Kalantas
| Kalantas | |
|---|---|
_seeds_-_3.jpeg)
| |
| Mga buto ng Toona calantas, na nasa loob pa rin ng isang kapsula | |
| Katayuan ng pagpapanatili | |
Klasipikasyong pang-agham 
| |
| Kaharian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiosperms |
| Klado: | Eudicots |
| Klado: | Rosids |
| Orden: | Sapindales |
| Pamilya: | Meliaceae |
| Sari: | Toona |
| Espesye: | T. calantas
|
| Pangalang binomial | |
| Toona calantas Merr. & Rolfe
| |
Ang Toona calantas ay isang espesye ng punong-kahoy sa pamilya ng mahogany. Matatagpuan ito sa Indonesia, Pilipinas, at Thailand. Binabantaan ito ng pagkalawa ng tirahan.[1] Karaniwang tinatawag itong kalantas (binaybay din bilang calantas), lanipga (sa Bisaya at Bikol),[2] ample (sa Batanes),[2] bantinan (sa Cagayan at Mountain Province),[2] danupra (sa Zambales at Ilocos Norte),[2] Philippine cedar (sa Ingles), o Philippine mahogany (bagaman ang huli ay maaring ilapat sa mga kasapi ng hindi kaugnay na genus Shorea).[3]
Deskripsyon at penolohiya
[baguhin | baguhin ang wikitext]Maaring lumago ang punong kalantas hanggang 25 metro (82 talampakan) at sumusukat hanggang 25 centimetro (9.8 pulgada) sa diametro.[4] Ang kulay ng banakal nito ay mula madilaw hanggang sa madilim na kayumanggi at ang panloob na banakal ay maliwanag na kayumanggi[2] habang diretso at hugis baso ang katawan nito.[4] Naisasalarawan ang dahon nito bilang tambalan, salit-salit na pahaba o pangkalahatang lanseyolado.[4] Nakakapsula ang prutas ng kalantas na maaring tambilugan o pahaba na sumasukat ang haba sa 3–4 centimetro (1.2–1.6 pul).[2]
Nagaganap ang pamumulaklak mula Hunyo hanggang Agosto habang namumunga ito mula Setyembre hanggang Nobyembre.[5] Sa Bundok Makiling, Laguna, Pilipinas, nagaganap ang pangongolekta ng mga buto mula Pebrero hanggang Marso.[5]
Distribusyon, kahalagaan at katayuan ng pananatili
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pangkalahatan nakakalat sa buong Pilipinas partikular sa mga kapuluan ng Balabac, matatagpuan ang punong kalantas sa mga burol ng isang gubat na nasa mababa hanggang katamtamang altitud o taas.[4] Ginagamit ang kahoy ng puno sa paggawa ng kahon, muwebles o plywood.[4][5] Naikategorya ang kalantas ng International Union for Conservation of Nature (IUCN) bilang Kakulangan sa Datos[2] ngunit naiulat na ubos na ubos na ang kalantas dahil sa pagtrotroso at kaingin.[4] Ginawa ang mga pagsisikap sa muling pagtatanim sa gubat sa Pilipinas at napabiling dito ang punong kalantas sa mga pagsisikap na ito.[6] Ang isa sa mga pagsisikap na ito ay ginawa ng Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Yaman ng Pilipinas noong panahon ng termino na noo'y Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo kung saan ang pangulo mismo ang nagtanim ng punla ng isang punong kalantas,[7]na pinapaboran na puno na itinataguyod ng pangulo.[8]
Galerya
[baguhin | baguhin ang wikitext]-
Isang buto -
Ang banakal -
Mga buto nasa loob ng isang kapsula -
Isang bagong sanga ng puno
_seeds_-_6.jpeg)
_-_5.jpeg)
_seeds_-_1.jpeg)
_-_3.jpeg)
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 Asian Regional Workshop (Conservation & Sustainable Management of Trees, Viet Nam) 1998. Toona calantas[patay na link]. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. Kinuha noong 23 Agosto 2007 (sa Ingles).
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 "Kalantas". BINHI (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-07-19. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ ASEAN Tropical Plant Database. "Toona calantas Merr. & Rolfe" (sa wikang Ingles). National Institute of Environmental Research, Republic of Korea. Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 11, 2013. Nakuha noong Disyembre 12, 2013.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 "Kalantas". Cainta Plant Nursery (sa wikang Ingles). 2013-09-25. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 5.0 5.1 5.2 Dayan, Maria dP.; Reaviles, Rosalinda S.; Bandian, Dolora B. (Agosto 2007). "DENR Recommends Volume 15b INDIGENOUS FOREST TREE SPECIES IN LAGUNA PROVINCE" (PDF). rainforestation.ph (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2022-01-19. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Mining firm achieves high reforestation survival rate". INQUIRER.net (sa wikang Ingles). Philippine Daily Inquirer. 2019-06-26. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: url-status (link) - ↑ "PGMA declares La Mesa Dam as a protected watershed". pcoo.gov.ph (sa wikang Ingles). Presidential Communications Operations Office. 2007-07-18. Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-07-19. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Codamon, Dan B. (2007-07-23). "PIA daily news in English, Tagalog, Cebuano, Hiligaynon, Ilocano, Waray, Pangalatok from around the Philippines". archives.pia.gov.ph (sa wikang Ingles). Philippine Information Agency. Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-07-19. Nakuha noong 2021-07-19.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
