Pumunta sa nilalaman

Nadistiyerong Belhikang gobyerno

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Si Hubert Pierlot (kaliwa), Punong Ministro ng nadistiyerong gobyerno, Abril 1944.

Ang gobyerno ng Belhika sa Londres (Pranses: Gouvernement belge à Londres, Olandes: Belgische regering in Londen), na kilala rin bilang Pamahalaang Pierlot IV, ay ang nadistiyerong gobyerno ng Belhika mula Oktubre 1940 hanggang Setyembre 1944 noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Pinagtatlo ang gobyerno na kinasasangkutan ng mga ministro mula sa Partido ng Katoliko, Liberal at Manggagawa. Matapos ang pagsalakay ng Belhika ng Alemanyang Nazi noong Mayo 1940, tumakas ang Belhikang gobyerno, sa ilalim ni Punong Ministro Hubert Pierlot, sa Bordeaux, Pransya muna at pagkatapos sa Londres, kung saan itinatag ang sarili bilang ang tanging lehitimong representasyon ng Belhika sa mga Kaalyado.

Sa kabila ng pagkakawala ng awtoridad sa sarili nitong bansa, pinamahalaan ng pamahalaan ang Belhikang Congo at nakipag-areglo sa mga iba pang kapangyarihang Kaalyado tungkol sa muling pagtatatag pagkatapos ng digmaan. Kabilang sa mga nagawang kasunduan ng disteradong pamahalaan sa panahon ng giyera ang pundasyon ng Adwanang Unyon ng Benelux at pagkasali ng Belhika sa Mga Nagkakaisang Bansa. Naimpluwensiyahan din ng pamahalaan ang Belhikang disteradong hukbo at tinangka na panatilihin ang pag-uugmaan sa resistensyang pailalim.

Sanligan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa pampulitikang aspeto, naduminahan ang Behikang pulitika noong panahon sa pagitan ng mga digmaan ng Partido Katoliko, karaniwang kakoalisyon kasama ng Belhikang Partido Manggagawa (POB-BWP) o Partido Liberal. Nakita rin noong dekada 1930 ang pagtaas ng katanyagan ng mga partidong Pasista sa loob ng Belhika; pinakakapansin-pansin ang Rex na sumikat sa halalan 1936 na may 11% ng boto.[1] Mula noong unang bahagi ng dekada 1930, naduminahanang mga Belhikang patakarang pangayuhan at pangdomestiko ng patakaran ng neutralidad; pag-iiwan ng mga internasyonal na kasunduan at alyansa at pagtatangka na panatilihin ang mabuting ugnayang diplomatiko sa Britanya, Pransya at Alemanya.[2]

Sa kabila ng patakarang ito, sinalakay ang Belhika nang walang hudyat ng mga Alemanong puwersa noong 10 Mayo 1940. Pagkatapos ng 18 araw na pakikipaglaban, sumuko ang militar ng Belhika noong 28 Mayo at inilagay ang bansa sa ilalim ng kontrol ng Alemanong pamahalaang militar. Sa pagitan ng 600,000[3] at 650,000[4] Belhiko (halos 20% ng kalalakihan sa bansa) ang napilitang lumaban.

Hindi tulad ng Olanda o Luksemburgo na nadistiyero ang mga monarkiya magkakaagapay ng pamahalaan, sumuko si Haring Leopold III sa mga Aleman magkaagapay sa kanyang hukbo – taliwas sa payo ng kanyang gobyerno. Sa mga araw bago siya sumuko, diumano’y tinangka niyang bumuo ng bagong gobyerno sa ilalim ng maka-Nazing sosyalistang Henri De Man kahit na hindi ito natupad.[5] Siya ay nanatiling bihag ng mga Aleman, sa ilalim ng detensyon sa bahay, para sa natirang bahagi ng digmaan.[5] Bagaman tinangka muna ng pamahalaan na makipag-areglo sa mga Alemanong awtoridad mula sa pagdidistiyero sa Pransya, nagsabatas ng Alemanong awtoridad ng dekreto na ipinagbawal ang pagbalik ng mga miyembro ng Belhikang gobyerno sa bansa at nilisan ang mga usapan.[6]

Pagtatag sa Londres

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Kanlungan sa Pransya

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang hilagang bahagi ng Eaton Square sa Londres kung saan itinatag ang pamahalaan noong 1940 at nanatili hanggang Setyembre 1944.

