Lalawigan ng Udon Thani

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Udon Thani
Lalawigan
อุดรธานี
Mula sa kaliwa pakanan, taas pababa: Wat Kham Chanot, Museo ng Muang Udon Thani, Tanaw mula sa Wat Pa Phu Kon, Wat Si That Phra Mancha, Ban Chiang, Liwasang Nong Prajak
Watawat ng Udon Thani
Watawat		Amphoe 042.svg
Sagisag
Palayaw: 
Udon
      Udon Thani in       Thailand
      Udon Thani in       Thailand
Mga koordinado: 17°25′N 102°45′E / 17.417°N 102.750°E / 17.417; 102.750Mga koordinado: 17°25′N 102°45′E / 17.417°N 102.750°E / 17.417; 102.750
KabeseraUdon Thani
Pamahalaan
 • GobernadorSiam Sirimongkol
(simula Oktubre 2020)[1]
Lawak
 • Kabuuan11,072 km2 (4,275 milya kuwadrado)
Ranggo sa lawakIka-13
Populasyon
 (2019)[3]
 • Kabuuan1,586,646
 • RanggoIka-7
 • Kapal143/km2 (370/milya kuwadrado)
 • Ranggo sa densidadIka-28
Human Achievement Index
 • HAI (2017)0.6062 
"somewhat high"
Ika-26
Sona ng orasUTC+7 (ICT)
Postal code
41xxx
Calling code042
Kodigo ng ISO 3166TH-41
Plaka ng sasakyanอุดรธานี
Pagpasok sa Kaharian ng Siam1868
Pagpasok sa Kaharian ng Taylandiya1932
Websaytudonthani.go.th

Ang Lalawigan ng Udon Thani (Thai: อุดรธานี,binibigkas [ʔù.dɔ̄ːn tʰāː.nīː]) ay isa sa pitumpu't anim na lalawigan ng Taylandiya (changwat) na nasa itaas na hilagang-silangan ng Taylandiya, na tinatawag ding Isan. Ito ay napapaligiran ng mga lalawigan ng Nong Khai sa hilaga, Sakon Nakhon sa silangan, Kalasin province sa timog-silangan, Khon Kaen sa timog, at Loei at Nong Bua Lamphu sa kanluran. Sinasakop nito ang isang lugar na 11,072 square kilometre (4,275 mi kuw). Ang kabuuang lugar ng kagubatan ay 1,131 square kilometre (437 mi kuw) o 10.2 porsiyento ng sakop ng lalawigan. Ang kabesera ng probinsiya ay Udon Thani, ang pangunahing lungsod sa lalawigan.

Toponimo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang Udon Thani ay sinasabing nangangahulugang 'hilagang lungsod'. Ang Udon ay nagmula sa utara sa Sanskrit, ibig sabihin ay 'hilagang direksyon', dahil ang Udon Thani ay hilagang-silangan ng Bangkok. Ang ibig sabihin ng Thani ay 'lungsod'.

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Unang nakilala si Udon Thani sa panahon ng Rattanakosin, nang si Anuwong ng Vientiane ay nagsagawa ng paghihimagsik laban sa pamumunong Thai at nagmartsa sa kanyang hukbo patungo sa Nakhon Ratchasima noong 1826. Nakuha niya ang lungsod sa pamamagitan ng isang pandaraya, ngunit ang garison na iniwan niya upang hawakan ito ay hindi inaasahang sinalubong ng matinding pagtutol mula sa dinisarmahan ng mga lokal na pwersa na pinamumunuan ni Ginang Mo, ang asawa ng gobernador ni Nakhon Ratchasima. Si Anuwong ay sumulong hanggang sa Saraburi, ngunit napilitang umatras. Hinabol siya ng hukbong Thai, at nagtagpo ang magkatunggaling pwersa sa labanan sa Nong Bua Lamphu, isang maliit na lungsod malapit sa Udon Thani ngayon. Pagkatapos ng dalawang araw ng matinding labanan, ang hukbo ni Anuwong ay natalo at tumakas pabalik sa Laos.[5]

Mangkok; mula sa Ban Chiang site; pininturahan ng seramika; taas: 32 cm, diameter: 31 cm

Sa sandaling kilala bilang Ban Mak-kaeng, ang Udon Thani ay orihinal na nanirahan bilang isang base militar na itinatag ni Prinsipe Prachaksinlapakhom upang sugpuin ang isang pag-aalsa sa hilagang-silangan na lungsod ng Lao Puan. Ang Ban Mak-kaeng ay dahan-dahang lumaki mula sa isang maliit na rural na bayan hanggang sa ngayon ay ang lungsod ng Udon Thani. Itinatag niya ang bayan ng Udon Thani noong 1893, itinatag ang administrasyong sibil at nagsilbi ng mahahalagang opisyal na tungkulin para sa rehiyon.[6]

