Hukbong Pamayapa ng Pilipinas
| Hukbong Pamayapa ng Pilipinas Philippine Constabulary | |
[[Image:.png)  .svg) |center |250x250px]]
| |
| Insignia of the Philippine Constabulary. Left (1901–1914), Right (1914–1975) and Center
(1975–1991) | |
| Sawikain | Always outnumbered but never outfought! Isang Bansa, Isang Diwa (One Nation, One Spirit) |
| Kabatiran ng Ahensiya | |
|---|---|
| Ibinuo | August 8, 1901 |
| Binuwag | January 29, 1991 |
| Pagkataong ligal | Ahensiya ng pamahalaan |
| Istrukturang Pagsasaklaw | |
| Pambansang ahensiya | Pilipinas |
| Populasyon | 90,000 (1991) |
| Pangkalahatang likas | |
| Specialist jurisdiction | Padron:Specialist lea type descr |
| Operasyonal na Istraktura | |
Padron:Infobox Law enforcement agency/autocat specialist
Ang Konstabularyo ng Pilipinas ( PC ; Ingles: Philippine Constabulary; ibang katawagan sa Tagalog: Hukbóng Pamayapà ng Pilipinas , HPP ; Kastila: Constabularía Filipina) ay isang uring gendarmerie ng pulsiyang militar ng Pilipinas mula 1901 hanggang 1991, at ang hinalinhan sa Pambansang Pulisya ng Pilipinas. Ito ay nilikha ng pamahalaang kolonyang Amerikano upang palitan ang Guardia Civil ng kolonyang Espanyol, nangyari sa ika-19 na siglong kasaysayan ng Pilipinas. Ito ang una sa apat na sangay ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas. Noong Enero 29, 1991, ito ay pinagsama sa Integrated National Police upang ibuo ang Pambansang Pulisya ng Pilipinas.[1]
Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang Hukbong Pamayapa (PC) ay itinatag noong Agosto 18, 1901, sa ilalim ng pangkalahatang pangangasiwa ng sibil na Gobernador-Heneral ng Pilipinas, sa pamamagitan ng awtoridad ng Batas. No. 175 ng Second Philippine Commission, upang mapanatili ang kapayapaan, batas, at kaayusan sa iba't ibang lalawigan ng Philippine Islands.[2] Sa pagtatapos ng 1901, may kabuuang 180 opisyal ang naatasan.[3]
Tinulungan ng konstabularyo ang militar ng Estados Unidos sa paglaban sa mga natitirang hindi mapagkakasundo na mga rebolusyonaryo kasunod ng paghuli kay Heneral Emilio Aguinaldo noong Marso 23 at ang kanyang pangako ng katapatan noong Abril 1 sa Estados Unidos. Ang yugtong ito ng Philippine–American War ay natapos sa Luzon noong 1906, sa pagsuko at pagbitay sa isa sa mga huling natitirang heneral nito, si Macario Sakay.
Ang patuloy na kaguluhan at brigandry ay nag-udyok kay Gobernador-Heneral William Howard Taft na panatilihin ang PC para labanan ang mga rebelde. Si Captain Henry T. Allen ng 6th U.S. Cavalry, isang Kentucky-born graduate ng West Point (Class 1882), ay pinangalanan bilang pinuno ng puwersa, at kalaunan ay tinawag na "Ama ng Philippine Constabulary". Sa tulong ng apat pang opisyal ng hukbo, sina Captains David Baker, W. Goldsborough, H. Atkinson, at J.S. Garwood, inorganisa ni Kapitan Allen ang puwersa, sinanay, nilagyan at armado ang mga lalaki sa abot ng makakaya noong panahong iyon. Bagama't ang karamihan sa mga opisyal ay na-recruit mula sa mga opisyal ng U.S. commissioned at non-commissioned, dalawang Pilipino ang kuwalipikado para sa appointment bilang 3rd Lieutenant sa unang buwan ng PC: Jose Velasquez ng Nueva Ecija at Felix Llorente ng Manila. Nagretiro si Llorente bilang koronel noong 1921 habang nagretiro si Velasquez bilang major noong 1927.
Ang Philippine Constabulary Band ay nabuo noong Oktubre 15, 1902, ni Colonel Walter Loving sa tagubilin ni Gobernador-Heneral Taft, na kilala bilang isang mahilig sa musika. Ang 86-pirasong banda ay naglibot sa Estados Unidos sa mahusay na pagbubunyi, nanguna sa parada sa Washington, D.C. upang ipagdiwang ang 1909 panguluhang inagurasyon ng Taft, at nagtanghal sa 1904 Louisiana Purchase Exposition at ang 1915 World's Fair. Bago ang Unang Digmaang Pandaigdig, ang PC Band ay magsisilbing pinagmumulan ng pambansang pagmamalaki.
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ "Philippine National Police (PNP)". www.globalsecurity.org. Nakuha noong 28 July 2021.
- ↑ Hurley, Vic (2011). Jungle Patrol, the Story of the Philippine Constabulary (1901–1936). Cerberus Books. p. 60. ISBN 978-0-983-47562-0.
Section 1. An Insular Constabulary is hereby established under the general supervision of the Civil Governor for better maintaining peace, law, and order in the various provinces of the Philippine Islands, organized, officered and governed as hereinafter set forth, which shall be known as the Philippines Constabulary.
- ↑ Emerson 1996, p. 295.
Bibliograpiya[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Emerson, William K. (1996). "27. Philippine Constabulary". Encyclopedia of United States Army insignia and uniforms. Press. ISBN 978-0-8061-2622-7.