Ibinalak ng Belhikang pamahalaan sa Pransya na sundin ang pamahalaang Pranses ni Paul Reynaud sa imperyong Pranses upang ipagpatuloy ang laban. Mabilisang itinatag ang gobyerno sa Limoges kung saan, sa ilalim ng presyon mula sa gobyerno ng Pransya, itinanggi nila ang pagsuko ni Leopold.[7] Inilagay ang Pamahalaang Militar sa ilalim ng kontrol ni Heneral Alexander von Falkenhausen, isang aristokrato at sundalo (kanyang karera).[8] Gayunpaman, nang pinalitan si Reynaud ni Philippe Pétain, isang maka-Alemanya, pinabayaan itong plano.[6] Sa kabila ng poot mula sa bagong rehimeng Vichy, nanatili ang gobyernong Pierlot sa Pransya. Sa isang liham noong ika-16 ng Setyembre 1940, hiniling ng gobyerno ni Petain na mabuwag ang Belhikang gobyerno na nasa Bordeaux noong panahong iyon:

The Belgian government, whose activity in France has been, for some time now, purely theoretical, will decide to dissolve itself. Some of its members will remain in France as private individuals, while others will go abroad. This decision is part of the suppression of diplomatic missions of countries occupied by Germany, the necessity of which has been pointed out to the French government by the Reich.

— Letter from the Vichy French government, 16 September 1940.[9]

Paglipat sa Londres

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Noong nasa Pransya pa rin ang gobyerno ni Pierlot, dumatingang Belhikang Ministro ng Kalusugan na si Marcel-Henri Jaspar, sa Londdresnoong 21 Hunyo. Naninala si Jaspar na maysbalak umuko ng gobyernong Pierlot sa mga Aleman, at determinadong maiwasan ito. Nakipag-usap si Jaspar kay Charles De Gaulle, at nagbigay noong 23 Hunyong talumpati sa BBC radio, kung saan niya sinabi na bumubuo siya mismo ng alternatibong gobyerno upang ipagpatuloy ang laban. Sinumpa ang kanyang paninindigan ng gobyernong Pierlot sa Bordeaux, at malamig ang pagtanggap sa kanya ng Belhikang embahador sa Londres, si Emile de Cartier de Marchienne.[5] Si Jaspar at ang Sosyalistang burgomaestro ng Antwerp na si Camille Huysmans, kasama ang iba pang tinatawag na "London Rebels" ay bumuo ng kanilang sariling pamahalaan noong 5 Hulyo 1940.[5] Gayunpaman, nag-atubili ang mga Briton upang kilalanin ang Gobyernong Jaspar-Huysmans.[5]

"The present Belgian government is a rump, but it is, as I understand it, a rump of unquestioned lineage, so to speak."

Alexander Cadogan of the British Foreign Office, December 1940.[5]

Ang hamon sa awtoridad ng gobyernong Pierlot ang nag-udyok pagkilos nito.[5] Dumating sa Londres si Albert de Vleeschauwer, Ministro ng mga Kolonya ni Pierlot, pagkasabay ng pagbuo ng gobyernong Jaspar-Huysmans.[5] Bilang nag-iisang Belhikang ministro na may ligal na kapangyarihan sa labas ng Belhika mismo, si De Vleeschauwer, kasama si Camille Gutt na dumating sa lalong madaling panahon, sa kanyang sariling inisyatiba, ay nakapagbuo ng pansamantalang "Pamahalaan ng Dalawa" na may pag-apruba ng Briton sa Londres. Pinaghintay ng dalawa sina Paul-Henri Spaak at Pierlot, na ikinulong sa Espanya ni Franco sa daan mula sa Pransya, upang samahan sila.[5] Umabot sina Pierlot at Spaak sa Londres noong 22 Oktubre 1940 na nagmarka sa pagsisimula ng panahon ng "Pamahalaan ng Apat" na nagbibigay ng "opisyal" na pamahalaan sa pamamagitan ng pagkalehitimo ng huling nahalal na Punong Ministro ng Belhika.[5] Walang tiwala ang mga Briton sa karamihan ng mga Belhikang ministro, pati na rin ang laki at pagkalehitimo ng gobyerno mismo. Gayunpaman, pagkadating ng Punong Ministro, atubili itong tinanggap.

