Tagagamit:Mymisuo/burador

__LEAD_SECTION__

Pangulong Woodrow Wilson ng US

Ang Labing-apat na Puntos ay isang pahayag ng mga prinsipyo para sa kapayapaan na gagamitin para sa negosasyong pangkapayapaan upang wakasan ang Unang Digmaang Pandaigdig . Ang mga prinsipyo ay binalangkas sa isang talumpati noong Enero 8, 1918 sa mga layunin ng digmaan at mga tuntunin sa kapayapaan sa Kongreso ng Estados Unidos ni Pangulong Woodrow Wilson . Gayunpaman, ang kanyang mga pangunahing Allied na kasamahan ( George Clemenceau ng France, David Lloyd George ng United Kingdom, at Vittorio Emanuele Orlando ng Italy ) ay may pag-aalinlangan sa applicability ng Wilsonian idealism .

Ang Estados Unidos ay sumali sa Triple Entente sa pakikipaglaban sa Central Powers noong Abril 6, 1917. Ang pagpasok nito sa digmaan ay sa bahagi ay dahil sa pagpapatuloy ng Germany ng submarine warfare laban sa mga merchant ship na nakikipagkalakalan sa France at Britain at gayundin ang pagharang ng Zimmermann Telegram . Gayunpaman, nais ni Wilson na iwasan ang pagkakasangkot ng Estados Unidos sa matagal nang tensyon sa Europa sa pagitan ng mga dakilang kapangyarihan ; kung lalaban ang America, gusto niyang subukang ihiwalay ang pakikilahok na iyon sa digmaan mula sa nasyonalistikong mga alitan o ambisyon. Ang pangangailangan para sa mga layuning moral ay ginawang mas mahalaga nang, pagkatapos ng pagbagsak ng gobyerno ng Russia, ang mga Bolshevik ay nagsiwalat ng mga lihim na kasunduan na ginawa sa pagitan ng mga Allies. Ang talumpati ni Wilson ay tumugon din sa Dekreto ni Vladimir Lenin sa Kapayapaan noong Nobyembre 1917, kaagad pagkatapos ng Rebolusyong Oktubre noong 1917.

Ang talumpating ginawa ni Wilson ay kumuha ng maraming lokal na progresibong ideya at isinalin ang mga ito sa patakarang panlabas ( malayang kalakalan, bukas na kasunduan, demokrasya at pagpapasya sa sarili ). Tatlong araw na mas maaga ang Punong Ministro ng United Kingdom na si Lloyd George ay gumawa ng talumpati na nagtatakda ng mga layunin sa digmaan ng UK na may ilang pagkakatulad sa talumpati ni Wilson ngunit kung saan ang mga iminungkahing reparasyon ay babayaran ng Central Powers at na mas malabo sa mga pangako nito sa mga di-Turkish na sakop ng Ottoman Empire. Ang Labing-apat na Puntos sa talumpati ay batay sa pananaliksik ng Inquiry, isang pangkat ng humigit-kumulang 150 tagapayo na pinamumunuan ng tagapayo ng patakarang panlabas na si Edward M. House, sa mga paksang malamang na lumabas sa inaasahang kumperensyang pangkapayapaan .

Sinabi ni Pangulong Wilson kay George Washington na sinisira niya ang autokrasya sa kanyang 14 na puntos.