Lalawigan ng Mukdahan

Mukdahan

มุกดาหาร
Mukdahan; มุกดาหาร
Lalawigan
	Lalawigan ng Mukdahan; จังหวัดมุกดาหาร
	Ikalawang Tulay ng Pagkakaibigang Taylandes-Lao, tanaw mula sa Mukdahan
; Watawat	; Sagisag
	Mapa ng Taylandiya na nagpapakita ng Lalawigan ng Mukdahan
Bansa	Thailand
Rehiyon	Hilagang-silangang Taylandiya
Kabesera	Mukdahan
Pamahalaan
• Governor	Chaloemphon Mangkhang
Lawak
• Kabuuan	4,126 km2 (1,593 milya kuwadrado)
Ranggo sa lawak	Ika-53
Populasyon (2019)
• Kabuuan	353,174
• Ranggo	Ika-66
• Kapal	87/km2 (230/milya kuwadrado)
• Ranggo sa densidad	Ika-55
Human Achievement Index
• HAI (2017)	0.5661 "somewhat low"; Ika-58
Sona ng oras	UTC+7 (ICT)
Postal code	49xxx
Calling code	042
Kodigo ng ISO 3166	TH-49
Websayt	mukdahan.go.th

Ang Mukdahan (Thai: มุกดาหาร, binibigkas [múk.dāː.hǎːn]) ay isa sa pitumpu't anim na lalawigan ng Taylandiya (changwat) at nasa itaas na hilagang-silangan ng Taylandiya, na tinatawag ding Isan. Ang mga karatig na lalawigan ay (mula sa timog paikot pakanan) Amnat Charoen, Yasothon, Roi Et, Kalasin, Sakon Nakhon, at Nakhon Phanom. Ang silangan ito ay nasa hangganan ng Ilog Mekong, kung saan matatagpuan ang lalawigan ng Savannakhet ng Laos kung saan ito ay dinirugtong ng Ikalawang Tulay ng Pagkakaibigang Taylandes–Lao.

Heograpiya

Ang lalawigan ay nasa lambak ng Mekong. Sa kanluran ng lalawigan ay ang mga Kabundukang Phu Phan, na natatakpan ng makapal na kagubatan. Ang kabuuang lugar ng kagubatan ay 1,362 square kilometre (526 mi kuw) o 33 porsiyento ng sakop ng lalawigan.

Mga pambansang liwasan

Mayroong kabuuang tatlong pambansang liwasan, kung saan dalawa, kasama ang apat na iba pang pambansang parke, ang bumubuo sa rehiyon 9 (Ubon Ratchathani) at Phu Pha Yon sa rehiyon 10 (Udon Thani) ng mga protektadong lugar ng Taylandiya.

Pambansang Liwasan ng Phu Pha Yon, 829 square kilometre (320 mi kuw)^[4]
Pambansang Liwasan ng Phu Sa Dok Bua, 231 square kilometre (89 mi kuw)^[4]
Pambansang Liwasan ng Phu Pha Thoep, 48 square kilometre (19 mi kuw)^[4]

Kasaysayan

Si Panginoong Chandrasuriyawongse (เจ้า จันทรสุริยวงษ์) at ang kaniyang mga tagasunod ay nagtatag ng isangpaninirahan sa Baan Luang Phonsim (บ้าน หลวง โพนสิม) malapit sa Thad Ing Hang Stupa (พระธาตุ อิงฮัง) sa kaliwang pampang ng Ilog Mekong sa Laos. Pagkaraan ng ilang dekada, namatay siya.

Si Panginoong Chanthakinnaree (เจ้าจันทกินรี), ang kaniyang anak, ang humalili sa kaniya bilang pinuno. Noong BE 2310, isang mangangaso ang tumawid sa Mekong at dumating sa kanang pampang sa bukana ng batis na Bang Muk (บังมุก), kung saan natuklasan niya ang isang itinapon na kaharian na kompleto sa monasteryo at pitong sugar palm sa kalapit na tabing ilog. Natagpuan niya ang lugar na higit na mas mahusay kaysa sa mga teritoryo sa kahabaan ng kaliwang bahagi ng Mekong, at saka sa bukana ng Bang Muk ay isang kasaganaan ng mga isda. Iniulat niya ito sa kaniyang pinuno, si Panginoong Chanthakinnaree. Pinangunahan ni Chanthakinnaree ang kaniyang mga tagasunod sa buong Mekong upang siyasatin ang lugar at nalaman na ang lugar ay talagang mga labi ng isang sinaunang kaharian at nasa mas mabuting kalagayan kaysa sa alinmang lugar sa kaliwang pampang ng Mekong. Pinamunuan niya ang kaniyang mga tao mula sa Baan Luang Phonsim upang magtatag ng isang pamayanan sa kanang pampang sa bukana ng Bang Muk.

