Gandara
Gandara Bayan ng Gandara | |
|---|---|
 | |
 Mapa ng Samar na nagpapakita sa lokasyon ng Gandara. | |
 | |
.svg)  Gandara Lokasyon sa Pilipinas | |
| Mga koordinado: 12°00′47″N 124°48′42″E / 12.013°N 124.8118°EMga koordinado: 12°00′47″N 124°48′42″E / 12.013°N 124.8118°E | |
| Bansa |  Pilipinas |
| Rehiyon | Silangang Kabisayaan (Rehiyong VIII) |
| Lalawigan | Samar |
| Distrito | Unang Distrito ng Samar |
| Mga barangay | 69 (alamin) |
| Pamahalaan | |
| • Punong-bayan | Eufemio de los Santos Oliva |
| • Manghalalal | 25,511 botante (2019) |
| Lawak | |
| • Kabuuan | 573.49 km2 (221.43 milya kuwadrado) |
| Populasyon (Senso ng 2015) | |
| • Kabuuan | 34,434 |
| • Kapal | 60/km2 (160/milya kuwadrado) |
| • Kabahayan | 7,107 |
| Ekonomiya | |
| • Kaurian ng kita | ika-2 klase ng kita ng bayan |
| • Antas ng kahirapan | 45.85% (2015)[2] |
| • Kita | ₱140,230,968.83 (2016) |
| Kodigong Pangsulat | 6706 |
| PSGC | 086007000 |
| Kodigong pantawag | 55 |
| Uri ng klima | Tropikal na kagubatang klima |
| Mga wika | Wikang Waray Wikang Tagalog |
| Websayt | lgugandarasamar.gov.ph |
Ang Bayan ng Gandara (Ingles: Municipality of Gandara; Waray: Bungto han Gandara) ay isang ika-2 klaseng bayan sa lalawigan ng Samar, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2015, ito ay may populasyon na 34,434 sa may 7,107 na kabahayan.
Produkto[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang bayan ng Gandara ay kilala sa mga produkto nitong queseo (kesong puti),[3] tableya, tinapa,[4] kaning kalinayan, kamote at mani na inaangkat ng buong rehiyon ng Silangang Kabisayaan at nailuluwas maging sa iba’t ibang dako ng kapuluan ng Pilipinas.
Turismo[baguhin | baguhin ang batayan]
• Kapilya ni Maria Diana (Maria Diana’s Chapel)
Sa bayan din ng Gandara makikita ang himlayan ni Maria Diana Alvarez na pinaniniwalaang milagrosa ng mga Gandareño.[9]
.jpg)
• Pistá ng Karabaw (Karabaw Festival)
Ipinagdiriwang ang pistáng ito bilang pagpupugay at pagkilala sa hayop na kalabaw dahil sa napakalaking ambag nito sa magsasaka sa gawaing sakahan at pagbibigay nito ng gatas na kailangan sa paggawa ng queseo na siyang pangunahing produkto ng bayan ng Gandara. Subok at marami na ang napatunayan ng Karabaw Festival pagdating sa pagkamalikhain at pagiging natatangi sa lahat. Dagdag pa, ito ay nagtamo na rin ng ikapitong panalo sa taunang patimpalak ng mga festival na isinasagawa sa Pagdiriwang ng Araw ng Samar (Samar Day Celebration) na ginugunita tuwing ikalabing-isa ng Agosto na kung saan nagtitipon ang mga kalahok sa panlalawigang kapitolyo sa lungsod ng Catbalogan upang magpakitang gilas at makipagpaligsahan.[10][11][12]
• Taunang Parada sa Ilog (Annual Fluvial Parade)
Ang tradisyunal na parada sa ilog ng Gandara na isinasagawa tuwing buwan ng Setyembre ang siyang pinakatampok na okasyon sa taunang pagdiriwang ng pistá.[13]
• Gupo ng Simbahan ng Bangahon
Ang gupo ng Bangahon ay makasaysayang palatandaan na matatagpuan sa gawing bahagi ng ilog ng Gandara. Isa itong bayan noong kasagsagan ng panahon ng rebolusyon, subalit inabandona rin ng mga dating residente na kalauna’y nakahanap din ng lugar kung saan itinatag muli ang bayan.[14] Ang pook na ito ay ang orihinal na kinalalagyan ni San Miguel Arkanghel, ang patrono ng mga taga-roon, na nalalagay sa Brgy. Bangahon, Gandara, Samar.[4][15] Ang nasabing lugar sambahan ay nawasak noong umusbong ang digmaang Pulahan-Amerikano.[16] Ang simbaha’y naging tanyag dahil sa makasaysayan nitong Kampana ng Bangahon (Lingganay). Ang nasabing kampana’y sinamsam ng mga Amerikano noong ika-29 ng Setyembre taong 1901 at dinala sa bayan ng Balangiga. Ang kampana ng simbahan ng Bangahon ay pinaniniwalaang isa sa mga Kampana ng Balangiga (Balangiga Bells).[17]
Mga Barangay[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang bayan ng Gandara ay nahahati sa 68 na mga barangay ayun sa opisina ng taga-tala ng lupa dito.
