

Pangunahing artikulo: Mga Sanhi ng Rebolusyong Mayo

Ang teritoryo ng modernong Argentina ay bahagi ng Kastila Viceroyalty ng Río de la Plata, kasama ang kabiserang lungsod nito sa Buenos Aires, luklukan ng pamahalaan ng mga Espanyol viceroy. Ang makabagong Uruguay, Paraguay at Bolivia ay bahagi rin ng viceroyalty, at sinimulan ang kanilang pagtulak para sa awtonomiya sa panahon ng salungatan, at naging independiyenteng mga estado pagkatapos. Dahil sa malawak na lugar ng teritoryo at mabagal na komunikasyon, ang karamihan sa mga populated na lugar ay nahiwalay sa isa't isa. Ang pinakamayayamang rehiyon ng viceroyalty ay nasa Upper Peru (modernong Bolivia). Salta at Córdoba ay nagkaroon ng mas malapit na ugnayan sa Upper Peru kaysa sa Buenos Aires. Katulad nito, ang Mendoza sa kanluran ay nagkaroon ng mas malapit na kaugnayan sa Captaincy General of Chile, bagama't ang Andes bulubundukin ay natural na hadlang. Ang Buenos Aires at Montevideo, na may lokal na tunggalian, na matatagpuan sa La Plata Basin, ay mayroong komunikasyong pandagat na nagpapahintulot sa kanila na mas makipag-ugnayan sa mga ideyang Europeo at pag-unlad ng ekonomiya kaysa sa mga populasyon sa loob ng bansa na naninirahan sa mga probinsiya tulad bilang Tierra del Fuego at Chaco. Paraguay ay nahiwalay sa lahat ng iba pang rehiyon.

Sa istrukturang pampulitika, karamihan sa mga may awtoridad na posisyon ay pinunan ng mga taong itinalaga ng monarkiya ng Espanya, karamihan sa kanila ay mga Espanyol mula sa Europa, na kilala rin bilang peninsulares, nang walang matibay na pangako para sa mga problema o interes sa Timog Amerika. Lumikha ito ng lumalagong tunggalian sa pagitan ng Criollos, mga puting tao na ipinanganak sa Latin America, at ang peninsulares, mga Espanyol na dumating mula sa Europa (ang terminong "Criollo" ay karaniwang isinasalin sa Ingles bilang " Creole", sa kabila ng pagiging hindi nauugnay sa karamihan ng iba pang mga taong Creole). Bagama't lahat sila ay itinuturing na Espanyol, at walang legal na pagkakaiba sa pagitan ng Criollos at Peninsulares, karamihan sa Criollos ay nag-isip na ang Peninsulares ay may hindi nararapat na impluwensya sa mga usaping pampulitika. Ang mga ideya ng American at French Revolutions, at ang Age of Enlightenment, ay nagsulong ng mga hangarin ng panlipunang pagbabago sa mga criollos. Ang buong pagbabawal na ipinataw ng Spain na makipagkalakalan sa ibang mga bansa ay nakita rin na nakakapinsala sa ekonomiya ng viceroyalty.