Balite

Balite
Larawan ng Ficus benghalensis
Klasipikasyong pang-agham
Kaharian:	Plantae
(walang ranggo):	Angiosperms
(walang ranggo):	Eudicots
(walang ranggo):	Rosids
Orden:	Rosales
Pamilya:	Moraceae
Sari:	Ficus
Subgenus:	Urostigma
Uri
Maraming uri, kabilang: F. aurea F. benghalensis F. citrifolia F. elastica F. macrophylla F. microcarpa F. pertusa

isang matandang puno ng Balete na nasa Bayan ng Baao Camarines Sur

Ang balete, balite o baliti (Ingles: fig tree o banyan tree) ay isang igos na nagsimula ang buhay bilang isang epipitas (epiphyte) kapag sumibol ang buto nito sa mga bitak at siwang sa ng isang puno (o sa estruktura tulad ng mga gusali at tulay).

Mga gamit

Sa Pilipinas, itinanim ang mga balite bilang mga magandang puno sa kahabaan ng mga lansangan sa Kalakhang Maynila at iba pang mga lungsod, at mahusay rin ang mga ito bilang mga punong silongan (shade trees). Ilan sa mga uri ng punong ito ay ginagamit din sa paggawa ng bonsai sa bansa.

Ginagamit din ang mga balite bilang mga halamang pambahay; subalit, ito ang pinagmumulan ng mga panloob na household allergen na nagdudulot ng alerhiya sa paghinga (respiratory allergy).

Sa kultura

Sa alamat, kasabihan, at mitolohiyang Pilipino, pinaniniwalaang may maraming enkanto iniuugnay dito tulad ng kapre, tikbalang, babaeng nakaputi, aswang, duwende at iba pa. Gayundin, may ilang naniniwala na sa loob ng mga siwang sa puno isinasagawa ang mga rituwal ng pangungulam. Dagdag pa riyan, nagmumungkahi ang ilang mga matatanda na huwag gawing halamang palamuti sa loob ng bahay ang balete sapagkat nangaakit daw ito ng mga multo. Dahil sa mga paniniwalang ito, kadalasang ginagamit ang balete bilang balangkas sa mga pelikulang Pilipino katatakutan.

Ang Kalye Balete sa distrito ng New Manila, Lungsod Quezon ay ipinangalan mula sa isang higanteng punong balete na dating nakatayo sa gitna ng nasabing lansangan. Sinasabing isa ito sa mga pinakaminumultong pook ng Kamaynilaan. Mula dekada-1950, lumaganap ang mga kuwento ukol sa isang babaeng nakaputi na tumatawag sa mga kotse na dumadaan diyan paggabi.

Mga imahe

• Sa Pilipinas
• 
  Ang bantog na “Millennium Tree” sa Liwasang Balete sa bayan ng Maria Aurora, Aurora.
• 
  Isang balite sa Tagkawayan, Quezon.
• 
  Ang punong balite ng Lazi, Siquijor, na may edad na 400 taong gulang.

• Sa ibang bansa
• 
  Isang balite sa Bangalore, Indiya.
• 
  Sa Hyderabad, Indiya.
• 
  Sa Costa Rica.
• 
  Sa Fort Myers, Florida, Estados Unidos.
• 
  Sa Fiji.

Mga sanggunian

Ang lathalaing ito na tungkol sa Agham ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.