Buhay
 |
|
| Buhay Temporal na saklaw: Huling panahon ng Hadean - Kasalukuyan
| |
|---|---|
| |
| Buhay sa isang mabatong tuktok | |
| Klasipikasyong pang-agham | |
| (walang ranggo): | Buhay (Biota)
|
| Mga dominyo at kaharian | |
| |
Ang buhay ay katangian at kaurian na nagbubukod sa mga butang na may mga haynaying saayos, tulad ng sihaying pagsasatanda at mga sinariling-pananatiling saayos na, mula sa wala ng mga katangian na ito, at tumutukoy sa kakayahang tumubo, pagtugon sa ganyak, kapbisa, paghalinyó ng kusóg, at pagbalisuplingan. Mayroong maraming anyo ng buhay, tulad ng mga halaman, hayop, buót, protista, archaea, at bacteria. Ang haynayan ay ang agham sa pag-aaral ng buhay.
Ang kamana ang sahin ng kamanahan, habang ang sihay ang pangkayarian at panungkuling sahin ng buhay. May dalawang uri ng sihay, dipabutod o prokaryotik, at butibutod o eukaryotik, parehong binubuo ng silidkaphay kalakip na napapalibutan ng lamad ng sihay at naglalaman ng mga haymulatil tulad ng protina at buturing asido. Nagbabalisupling at nagpaparami ang sihay sa pamamaraan ng sihaying paghati, kung saan magulang sihay ay hinahati ang sarili sa dalawa o higit pa na supling sihay, at sinasalin ang kamana nito sa bagong salinlahi, na minsan nagbibigay ng kamanang kaaligan.
Kahulugan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Walang tunay na napatunayan na kahulugan ang salitang buhay; maraming kahulugan ang mga siyentipiko para sa salitang ito dahil nakakalito para sa mga siyentipiko kung bibigyan ito ng tahasang kahulugan.[1][2]
Buhay sa labas ng mundo
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Daigdig ang nag-iisang planetang may buhay sa Kalawakan. Pero, sa Teoriyang Drake, nagkaroon ng pagtataya sa kung paano magkakaroon ng buhay sa ibang planeta; ang mga siyentipiko ay tutol dito subalit ang teoriyang ito ay ginawa upang malaman ang probabilidad ng buhay sa ibang planeta. Ang teoriya-ekwasyon ni Drake ay nagsasabing ang buhay ay tumataas ng madalas o madalang. Si Drake mismo ang nagtaya kung gaano karami ang mga sibilisasyon sa ating galaksiya, at kung paanong maaaring makipag-ugnayan ang mga tao sa mga ito.
Tingnan din
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Defining Life :: Astrobiology Magazine - earth science - evolution distribution Origin of life universe - life beyond :: Astrobiology is study of earth science evolution distribution Origin of life in universe terrestrial
- ↑ "Defining Life, Explaining Emergence". Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-03-14. Nakuha noong 2008-06-18.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito na tungkol sa Agham ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
- Diyos ang Pinagmulan ng Buhay ng Tao” Naka-arkibo 2018-07-28 sa Wayback Machine.