Talaan ng mga haring Sumeryo

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Talaan ng haring Sumeryo)

Ang talaan ng mga haring Sumeryo ay isang sinaunang manuskrito na orihinal na isinulat sa wikang Sumeryo. Ito ay nagtatala ng mga hari ng Sumerya mula sa mga dinastiyang Sumeryo at mga kapitbahay na dinastiya, ang tagal ng kanilang paghahari at mga lokasyon ng opisyal na paghahari. Ang kanilang paghahari ay pinaniwalaang ipinasa ng mga Diyos at maaaring ilipat mula isang siyudad sa isa pa na sumasalamin sa natatantong hegemoniya sa rehiyon.[1] Sa buong pag-iral nito noong panahong Tanso, ang dokumento ay nagebolb bilang isang kasangkapang pampolitika. Ang huli at isang pinatutunayang bersiyon nito na mula sa Gitnang Panahong Tanso ay nilayong gawing lehitimo ang mga pag-aangkin in Isin sa hegemoniya nang siya ay nakikipagtunggali sa pananaig sa Larsa at ibang mga kapitbahay na siyudad-estado sa katimugang Mesopotomia.[1][2]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang sumusunod na mga sinaunang sanggunian ay naglalaan ng Talaan ng mga haring Sumeryo o mga pragmento nito:

Ang unang dalawang sanggunian na WB ay bahagi ng "kalipunang Weld-Blundell" na ibinigay ni Herbert Weld Blundell sa Ashmolean Museum. Ang WB 62 ay isang maliit na tabletang putik na sinulatan lamang sa obverso at nahukay mula sa Larsa. Ito ang pinakamatandang pinetsahang sanggunian ng talaan ng mga haring Sumerya na may petsang ca. 2000 BCE.[5] Salungat dito, ang WB 444 ay walang katulad na isinulat sa bertikal na prism[1][6][7][8] na pinetsahan sa c. 1817 BCE bagaman ayon sa ilang mga skolar ay may petsang c. 1827 BCE.[9] Ang Tabletang Kish o Scheil dynastic tablet ay isang maagang ika-2 milenyong BCE na tableta na naging pag-aari ni Jean-Vincent Scheil. Ito ay naglalaman lamang ng mga entrada ng talaan ng mga hari para sa mga apat na siyudad ng Sumerya.[10] Ang UCBC 9–1819 ay isang tabletang putik na nasa kalipunan ng Museum of Anthropology saUniversity of California.[11] Ang tabletang ito ay isinulat noong paghahari ng hari ng Babilonia na si Haring Samsu-iluna, o katamtamang mas maaga na may minimum na petsang 1712 BCE.[12] Ang Dynastic Chronicle (ABC 18) ay isang talaan ng haring Babiloniano na isinulat sa mga anim na column na nagsisimula sa mga entrada para sa mga pinunong Sumeryo na antedelubyano. Ang K 11261+[13] is one of the copies of this chronicle, consisting of three joined Neo-Assyrian fragments discovered at the Library of Ashurbanipal.[14] K 12054 ay isa pang ng mga pragmentong Neo-Asiryo mul sa Uruk noong ca. 640 BCE. Noong 1960, ang Apkullu-list (Tablet No. W.20030, 7) o “Uruk List of Kings and Sages” (ULKS) ay natuklasan ng mga arkeologong Aleman sa isang sinaunang templo sa Uruk. Ang talaan na may petsang ca. 165 BCE ay naglalaman ng isang serye ng mga hari na katumbas ng mga antedelubyanong Sumeryo na tinatawag na "Apkullu".[15]

Mga pinunong antedelubyano (bago ang baha)[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang mga sumusunod na paghahari ay sinusukat sa mga unit numerikal na Sumerya na sar (mga unit ng 3600), ner (mga unit ng 600) at mga soss (mga unit ng 60).[16]

Unang Dinastiya ng Kish[baguhin | baguhin ang wikitext]

Unang Dinastiya ng Uruk[baguhin | baguhin ang wikitext]

Unang Dinastiya ng Ur[baguhin | baguhin ang wikitext]

Dinastiya ng Awan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikalawang Dinastiya ng Kish[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Unang Dinastiya ng Lagash (ca. 2500 BCE – ca. 2271 BCE) ay hindi binanggit sa Talaan ng Haring Sumeryo ngunit mahusay na alam mula sa mga inskripsiyon