Ang punong-tanggapan ng Air America sa Udorn, c. 1967

Kilala ang lalawigan sa prehistorikong arkeolohikong pook sa Ban Chiang at sa mga relikya mula sa Panahong Bronse nito, sa isang nayon na humigit-kumulang 50 kilometro (31 mi) silangan ng Udon Thani. Ang Udon Thani ay isa sa mga mas mataong pamilihan para sa mga produktong pang-agrikultura sa medyo tuyong hilagang-silangan ng Taylandiya.

Natanggap ng Udon Thani ang pinakamalaking pagsulong ng ekonomiya nito noong dekada '60 nang itayo ng Estados Unidos ang Udorn Royal Thai Air Force Base bilang joint-force base militar noong Digmaang Biyetnam. Ang pelikulang Mel Gibson na Air America ay naglalarawan kay Udon at may kasamang mga eksena ng air base ng Udon. Ang Udon Thani din ang pinakamalaking base sa rehiyon para sa kampanyang anti-komunismo ng CIA sa Taylandiya at Laos.[7] Ibinalik ng Estados Unidos ang base sa Royal Thai Air Force noong 1976, ngunit ang presensiya nito ay nag-iwan ng tatlong natitirang epekto sa Udon. Una, isang malaking bilang ng mga lokal ang binayaran ng medyo maayos at natuto ng batayang Ingles sa pag-uusap. Dahil dito, mas madali silang mailako sa ibang bahagi ng mundo, at malaking bilang ang nagtrabaho sa mga oilfield sa Gitnang Silangan. Pangalawa, ang base ay lumikha ng matagal nang ugnayan sa Estados Unidos, kabilang ang isang US consulate sa Udon (sarado noong 1995), at isang US Veterans of Foreign Wars post. Ngunit ang pinakamahalaga, ginawa ng base at ng konsulado ang lungsod bilang isang rehiyonal na hub para sa hilagang-silangan, at ito ay nagpapatuloy ngayon.

Mga dibisyong administratibo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pamahalaang panlalawigan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang lalawigan ay nahahati sa dalawampung distrito (amphoe). Lima pa ang nasa lalawigan ng Nong Bua Lamphu. Ang mga distrito ay nahahati pa sa 155 na mga subdistrito (tambon) at 1682 na mga nayon (muban):

  1. Mueang Udon Thani
  2. Kut Chap
  3. Nong Wua So
  4. Kumphawapi
  5. Hindi Sa-at
  6. Nong Han
  7. Thung Fon
  8. Chai Wan
  9. Si That
  10. Wang Sam Mo
  1. Ban Dung
  2. Ban Phue
  3. Nam Som
  4. Sinabi ni Phen
  5. Sang Khom
  6. Nong Saeng
  7. Na Yung
  8. Phibun Rak
  9. Ku Kaeo
  10. Prachaksinlapakhom

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. ↑ "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ" [Announcement of the Prime Minister's Office regarding the appointment of civil servants] (PDF). Royal Thai Government Gazette. 137 (Special 194 Ngor). 36. 24 August 2020. Inarkibo mula sa ang orihinal (PDF) noong August 25, 2020. Nakuha noong 13 April 2021.
  2. ↑ "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (sa Thai). 2019. Nakuha noong 6 April 2021, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013{{cite web}}: CS1 maint: postscript (link)
  3. ↑ รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ส.2562 [Statistics, population and house statistics for the year 2019]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior. stat.bora.dopa.go.th (sa Thai). 31 December 2019. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 14 Hunyo 2019. Nakuha noong 26 February 2020.
  4. ↑ Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1
  5. ↑ Udon Thani Provincial Office (1985), Udon Thani: A History of a Provincial Administration, Bangkok: Amarin Printing.
  6. ↑ "The Monument Of Krommaluang Prachaksinlapakhom". Tourism Authority of Thailand. Nakuha noong 11 May 2021.
  7. ↑ "Thailand's boom: To the northeast, the spoils". Reuters (sa Ingles). 2013-06-16. Nakuha noong 2022-05-02.

Mga panlabas na link[baguhin | baguhin ang wikitext]

Portal icon Portada ng Thailand

Opisyal na website Naka-arkibo 2005-04-05 sa Wayback Machine.

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lalawigan_ng_Udon_Thani&oldid=2053577"