Itinalaga ang karamihan sa Belhikang gobyerno sa Eaton Square sa pook-Belgravia ng London na naging lokasyon ng Embahada ng Belhika bago ang giyera. Naitalaga ang iba pang mga kagawaran ng gobyerno sa kalapit na Hobart Place, Belgrave Square at Knightsbridge.[10] Nakatagpo ang mga tanggapan ng Belhikang gobyerno malapit sa iba pang mga nadistiyerong gobyerno, kabilang ang Luksemburgo, sa Wilton Crescent,[11] at Olanda sa Piccadilly.[12]

Noong Disyembre 1940, kinilala ng mga Briton ang "gobyerno ng apat" bilang ligal na representasyon ng Belhika na kauri ng mga iba pang nadistiyerong gobyerno:

His Majesty's Government do regard the four Belgian ministers composing the Belgian Government in London as the legitimate and constitutional Government of Belgium and competent to exercise full authority in the name of the Sovereign State of Belgium.[13]

Komposisyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Apat lamang ang mga ministro noong una, ngunit agarang sinalihan ang gobyerno ng maraming iba pa. Binuo ang nadistiyerong gobyerno ng mga pulitiko at empleyado ng gobyerno sa mga iba't ibang kagawaran ng gobyerno. Nakatuon ang karamihan sa Mga Ministro ng mga Kolonya, Pananalapi, Ugnayang Panlabas at Depensa, ngunit kaunti lamang ang mga kawani sa iba pang kagawaran.[14] Noong Mayo 1941, halos 750 katao ang nagtatrabaho sa gobyerno sa Londres sa lahat ng mga kapasidad.[14]

"Pamahalaan ng Apat"

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang Hotel Majestic sa Barcelona. Tinakasan nina Pierlot at Spaak ang Kastilang pulisya sa hotel upang makarating sa Britanya noong taglagas ng 1940. Ginugunita ito ng isang plaka sa gusali.
[5] Portpolyo Pangalan Partido
Punong Ministro – Pampublikong Edukasyon at Depensa Hubert Pierlot Katoliko
Ugnayang Panlabas, Impormasyon at Propaganda Paul-Henri Spaak POB-BWP
Pagawaing Pampananalapi at Pang-ekonomika Camille Gutt Wala (dalubhasang teknikal)
Mga Kolonya at Katarungan Albert de Vleeschauwer Katoliko

Mga ministro na walang portpolyo

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Frans Van Cauwelaert, Pangulo ng Kamara sa Pransya, Hunyo 1940. Noong digmaan, nasa Lungsod ng New York siya, malayo sa ibang bahagi ng gobyerno.
Pangalan Partido Pangalan Partido
Henri J. Denis Wala (dalubhasang teknikal) Charles d'Aspremont Lynden Katoliko
Paul-Émile Janson

 † (hanggang 1943)

Liberal Arthur Vanderpoorten  †
(hanggang Enero 1943) 		Liberal
Léon Matagne POB-BWP Agosto de Schryver
(hanggang 3 Mayo 1943) 		Katoliko
Eugène Soudan POB-BWP