|
|
|
Mga Kilalang Tao[baguhin | baguhin ang batayan]
• Ramon T. Diaz
• Maria Diana Alvarez
Demograpiko[baguhin | baguhin ang batayan]
| Senso ng populasyon ng Gandara | ||
|---|---|---|
| Taon | Pop. | ±% p.a. |
| 1903 | 12,014 | — |
| 1918 | 14,320 | +1.18% |
| 1939 | 18,507 | +1.23% |
| 1948 | 25,048 | +3.42% |
| 1960 | 24,883 | −0.06% |
| 1970 | 28,307 | +1.30% |
| 1975 | 30,600 | +1.57% |
| 1980 | 24,764 | −4.14% |
| 1990 | 23,673 | −0.45% |
| 1995 | 27,263 | +2.68% |
| 2000 | 28,866 | +1.23% |
| 2007 | 31,222 | +1.09% |
| 2010 | 31,943 | +0.83% |
| 2015 | 34,434 | +1.44% |
| Sanggunian: PSA[18][19][20][21] | ||
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]
- ↑ "Province: Samar (Western Samar)". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
- ↑ https://psa.gov.ph/sites/default/files/City%20and%20Municipal-level%20Small%20Area%20Poverty%20Estimates_%202009%2C%202012%20and%202015_0.xlsx; petsa ng paglalathala: 10 Hulyo 2019; tagapaglathala: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas.
- ↑ "Samar to boost delicacies via 'Secret Kitchen' drive | Philippine Canadian Inquirer" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ 4.0 4.1 "Officially the Municipality of Gandara, is a 2nd class municipality in the province of Samar, Philip". CHARLES LOMINOQUE (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ agrimag (2018-08-04). "Native Carabaos Do Well in Niche Markets". Agriculture Monthly (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ gandara-samar-promotes-delicacy-made-carabaos-milk-421119 (2015-07-26). "Gandara, Samar promotes delicacy made with carabao's milk". Sunstar (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ Share; Twitter; Twitter; Twitter. "OVP's carabao dispersal to boost Samar town cheese production". www.pna.gov.ph (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ "Move over, Gandara Park: Samar unveils the real Gandara". www.philstar.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ Sanchez, Korina (March 27, 2016). "Hulog ng Langit". Rated K.
- ↑ Journal, The Calbayog. "KARABAW FESTIVAL OF GANDARA, SAMAR". KARABAW FESTIVAL OF GANDARA, SAMAR (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ carabao-festival-triumphs-samar-day-297606 (2013-08-13). "Carabao Festival triumphs in Samar Day". Sunstar (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ Labro, Vicente S. "A festive day of pride for Samareños" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ "MUNICIPALITY OF GANDARA, SAMAR". MUNICIPALITY OF GANDARA, SAMAR. Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ "Gandara - Samar Destinations". www.localphilippines.com. Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ "Samar Island Spots". Trexplore the Adventures (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
- ↑ "Bangahon Spanish Church Ruins, Province of Samar, Eastern Visayas, Philippines". ph.geoview.info. Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ "Map - Gandara, Samar (Gandara) - MAP[N]ALL.COM". 174.127.109.64. Nakuha noong 2020-04-22.
- ↑ Census of Population (2015). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
- ↑ Census of Population and Housing (2010). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
- ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Region VIII (Eastern Visayas)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
- ↑ "Province of Samar (Western Samar)". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.