Gandara

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Tungkol sa bayan sa Pilipinas ang artikulo na ito. Para sa nayon sa Sri Lanka, tingnan ang Gandara, Sri Lanka.
Gandara

Bayan ng Gandara
Bayan
Mapa ng Samar na nagpapakita sa lokasyon ng Gandara.
Mapa ng Samar na nagpapakita sa lokasyon ng Gandara.
Map
Gandara is located in Pilipinas
Gandara
Gandara
Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 12°00′47″N 124°48′42″E / 12.013°N 124.8118°E / 12.013; 124.8118Mga koordinado: 12°00′47″N 124°48′42″E / 12.013°N 124.8118°E / 12.013; 124.8118
Bansa Pilipinas
RehiyonSilangang Kabisayaan (Rehiyong VIII)
LalawiganSamar
DistritoUnang Distrito ng Samar
Mga barangay69 (alamin)
Pamahalaan
 • Punong-bayanEufemio de los Santos Oliva
 • Manghalalal26,753 botante (2022)
Lawak
 [1]
 • Kabuuan573.49 km2 (221.43 milya kuwadrado)
Populasyon
 (Senso ng 2020)
 • Kabuuan35,242
 • Kapal61/km2 (160/milya kuwadrado)
 • Kabahayan
7,834
Ekonomiya
 • Kaurian ng kitaika-2 klase ng kita ng bayan
 • Antas ng kahirapan31.33% (2018)[2]
 • Kita₱214,671,339.91 (2020)
 • Aset₱403,184,539.46 (2020)
 • Pananagutan₱40,357,797.68 (2020)
 • Paggasta₱198,582,641.78 (2020)
Kodigong Pangsulat
6706
PSGC
086007000
Kodigong pantawag55
Uri ng klimaTropikal na kagubatang klima
Mga wikaWikang Waray
wikang Tagalog
Websaytlgugandarasamar.gov.ph

Ang Bayan ng Gandara (Ingles: Municipality of Gandara; Waray: Bungto han Gandara) ay isang ika-2 klaseng bayan sa lalawigan ng Samar, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 35,242 sa may 7,834 na kabahayan.

Produkto[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang bayan ng Gandara ay kilala sa mga produkto nitong queseo (kesong puti),[3] tableya, tinapa,[4] kaning kalinayan, kamote at mani na inaangkat ng buong rehiyon ng Silangang Kabisayaan at nailuluwas maging sa iba’t ibang dako ng kapuluan ng Pilipinas.

Queseo (kesong puti), katutubong putaheng keso ng Gandara bilang isa sa mga panghatak sa turismo at pangkabuhayang ipinagmamalaki.[5][6][7][8]

Turismo[baguhin | baguhin ang wikitext]

• Kapilya ni Maria Diana (Maria Diana’s Chapel)

Sa bayan din ng Gandara makikita ang himlayan ni Maria Diana Alvarez na pinaniniwalaang milagrosa ng mga Gandareño.[9]

Ang Kapilya ni Maria Diana (Maria Diana’s Chapel) na matatagpuan sa pampublikong sementeryo ng Gandara
Milagrosong katawan ni Maria Diana

• Pistá ng Karabaw (Karabaw Festival)

Ipinagdiriwang ang pistáng ito bilang pagpupugay at pagkilala sa hayop na kalabaw dahil sa napakalaking ambag nito sa magsasaka sa gawaing sakahan at pagbibigay nito ng gatas na kailangan sa paggawa ng queseo na siyang pangunahing produkto ng bayan ng Gandara. Subok at marami na ang napatunayan ng Karabaw Festival pagdating sa pagkamalikhain at pagiging natatangi sa lahat. Dagdag pa, ito ay nagtamo na rin ng ikapitong panalo sa taunang patimpalak ng mga festival na isinasagawa sa Pagdiriwang ng Araw ng Samar (Samar Day Celebration) na ginugunita tuwing ikalabing-isa ng Agosto na kung saan nagtitipon ang mga kalahok sa panlalawigang kapitolyo sa lungsod ng Catbalogan upang magpakitang gilas at makipagpaligsahan.[10][11][12]

• Taunang Parada sa Ilog (Annual Fluvial Parade)

Ang tradisyunal na parada sa ilog ng Gandara na isinasagawa tuwing buwan ng Setyembre ang siyang pinakatampok na okasyon sa taunang pagdiriwang ng pistá.[13]

Prusisyon sa ilog ng Gandara na dumaraan pailalim sa tulay ng Gandara

• Gupo ng Simbahan ng Bangahon

Ang gupo ng Bangahon ay makasaysayang palatandaan na matatagpuan sa gawing bahagi ng ilog ng Gandara. Isa itong bayan noong kasagsagan ng panahon ng rebolusyon, subalit inabandona rin ng mga dating residente na kalauna’y nakahanap din ng lugar kung saan itinatag muli ang bayan.[14] Ang pook na ito ay ang orihinal na kinalalagyan ni San Miguel Arkanghel, ang patrono ng mga taga-roon, na nalalagay sa Brgy. Bangahon, Gandara, Samar.[4][15] Ang nasabing lugar sambahan ay nawasak noong umusbong ang digmaang Pulahan-Amerikano.[16] Ang simbaha’y naging tanyag dahil sa makasaysayan nitong Kampana ng Bangahon (Lingganay). Ang nasabing kampana’y sinamsam ng mga Amerikano noong ika-29 ng Setyembre taong 1901 at dinala sa bayan ng Balangiga. Ang kampana ng simbahan ng Bangahon ay pinaniniwalaang isa sa mga Kampana ng Balangiga (Balangiga Bells).[17]

Mga Barangay[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang bayan ng Gandara ay nahahati sa 68 na mga barangay ayun sa opisina ng taga-tala ng lupa dito.