Mga pagbabago

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  • 19 Pebrero 1942
    • Si Julius Hoste ay naging Pandalawang Ministro para sa Pampublikong Edukasyon.[15]
    • Si Henri Rolin (POB-BWP) ay naging Pandalawang Ministro para sa Depensa.[16]
    • Si Gustave Joassart (dalubhasang teknikal) ay naging Pandalawang Ministro para sa Tulong sa mga Refugee, Paggawa at Panlipunang Kapakanan.[15]
  • 2 Oktubre 1942
    • Antoine Delfosse (Katoliko) ay naging Ministro ng Hustisiya, Pambansang Impormasyon at Propaganda.[15]
    • Nagbitiw si Henri Rolin (POB-BWP) bilang Pandalawang Ministro para sa Depensa noong pagkatapos ng isang maliit na himagsikan sa Malayang Belhikang puwersa.[16] Pinanagutan ang kanyang papel ni Hubert Pierlot na naging Ministro para sa Pambansang Depensa bilang karagdagan sa kanyang mga titulo.[16]
  • Enero 1943
  • 3 Mayo 1943
    • Si August de Schryver (Katoliko) ay naging Ministro para sa Pagawaing Interyor at Agrikultura, pagkatapos maglingkod bilang Ministrong walang Portpolyo.[15]
  • 6 Abril 1943
  • 16 Hulyo 1943
    • Nagbitiw si Gustave Joassart (dalubhasang teknikal) bilang Pandalawang Ministro ng Tulong sa mga Refugee, Paggawa at Panlipunang Kapakanan.[15]
  • 3 Setyembre 1943
    • Si Joseph Bondas (POB-BWP) ay naging Pandalawang Ministro para sa Tulong sa mga Refugee, Paggawa at Panlipunang Kapakanan.[15]
    • Si Raoul Richard (dalubhasang teknikal) ay naging Pandalawang Ministro para sa mga Gamit.[15]
  • 30 Marso 1943
  • 6 Hunyo 1944

Ang nadistiyerong gobyerno ay inasahang magtupad sa mga tungkulin ng pambansang pamahalaan, ngunit kumatawan din sa Belhikang interes sa mga Alyado na humantong kay Paul-Henri Spaak na magkomento na "lahat ng nananatiling ligal at malaya sa Belhika, lahat ng may karapatan na magsalita sa kanyang ngalan, ay nasa Londres”.

Ang Britong diplomatikong misyon sa Belhika, sa ilalim ni Embahador Lancelot Oliphant, ay nalakip sa nadistiyerong pamahalaan. Noong Marso 1941, nagpadala rin ang mga Amerikano ng isang Embahador, si Anthony Biddle Jr., upang kumatawan sa Estados Unidos sa mga nadistiyerong gobyerno ng Belhika, Olanda, Polonya at Norwuega. Ang Unyong Sobyet, nagsira ng diplomatikong relasyon sa Belhika noong Mayo 1941 (todong naimpluwensyahan ng Kasunduang Nazi-Sobyet na may bisa noon), ay muling nagtatag ng legasyon nito sa nadistiyerong gobyerno nang matapos ang pagsalakay ng mga Aleman at kalaunang pinalawak ito sa ranggo ng Embahada noong 1943.

Mga Belhikang refugee

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang mga Belhikang batang refugee sa Londres noong 1940

Ang isa sa mga ipinagmadaling pinag-aalahanan na kinaharap ng nadistiyerong gobyerno noong 1940 ay ang kalagayan ng mga Belhikang refugee sa Reyno Unido. Noong 1940, hindi bababa sa 15,000 Belhikang sibilyan ang dumating sa Reyno Unido, karamihan nang wala ang kanilang mga pag-aari.[17] Dating naaksyunan ang mga refugee ng gobyerno ng Britanya, gayunman noong Setyembre 1940, itinatag ng gobyerno ang isang Serbisyo Sentral ng mga Refugee upang magbigay ng tulong-materyal at trabaho para sa mga Belhika sa Britanya.[18]

Katangi-tangi ang pagkapoot ng Britong publiko sa mga Belhikang refugee noong 1940, dahil sa paniniwala na ipinagkanulo ng Belhika ang Mga Kaalyado noong 1940.[19] Nagbanggit ang ulat ng Britong Mass Observation ng "lumalagong damdamin laban sa mga Belhikang refugee" sa Reyno Unido[20] na konektado sa desisyon ni Leopold III na sumuko.[21]

Kasangkot din ang gobyerno sa pagkakaloob ng mga institusyong panlipunan, pang-edukasyon at pangkultura sa mga Belhikang refugee. Noong 1942, pinondohan ng pamahalaan ang paglikha ng Belgian Institute sa Londres upang aliwin ang komunidad ng mga Belhikang refugee sa Londres.[14] Noong 1943, mayroon ding apat na Belhikang paaralan sa Britanya na may 330 mag-aaral sa pagitan nila, sa Penrith, Braemar, Kingston at Buxton.[22]

Malayang puwersang Belhika

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa isang brodkast sa French Radio, ilang sandali pagkatapos ng pagsusuko ng Belhika, itinagubilin ni Pierlot ang paglikha ng isang madidistiyerong hukbo upang ipagpatuloy ang laban:

Victor van Strydonck de Burkel sa Londres, 1943. Ginawang Baron si Van Strydonck para sa pagsisimuno ng pagsulong ng mga kabalyero noong 1918.