Dinastiya ng Hamazi[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikalawang Dinastiya ng Uruk[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikalawang Dinastiya ng Ur[baguhin | baguhin ang wikitext]

Dinastiya ng Adab[baguhin | baguhin ang wikitext]

Dinastiya ng Mari[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikatlong Dinastiya ng Kish[baguhin | baguhin ang wikitext]

Dinastiya ng Akshak[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikaapat na Dinastiya ng Kish[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikatlong Dinastiya ng Uruk[baguhin | baguhin ang wikitext]


Dinastiya ng Akkad[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikaapat na Dinastiya ng Uruk[baguhin | baguhin ang wikitext]

(Posibleng si Pinunos ng mababang Mesopotamia na kontemporaryo ngDinastiya ni Akkad)

Ang Ikalawang Dinastiya ng Lagash (bago ca. 2093–2046 BCE (maikling kronolohiya)) ay hindi binanggit sa talaan ng haring Sumeryo ngunit mahusay na alam mula sa mga inskripsiyon.

Pamumunong Gutian[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikalimang Dinastiya ng Uruk[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ikatlong Dinastiya ng Ur[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga malayang estadong Amoreo sa mababang Mesopotamia. Ang Dinastiya ng Larsa (ca. 1961–1674 BCE (maikling kronolohiya)) mula sa panahong ito ay hindi binanggit sa talaan ng haring Sumeryo.

Dinastiya ng Isin[baguhin | baguhin ang wikitext]

* Ang mga epithet o pangalang ito ay hindi isinama sa lahat ng mga berisyonh ng talaan ng haring Sumeryo.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. 1.0 1.1 1.2 Van De Mieroop, Marc (2004). A History of the Ancient Near East. Blackwell. p. 41. ISBN 0-631-22552-8. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (tulong)
  2. The spelling of royal names follows the Electronic Text Corpus of Sumerian Literature
  3. "translation". Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2016-07-30. Nakuha noong 2013-03-24.
  4. translation
  5. Langdon, OECT2 (1923), pl. 6.
  6. [1] Naka-arkibo 2010-11-07 sa Wayback Machine. Stephen Langdon, Historical inscriptions, containing principally the chronological prism, W-B 444, Oxford University Press, 1923
  7. "WB-444 High Resolution Image from CDLI". Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2015-05-13. Nakuha noong 2013-03-24.
  8. "WB-444 Line Art from CDLI".
  9. Ancient Iraq: (Assyria and Babylonia), Peter Roger Stuart Moorey, Ashmolean Museum, 1976; The Sumerian King List, T. Jacobsen, University of Chicago Press, 1939, p. 77.
  10. "The Early Chronology of Sumer and Egypt and the Similarities in Their Culture", S. Langdon, The Journal of Egyptian Archaeology, Vol. 7, No. 3/4, Oct., 1921, p. 133. [2]
  11. "The Antediluvian Kings: A University of California Tablet", J. J. Finkelstein, Journal of Cuneiform Studies, Vol. 17, No. 2, 1963, p. 39.
  12. Finkelstein, 1963, pp.39-40.
  13. Lambert and Millard, Cuneiform Texts 46 Nr. 5
  14. Bilingual Chronicle Fragments, Irving L. Finkel, Journal of Cuneiform Studies, Vol. 32, No. 2, Apr., 1980, pp. 65-80.
  15. A copy of the tablet appears in Jan van Dijk and Werner R. Mayer, Texte aus dem Rès-Heiligtum in Uruk-Warka, Bagdader Mitteilungen Beiheft 2 (Berlin: Gebr. Mann Verlag, 1980), text no. 89 (= BaMB 2 89). For an edition of the text, see J. van Dijk, Die Inschriftenfunde, Vorläufiger Bericht über die... Ausgrabungen in Uruk-Warka 18 (1962), 44–52 and plate 27. [3] Naka-arkibo 2010-07-09 sa Wayback Machine.
  16. [4] Christine Proust, Numerical and Metrological Graphemes: From Cuneiform to Transliteration, Cuneiform Digital Library Journal, 2009, ISSN 1540-8779
  17. Harriet Crawford, Sumer and the Sumerians, Cambridge University Press, 2004, ISBN 978-0-521-53338-6
  18. [5] Naka-arkibo 2016-10-09 sa Wayback Machine. Gilgameš and Aga Translation at ETCSL