Gela

Gela
Komuna
Comune di Gela
Bayan ng Gela sa may pantalan
Lokasyon ng Gela
Gela Lokasyon ng Gela sa Italya Gela Gela (Sicily)
Mga koordinado: 37°04′N 14°15′E
Bansa	Italya
Rehiyon	Sicilia
Lalawigan	Caltanissetta (CL)
Mga frazione	Manfria
Pamahalaan
• Mayor	Lucio Greco (Un'Altra Gela)
Lawak
• Kabuuan	279.07 km2 (107.75 milya kuwadrado)
Taas	46 m (151 tal)
Populasyon  (2018-01-01)
• Kabuuan	74,858
• Kapal	270/km2 (690/milya kuwadrado)
Demonym	Gelesi
Sona ng oras	UTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)	UTC+2 (CEST)
Kodigong Postal	93012
Kodigo sa pagpihit	0933
Santong Patron	Sta. Maria dell'Alemanna
Saint day	Setyembre 8
Websayt	Opisyal na website

Ang Gela (bigkas sa Italyano: [ˈDʒɛːla]; Sinaunang Griyego: Γέλα), ay isang lungsod at komuna sa Awtonomong Rehiyon ng Sisilia, ang pinakamalaking nasasakipan at may pinakamalaking populasyon sa katimugang baybayin ng Sicilia. Bahagi ito ng Malayang Konsorsiyong Komunal ng Caltanissetta, na nag-iisang komuna sa Italya na may populasyon at lugar na lumampas sa kabesera ng lalawigan. Itinatag ng mga kolonistang Griyego mula sa Rodas at Creta noong 689 BK, ang Gela ay isang maimpluwensiyang polis sa Sicilia sa pagitan ng ika-7 at ika-6 na siglo at ang lugar kung saan tumira at namatay si Esquilo noong 456 BK. Noong 1943 ang Gela ang kauna-unahang dalampasigan sa Italya na naabot ng mga kaalyado sa panahon ng pagsalakay sa Sicilia mula sa mga Alyado.

Kasaysayan

Ang unang pamayanan sa lugar ng lungsod, isang pamayanan na may maagang Eneolitikong nekropolis, ay itinayo noong katapusan ng ika-5 milenyo BK. Ang kasalukuyang pangalan ng lungsod ay nauugnay sa kasaysayan sa kolonya ng Doriko na itinatag ng mga nabigador mula sa Lindos noong 688 BK. Ang pangyayaring ito ay iniulat ng mananalaysay na taga-Atenas na si Tusidides, na nagsabi (VI,4, 3-4) na ito ay ang mga kolonistang Griyego, na nagmula sa Rodas at Creta at pinamunuan ayon sa pagkakasunod-sunod ni Antipemo at Entimo, na sumakop sa espasyo ''kung saan naroon ngayon ay ang lungsod na tinatawag na Lindioi at kung saan ay ang unang napaliligiran ng mga pader''. Higit pa rito, mula sa kuwento ni Tusidides, lumalabas na ang pundasyon ng kolonya ng Gresya ay nauna sa pagdating ng maliliit na grupo ng mga Rodio mula sa Lindos na pinatunayan ng mga natuklasang arkeolohiko; pagkakaroon ng Protokorintong palayukang mula sa Rodas na paggawa, pati na rin ang iba pang mga seramikong nahanap mula sa sinaunang Protokorinto. Naalala ni Herodoto (VIII,155) na si Teline, ninuno ni Gelo, ay dinala sa kanilang sariling bayan ang ilang mga mamamayan ng Geloan plebs na nagtago, kasunod ng mga alitan sa sibil, sa lugar ng Maktorion, na ngayon ay kinilala sa arkeolohikong pook ng Monte Bubbonia. .

Noong 505 BK. nagsimula ang paniniil sa Gela. Ang unang tirano ni Gela ay si Cleandro, anak ni Pantares. Ang pagpatay kay Cleander ay naganap noong 498 BK. sa pamamagitan ng nagseselos na si Sabilo, na minarkahan ang pagtaas ng kapangyarihan ng kanyang kapatid na si Ipokrates. Sa ilalim ng kanyang pamahalaan ay naranasan ni Gela ang mga sandali ng malaking karangyaan sa ekonomiya at pulitika. Sa huling dekada ng ikalimang siglo ang mga Cartaginese, nang umalis sa Agrigento, ay nagmartsa patungo sa Gela at sinira ito noong 405 BK. kasama ang mga militia na pinamumunuan ni Himilco.

Mga panlabas na link

• (sa Italyano) Gela official website
• (sa Italyano) Gelacittadimare.it
• (sa Ingles and Italyano) Information on archeology at Gela Naka-arkibo 2004-08-14 sa Wayback Machine.
• (sa Ingles) Piccolo, Salvatore. Gela. Ancient History Encyclopedia.