With the same youthful courage that responded to the government's call, reunited with the elements of the Belgian military in France and Great Britain, a new army will be levied and organized. It will go into the line alongside those of our allies ... all the forces we have will be put at the service of the cause which has become ours ... It is important to assure immediately and in a tangible way, the solidarity which continues to unite the powers which have given us their support ...

— Hubert Pierlot, Speech on French Radio, 28 May 1940[23]

Kasama ng mga ilang tropang Belhika na nailigtas mula sa Dunkerque sa panahon ng Operasyon Dynamo, pati na rin ang Belhikang émigré na nakatira sa Inglatera, inaprubahan ng nadistiyerong gobyerno ang paglikha ng Camp Militaire Belge de Regroupement (CMBR; "Belhikang Kampo-Militar para sa Muling Pagpapangkat") sa Tenby, Gales.[24] Pagsapit ng Hulyo 1940, ang kampo ay may bilang na 462 Belga na tumaas sa halos 700 pagdating ng Agosto 1940.[24] Naorganisa itong mga sundalo sa Ika-1 Batalyon Pusilero noong Agosto, at itinalaga ng gobyerno ang mga Tenyente-heneral na si Raoul Daufresne de la Chevalerie bilang kumander, at si Victor van Strydonck de Burkel bilang inspektor-heneral ng bagong puwersa.[25] Lumahok ang mga Belgang piloto sa Labanan ng Britanya at kalaunan, natagumpay ang Belhikang gobyerno sa paglobi para sa paglikha ng dalawang eskuwadrang na lahat-Belga sa loob ng Royal Air Force[26] pati na rin ang paglikha ng Belhikang seksyon sa loob ng Royal Navy.[27]

Sa mga unang taon ng digmaan, nagkaroon ng kaunting kaigtingan sa pagitan ng pamahalaan at ng hukbo, na naghati sa katapatan nito sa gobyerno at Hari. Binigyang-sala ng Malayang puwersang Belhika, lalo na ang hukbong-lakad na nagsasanay mula pa noong 1940, ang pamahalaan sa kawalan ng kapahintulutang lumaban. Noong Nobyembre 1942, nag-alsa ang 12 Belgong sundalo na nagrereklamo tungkol sa kanilang kawalang-galaw. Sa 1943, nahupa ang royalistang tindig ng hukbong-kati na nagpahintulot sa gobyerno na muling makuha ang suporta ng militar.[28]

Kasunduan at negosasyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Paskil na naglalarawan sa mga watawat ng "Mga Nagkakaisang Bansa", kasama ang Belhika na naglagda ng Deklarasyon ng 1942.

Noong Setyembre 1941, nilagdaan ng Belhikang gobyerno ang Karta Atlantiko sa Londres kasama ang iba pang mga nadistiyerong pamahalaan at ipinakilala ang mga panlahatang layunin na hinangad na makamit ng mga Alyado pagkatapos ng giyera.[29] Pagkalipas ng isang taon, nilagdaan ng gobyerno ang Deklarasyon ng mga Nagkakaisang Bansa noong Enero 1942, kasama ang 26 iba pang mga bansa, na nagtakda ng kasumundanpara sa pundasyon ng Organisasyon ng Mga Nagkakaisang Bansa noong 1945.[30]

Mula noong 1944, lalong nag-alala ang mga Alyado sa paglalagay ng balangkas ng Europa pagkatapos ng digmaan. Ginawang pormal ang mga ito sa pamamagitan ng maraming-maraming kasunduan at areglo mula 1944. Noong Hulyo 1944, dumalo si Camille Gutt sa Komperensyang Bretton Woods sa Estados Unidos sa ngalan ng Belhikang gobyerno na nagtatag ng Sistemang Bretton Woods ng mga pananalaping ontrol. Sa panahon ng mga negosasyon, nagsilbi si Gutt bilang mahalagang tagapamagitan sa pagitan ng mga delegado ng mga pangunahing Kaalyado.[31] Sa pamamagitan ng mga kasunduan, itinali ang halaga ng palitan ng Belhikang Franc sa Amerikanong Dolyar pagkatapos ng digmaan, habang itinatag din ng komperensya ang Pandaigdigang Pondong Pananalapi (IMF) kung saan magsisilbi si Gutt bilang unang direktor.[32]

