Jomo Kenyatta

The Right Honourable Mzee Jomo Kenyatta Padron:Post-nominals/KEN
Si Pangulong Kenyatta noong 1966
Unang Pangulo ng Kenya
Nasa puwesto 12 Disyembre 1964 – 22 Agosto 1978
Pangalawang Pangulo	Jaramogi Oginga Odinga Joseph Murumbi Daniel arap Moi
Nakaraang sinundan	Si Elizabeth II bilang Reyna ng Kenya
Sinundan ni	Daniel arap Moi
Unang Punong Ministro ng Kenya
Nasa puwesto 1 Hunyo 1963 – 12 Disyembre 1964
Monarko	Elizabeth II
Sinundan ni	Raila Odinga (2008)
Chairman of the Kenya African National Union (KANU)
Nasa puwesto 1961–1978
Nakaraang sinundan	James Gichuru
Sinundan ni	Daniel arap Moi
Member of Parliament for the Gatundu Constituency
Nasa puwesto 1963–1978
Nakaraang sinundan	itinalaga sa puwesto
Sinundan ni	Ngengi Wa Muigai
Personal na detalye
Isinilang	Kamau wa Muigai c. 1897 Ngenda, British East Africa
Yumao	22 Agosto 1978(1978-08-22) (edad 80–81) Mombasa, Coast Province, Kenya
Himlayan	Parliament Buildings, Nairobi, Kenya
Kabansaan	Kenyan
Partidong pampolitika	KANU
Asawa	Grace Wahu (m. 1919) Edna Clarke (1942–1946) Grace Wanjiku (d. 1950) Ngina Kenyatta (k. 1951)
Anak	8 (including Margaret, Uhuru, Nyokabi and Muhoho)
Alma mater	University College London, London School of Economics
Notable work(s)	Facing Mount Kenya
Pirma

Si Jomo Kenyatta ( c. 1897 – 22 Agosto 1978) ay isang Kenyanong anti-kolonyal na aktibista at politiko na namahala sa Kenya bilang Punong Ministro nito mula 1963 hanggang 1964 at pagkatapos ay bilang unang Pangulo nito mula 1964 hanggang sa kanyang kamatayan noong 1978. Siya ang unang katutubong pangulo ng bansa at may mahalagang papel sa pagbabago ng Kenya mula sa isang kolonya ng Imperyong Britaniko tungo sa isang malayang republika. Sa ideolohikal na paniniwala, isa siyang nasyonalistang Aprikano at konserbatibo, pinamunuan niya ang partido ng Unyong Pambansa ng Aprikanong Kenya (KANU) mula 1961 hanggang sa kanyang kamatayan.

Si Kenyatta ay ipinanganak sa mga magsasaka ng Kikuyu sa Kiambu, Silangang Britanikong Aprika . Nag-aral sa isang misyonaryong eskwelahan, nagtrabaho siya sa iba't ibang trabaho bago sumabak sa politika sa pamamagitan ng Kikuyu Central Association . Noong 1929, naglakbay siya sa London upang mag-lobby para sa kaguluhang lupain ng Kikuyu. Noong 1930s, nag-aral siya sa Communist University of the Toilers of the East, University College London ng Moscow, at sa Paaralang Ekonomika ng London . Noong 1938, inilathala niya ang isang antropolohikal na pag-aaral ng buhay sa Kikuyu bago magtrabaho bilang manggagawang bukid sa Sussex noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig . Naimpluwensyahan ng kanyang kaibigang si George Padmore, niyakap niya ang mga ideyang anti-kolonyalista at Panong-Aprikano, na nag-organisa ng 1945 Pan-African Congress sa Manchester . Bumalik siya sa Kenya noong 1946 at naging punong-guro ng paaralan. Noong 1947, siya ay nahalal na Pangulo ng Unyon ng Kenyang Aprikano, kung saan nag-lobby siya para sa kalayaan mula sa kolonyal na pamamahala ng Britanya, na umaakit ng malawakang suporta ng mga katutubong ngunit poot mula sa mga balat-puting mamayang . Noong 1952, kabilang siya sa Anim ng Kapenguria na inaresto at kinasuhan ng utak sa anti-kolonyal na Pag- aalsang Mau Mau . Bagaman nagpoprotesta siya sa kanyang pagiging inosente—isang pananaw na ibinahagi ng mga sumunod na istoryador—nahatulan siya. Nanatili siyang nakakulong sa Lokitaung hanggang 1959 at pagkatapos ay ipinatapon sa Lodwar hanggang 1961.

Sa kanyang paglaya, si Kenyatta ay naging Pangulo ng KANU at pinamunuan ang partido sa tagumpay sa pangkalahatang halalan noong 1963 . Bilang Punong Ministro, pinangasiwaan niya ang paglipat ng Koloniya ng Kenya sa isang malayang republika, kung saan siya ay naging pangulo nito mula noong 1964. Sa pagnanais na magkaroon ng isang-partidong estado, inilipat niya ang mga kapangyarihang pangrehiyon sa kanyang sentral na pamahalaan, pinigilan ang hindi sumasang-ayon sa kanyang pulitika, at ipinagbawal ang nag-iisang karibal ng KANU—ang makakaliwang Kenya People's Union ni Oginga Odinga —sa pakikipagkumpitensya sa halalan. Itinaguyod niya ang pagkakasundo sa pagitan ng mga katutubong pangkat etniko ng bansa at ang Europeong minorya nito, bagaman ang kanyang relasyon sa mga Indyanong Kenyano ay nahirapan at ang hukbo ng Kenya ay nakipagsagupaan sa mga gustong humiwalay na mga Somali sa North Eastern Province noong Shifta War . Itinuloy ng kanyang pamahalaan ang kapitalistang mga patakaran sa ekonomiya at ang "Aprikanisasyon" ng ekonomiya, na nagbabawal sa mga hindi mamamayan na kontrolin ang mga pangunahing industriya. Ang edukasyon at pangangalagang pangkalusugan ay pinalawak, habang ang muling pamamahagi ng lupain na pinondohan ng Reyno Unido ay pinaboran ang mga loyalista ng KANU at nagpalala ng mga tensyon sa etniko. Sa ilalim ng Kenyatta, sumali ang Kenya sa Organisasyon para sa Aprikanong Pagkakaisa at Komonwelt ng mga Bansa, na nagtataguyod ng maka- Kanluran at anti-komunistang patakarang panlabas sa gitna ng Digmaang Malamig . Namatay si Kenyatta sa pwesto at pinalitan siya ni Daniel arap Moi . Ang anak ni Kenyatta na si Uhuru ay naging pangulo rin ng bansa.

Si Kenyatta naging isang kontrobersyal na tao. Bago ang kalayaan ng Kenya, marami sa mga puting mamayan nito ang itinuring siya bilang isang agitator at malcontent, bagaman sa buong Aprika ay nakakuha siya ng malawak na paggalang bilang isang anti-kolonyalista. Sa panahon ng kanyang pagkapangulo, binigyan siya ng karangalan na titulo ng Mzee at pinuri bilang Ama ng Bansa, na nakakuha ng suporta mula sa parehong itim na mayorya at puting minorya sa kanyang mensahe ng pagkakasundo. Sa kabaligtaran, ang kanyang pamumuno ay binatikos bilang diktatoryal, awtoritaryan, at neokolonyal, na pinapaboran ang Kikuyu kaysa sa ibang mga grupong etniko, at pinadali ang paglaki ng malawakang katiwalian.