Nang simulan niyang alisin ang mga kagubatan upang bigyang-daan ang kanyang muling paninirahan ng kaharian, nakakita siya ng dalawang imahen ng Buddha sa ilalim ng isang sagradong puno ng igos. Ang mas malaki sa dalawa ay ladrilyo-at-mortar, habang ang mas maliit ay gawa sa pinong bakal. Siya ay nagkaroon ng isang bagong monasteryo nang sabay-sabay na itinayo sa paligid ng luma, abandonadong templo, at pinangalanan itong Wat Sri Moungkhoun (วัดศรีมุงคุณ) (kaugnay ng Sri Mongkol (ศรงัดศรีมุงคุณ) sa Sentrong Taylandes, nangangahulugang 'Templo ng mga Mapayapang Tangkilik). Siya ay nagtayo ng isang malapalasyong manse sa paligid ng templo kung saan niya inilagay ang parehong mga imahen ng Buddha sa isang vihara. Nang maglaon, ang imaheng bakal na Buddha (ang mas maliit) ay lumitaw na misteryosong muling naitatag sa ilalim ng puno ng igos kung saan ito unang natuklasan at sa huli, pagkatapos ng mga tatlo o apat na salamin ng ganitong kalikasan, ay nagsimulang dahan-dahang lumubog sa lupa doon hanggang sa korona na lamang ng ulo ay makikita. Isang kahaliling lugar ng pagsamba ang itinayo doon upang masakop ang lugar sa halip at ang imahen mismo ay pinangalanang Phra Loup Lek (พระหลุบเหล็ก), o 'Siyang Iginagalang na Isa sa Bakalmetal Na Pinalilibutan ang Sarili'. Ngayon ang lugar kung saan lulubog si Phra Loup Lek sa ilalim ng lupa ay inabutan ng tubig ng Mekong at naanod (malamang na naiwan lamang ang dambana na iniligtas at napreserba sa harap ng vihara sa Wat Sri Mongkol South ngayon (วัดศรีมงงคมงล ใต้)).

Hinggil sa imahen ng ladrilyo-at-mortar na Buddha na nakatalaga sa vihara sa Templo Sri Mongkol, pinangalanan ito ng mga naninirahan sa kaharian na Phra Chao Ong Luang (พระเจ้าองค์หลวง), o 'Siyang Pinagpalang Banal', at ginawa itong kumakatawang imahen ng Wat Sri Mongkol, na sa kalaunan ay pinalitan ng pangalan na Wat Sri Mongkol South. Ang imaheng Buddha na ito ay nauugnay sa pamayanan at kaharian mula noon.

Mga simbolo

Ipinapakita ng selyong panlalawigan ang Palasyo ng Prasart Song Nang Sathit, kung saan ang isang opalo ay ipinapakita sa isang phan.

Mga pagkakahating pampangasiwaan

Pamahalaang panlalawigan

Ang lalawigan ay nahahati sa pitong distrito (amphoe). Ang mga distrito ay nahahati pa sa 53 mga subdistrito (tambon) at 493 mga nayon (muban).

Mga sanggunian

↑ "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (sa wikang Thai). 2019. Nakuha noong 6 Abril 2021, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: postscript (link)
↑ รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ส.2562 [Statistics, population and house statistics for the year 2019]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior. stat.bora.dopa.go.th (sa wikang Thai). 31 Disyembre 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Hunyo 2019. Nakuha noong 26 Pebrero 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes] (sa wikang Thai). December 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Nobiyembre 2022. Nakuha noong 1 November 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)

[RFD-1] "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (sa wikang Thai). 2019. Nakuha noong 6 Abril 2021, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: postscript (link)

[TDD-2] รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ส.2562 [Statistics, population and house statistics for the year 2019]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior. stat.bora.dopa.go.th (sa wikang Thai). 31 Disyembre 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Hunyo 2019. Nakuha noong 26 Pebrero 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[HAI_2560-3] Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1

[AREA_NP-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes] (sa wikang Thai). December 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Nobiyembre 2022. Nakuha noong 1 November 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)

[1]

[2]

[3]

[4]