Hematolohiya

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang hematolohiya[1] ay isang sangay ng panggagamot na nagsasagawa ng mga pag-aaral hinggil sa dugo. Isa rin itong sangay ng biyolohiya (pisyolohiya), patolohiya, laboratoryong kliniko, panloob na panggagamot, at pediyatrika, na tumutukoy at tumatalakay a pag-aaral ng dugo, mga organong bumubuo o gumagawa ng dugo, at mga karamdaman sa dugo. Nagmula ang salitang hema sa Griyegong aima na nangangahulugang "dugo"; samantalang nangangahulugang "ang pag-aaral ng" ang kadugtong na -olohiya, o -ology sa Ingles.

Kabilang sa hematolohiya ang pag-aaral ng etiolohiya, diyagnosis, pagbibigay-lunas, prognosis, at pag-iingat mula sa mga sakit ng dugo. Isinasagawa ng isang teknolohistang mediko ang mga gawaing panglaboratoryong may kaugnayan sa pag-aaral ng dugo. Nakakaapekto sa produksiyon ng dugo at mga sangkap nito ang mga karamdaman sa dugo, katulad ng selula ng dugo, hemoglobin, protina ng dugo, mekanismo ng koagulasyon, at iba pa. Tinatawag na mga hematolohista o hematologo ang mga manggagamot o dalubhasa sa hematolohiya. Kabilang sa kanilang mga gawain ang pag-aalaga at pagbibigay lunas sa mga pasyenteng may mga karamdamang hematolohiko, bagaman may ilang naghahanapbuhay din sa mga laboratoryong hematolohikal, na sumisilip sa mikroskopyo para tingnan, pagmasdan, at suriin ang mga itsura at kalagayan ng dugo at "utak na nasa loob ng buto". Nagsasagawa rin ang mga ito ng mga pagpapaliwanag ng sari-saring mga resulta ng pagsusulit at pagsubok makaraang pag-eksperimentuhan ang mga dugo. Sa ilang mga institusyon, pinangangasiwaan din ng mga hematologo ang laboratoryong hematolohiko. Yaong mga manggagamot na nagtatrabaho sa mga laboratoryong hematolohiko, na siya ring karaniwang namamahala sa mga ito, ay mga patolohistang espesyalista sa pag-alam ng diyagnosis ng mga karamdaman pangdugo, at tinatawag silang mga hematopatolohista. Karaniwang nagtutulungan ang mga hematolohista at mga hematopatolohista para bumuo ng isang diagnosis at nagbibigay ng mga pinakamainam at angkop na terapiya kung kinakailangan.

Isang natatanging sub-ispesyalidad o nakapaloob na larangan at disiplina ang hematolohiya ng panloob na panggagamot o medisinang internal, na nakahiwalay sa nungit nakikipagpatungan sa isa pang sub-espesyalidad na onkolohiyang medikal. Maaaring maging espesyalista pa ang hematolohista o magkaroon ng interes sa mga sumusunod:

Pangkaraniwang payak na klinikal na pagsusuring panghematolohiya[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa isang laboratoryong klinikal, nagsasagawa ang kagawaran ng hematolohiya ng iba't ibang pagsusuri sa dugo. Pinakapangkaraniwan ang buo o kumpletong pagbibilang ng dugo (complete blood count o CBC; na tinatawag ding full blood count o FBC), na kinabibilangan ng pagbilang ng puting dugong selula, platelet, antas ng hemoglobin at ilang mga sukatan, pamantayan o parametro ng mga pulang dugong selula. Isang sub-espesyalidad ng hematolohiya ang koagulasyon; kasama sa payak na panglahatang pagsusuring pangkoagulasyon ang oras ng protrombin (prothrombin time o PT) at bahaging oras ng tromboplastin (partial thromboplastin time o PTT). Isa pang karaniwang pagsusuring panghematolohiya ang antas ng sedimentasyon ng eritrosayt (erythrocyte sedimentation rate o ESR). Sa mga bangko ng dugo ang pagsusuring Coombs ang isa sa pangkaraniwang pagsusulit na ginagawa.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Hematology, hematolohiya Naka-arkibo 2011-07-11 sa Wayback Machine., Gabby's Dictionary, GabbyDictionary.com