Noong Setyembre 1944, ang mga nadistiyerong pamahalaan ng Belhika, Olanda, at Luksemburgo ay nagsimulang bumuo ng kasunduan sa paglikha ng isang Unyon Pang-adwana ng Benelux.[33] Nilagdaan ang kasunduan sa Kombensyon Pang-adwana sa Londres noong 5 Setyembre 1944, iilang araw lamang bago bumalik ang Belhikang gobyerno sa Bruselas pagkatapos ng liberasyon.[34] Ang Unyon Pang-adwana ng Benelux ay naging isang pangunahing karugtong ng isang unyon bago ang digmaan sa pagitan ng Belhika at Luksemburgo, at sa bandang huli ay naging batayan ng Unyong Pang-ekonomika ng Benelux pagkatapos ng 1958.[33]

Awtoridad

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hindi tulad ng maraming iba pang mga nadistiyerong pamahalaan na napilitang umasa lamang sa suportang pinansyal mula sa mga Kaalyado, nakapagpondo ang Belhikang nadistiyerong gobyerno sa kanyang sarili nang nakapag-iisa. Higit sa lahat, ito ay dahil sa katunayan na napanatili ng nadistiyerong pamahalaan ang kontrol ng karamihan sa mga reserbang ginto ng Belhika. Palihim na inilipat ang mga ito sa Britanya noong Mayo 1940 nang nakasakay sa Navy trawler A4, at nagbigay ng mahalagang pag-aari.[35] May kontrol din noon ang Belhikang pamahalaan sa Belhikang Congo na nagluwas ng mga malalaking halaga ng mga hilaw na sangkap (kabilang ang goma, ginto at uranyo) na kung saan umasa ang Kaalyado para sa sikap-digmaan.[35]

Inilathala ng Belhikang gobyerno ang kanyang sariling opisyal na talaarawan, ang Moniteur Belge (Opisyal na Pamahalaan), mula sa Londres.[36]

Saloobin

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Pakikipag-ugnayan kay Leopold III

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Si Haring Leopold III na kinuhanan noong 1934, ay pumili na manatili sa Belhika bilang bilanggo kaysa sundin ang kanyang pamahalaan sa pagkakadistiyero

Sa kabila ng pagiging monarkong konstitusyonal, naghawak ang Hari ng Kabelgahan sa isang mahalagang papel sa pulitika sa loob ng Belhika bago ang digmaan. Ang pasya ni Leopold III na sumuko sa mga Aleman – nang hindi kumonsulta sa kanyang sariling mga ministro – ang ikinagalit ng Belhikang gabinete.[5] Ang malinaw na pagsalungat ng Hari dito ay nagbawas sa kredensyal at pagiging lehitimo nito. Sa mga unang taon ng digmaan, itinuring ang Hari bilang isang alternatibong "pamahalaan" ng marami, kabilang ang mga tao sa Malayang Belhikang militar, na nagsilbi upang higit na mapabagsak ang pamahalaang opisyal sa Londres. Kalaunan sa digmaan, binago ng gobyerno ang posisyon nito upang maging hindi gaanong malupit patungo sa hari.[5] Sa halip nito, binigyang-diin ng Belhikang propaganda ng panahon ang posisyon ng Hari bilang "martir" at bilanggo-digmaan at ipinahiwatig siya bilang nakikidusa sa mga parehong paghihirap ng nasakop na bansa.[5] Sa isang talumpati sa radyo noong 10 Mayo 1941 (ang unang anibersaryo ng pagsalakay ng mga Aleman), tinawag ni Pierlot ang mga Belga na "magpulong sa paligid ng bilanggo-Hari". Kumakatawan siya sa ating pinatay na bansa. Maging tapat ka sa kanya tulad sa amin dito."[37]