  • Balocawe
  • Beslig
  • Burabod I
  • Burabod II (Pob.)
  • Buao
  • Bunyagan
  • Calirocan
  • Canhumawid
  • Caparangasan
  • Caranas
  • Carmona
  • Casab-ahan
  • Casandig
  • Caugbusan
  • Concepcion
  • Dumalo-ong (Pob.)
  • Elcano
  • Gerali
  • Giaboc
  • Hampton
  • Hinayagan
  • Hinugacan
  • Jasminez
  • Lungib
  • Mabuhay
  • Macugo
  • Minda (Pob.) (Monbon o Palanas)
  • Nacube
  • Nalihugan
  • Napalisan
  • Natimonan
  • Ngoso
  • Palambrag
  • Palanas
  • Piñaplata
  • Pizarro
  • Pologon
  • Purog
  • Rawis
  • Rizal
  • Samoyao
  • San Agustin
  • San Antonio
  • San Enrique
  • San Francisco
  • San Isidro (Dao)
  • San Jose
  • San Miguel
  • San Pelayo
  • San Ramon
  • Santa Elena
  • Santo Niño
  • Tagnao
  • Tambongan
  • Tawiran
  • Tigbawon
  • Marcos
  • Bangahon
  • Adela Heights (Pob.)
  • Arong
  • Catorse De Agosto
  • Diaz
  • Gereganan
  • Hetebac
  • Himamaloto
  • Hiparayan (Kinonongan)
  • Malayog
  • Sidmon

Mga Kilalang Tao[baguhin | baguhin ang wikitext]

• Ramon T. Diaz

• Antonio Yangzon Escoda, Sr

• Julan Shirwod Nueva

• Frankie Largo

• Danreb Eran

• Maria Diana Alvarez

Demograpiko[baguhin | baguhin ang wikitext]

Senso ng populasyon ng
Gandara
TaonPop.±% p.a.
1903 12,014—    
1918 14,320+1.18%
1939 18,507+1.23%
1948 25,048+3.42%
1960 24,883−0.06%
1970 28,307+1.30%
1975 30,600+1.57%
1980 24,764−4.14%
1990 23,673−0.45%
1995 27,263+2.68%
2000 28,866+1.23%
2007 31,222+1.09%
2010 31,943+0.83%
2015 34,434+1.44%
2020 35,242+0.46%
Sanggunian: PSA[18][19][20][21]


Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "Province: Samar (Western Samar)". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
  2. ↑ "PSA Releases the 2018 Municipal and City Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 15 Disyembre 2021. Nakuha noong 22 Enero 2022.
  3. ↑ "Samar to boost delicacies via 'Secret Kitchen' drive | Philippine Canadian Inquirer" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.[patay na link]
  4. ↑ 4.0 4.1 "Officially the Municipality of Gandara, is a 2nd class municipality in the province of Samar, Philip". CHARLES LOMINOQUE (sa wikang Ingles). Tinago mula sa orihinal noong 2021-07-28. Nakuha noong 2020-04-23.
  5. ↑ agrimag (2018-08-04). "Native Carabaos Do Well in Niche Markets". Agriculture Monthly (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
  6. ↑ gandara-samar-promotes-delicacy-made-carabaos-milk-421119 (2015-07-26). "Gandara, Samar promotes delicacy made with carabao's milk". Sunstar (sa wikang Ingles). Tinago mula sa orihinal noong 2018-05-09. Nakuha noong 2020-04-23.
  7. ↑ Share; Twitter; Twitter; Twitter. "OVP's carabao dispersal to boost Samar town cheese production". www.pna.gov.ph (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23. {{cite web}}: Ang |last2= ay may generic na pangalan (tulong)
  8. ↑ "Move over, Gandara Park: Samar unveils the real Gandara". www.philstar.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
  9. ↑ Sanchez, Korina (March 27, 2016). "Hulog ng Langit". Rated K.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  10. ↑ Journal, The Calbayog. "KARABAW FESTIVAL OF GANDARA, SAMAR". KARABAW FESTIVAL OF GANDARA, SAMAR (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
  11. ↑ carabao-festival-triumphs-samar-day-297606 (2013-08-13). "Carabao Festival triumphs in Samar Day". Sunstar (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.[patay na link]
  12. ↑ Labro, Vicente S. "A festive day of pride for Samareños" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-22.
  13. ↑ "MUNICIPALITY OF GANDARA, SAMAR". MUNICIPALITY OF GANDARA, SAMAR. Nakuha noong 2020-04-22.
  14. ↑ "Gandara - Samar Destinations". www.localphilippines.com. Tinago mula sa orihinal noong 2019-08-18. Nakuha noong 2020-04-23.
  15. ↑ "Samar Island Spots". Trexplore the Adventures (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2020-04-23.
  16. ↑ "Bangahon Spanish Church Ruins, Province of Samar, Eastern Visayas, Philippines". ph.geoview.info. Nakuha noong 2020-04-22.
  17. ↑ "Map - Gandara, Samar (Gandara) - MAP[N]ALL.COM". 174.127.109.64. Nakuha noong 2020-04-22. {{cite web}}: no-break space character sa |title= sa posisyon 15 (tulong)
  18. ↑ Census of Population (2015). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
  19. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Region VIII (Eastern Visayas)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
  20. ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Region VIII (Eastern Visayas)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link)
  21. ↑ "Province of Samar (Western Samar)". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.

Mga Kawing Panlabas[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gandara&oldid=2044956"