Ayon sa Saligang Batas ng 1831, pinahintulutan ng Belhikang gobyerno na palampasin ang mga kagustuhan ng Hari kung ipinahayag siya na walang kakayahan upang maghari.[38] Noong 28 Mayo 1940, sa ilalim ng presyon mula sa Pransesang gobyerno, idineklara ng gobyernong Pierlot sa Pransya na ang Hari ay nasa ilalim ng kapangyarihan ng mga mananakop at hindi karapat-dapat na maghari ayon sa artikulo 82 na nagbibigay ng matibay at ligal na mga batayan at ginawa ang sarili na tanging opisyal na sentro ng pamahalaan.[7][38] Gayunpaman tumanggi ang gobyerno na magdeklara ng isang republika.[7] Kahit na teknikal na nanatili ang Hari bilang nag-iisang tao na makatanggap ng diplomatikong legasyon at magpasiya ng mga kasunduan, ang nadistiyerong gobyerno ay independienteng nakagawa ng parehong iyon sa panahon ng digmaan.[13]

Sa pagbabalik sa Belhika, ang isyu ng monarko ay nanatiling pinagkokontrahan at noong Setyembre 20, 1944, makalipas ng ilang sandali pagkatapos ng pagpapalaya, idineklara ang kapatid ni Leopold na si Charles, Duke ng Plandes bilang rehenteng prinsipe.[39]

Pakikipag-ugnay sa Resistensya

[baguhin | baguhin ang wikitext]

"We trust fully in the power of Britain to deliver us from German bondage ... We claim the right to share in the burden and honour of this fight in the measure of our modest, but not altogether negligible, resources. We are not defeatists ..."

Camille Huysmans in a radio broadcast of 23 June 1940.[5]

Tumawag ang pamahalaang Jaspar-Huysmans para sa paglikha ng organisadong paglaban sa sinakop na Belhika mula sa Londres, noon pa man bago ang ang pagsuko ng mga Pranses noong 1940.

Nakakuha ng kontrol ang pamahalaang opisyal, pagkatapos na makarating sa Londres, sa mga broadkast sa radyo sa wikang Pranses at Olandes patungo sa sinakop na Belhika na inibrodkast ng Radio Belgique ng BBC. Naging mahalaga ang istasyon ng radyo para sa pagpapanatili ng kaalaman ng resistensya at publiko rin, at inilagay sa ilalim ng kontrol ni Paul Lévy, isang mamahayag.[40] Kabilang sa mga nagtrabaho sa radyo ay si Victor de Laveleye, isang dating ministro ng gobyerno na nagtrabaho bilang isang tagapagbalita na ipinapalgagay bilang imbentor ng kampanyang "V for Victory".[41]

Sa mga unang taon ng digmaan, nahirapan ang gobyerno na makipag-ugnay sa resistensya sa nasakupang Belhika. Noong Mayo 1941, nagpadala ang pangkat na Légion Belge ng isa kanilang miyembro upang subukang makipag-ugnayan ngunit tumagal nang isang buong taon bago makarating siya sa Londres.[42] Nagkaroon ng pansamantalang pakikipag-ugnay sa radyo noong huling bahagi ng 1941 ngunit naging patigil-tigil ito sa pagitan ng 1942 at 1943. Nakapagtatag lamang ng isang permanenteng koneksyon sa radyo (palayaw: "Stanley") sa pinakamalaking grupo, ang Armée Secrète, noong 1944.[42]

Ihinulog ang mga kagamitan para sa Resistensya ng mga Britong sasakyang panghimpapawid sa kanayunan hilaga ng Bruselas.

Dahil sa malinaw na paghihiwalay ng nadistiyerong gobyerno mula sa mga kaganapan sa Belhika, nagsapantaha ang maraming mga grupo ng resistensya, lalo na ang mga may pagkakaiba sa politika mula sa itinatag na pamahalaan. Ang gobyerno, para sa bahagi nito, ay natakot na ang mga pangkat ng resistensya ay magiging pampulitikang milisya na mahirap pigilin pagkatapos ng pagpapalaya na nagpapahirap sa posisyon ng pamahalaan at nagpapanganib sa pampulitikang katatagan.[43] Sa kabila nito, madalas na nakasalalay ang resistensya sa pananalapi, kagsangkapan at mga gamit na maibibigay lamang ng nadistiyerong gobyerno at ang British Special Operations Executive (SOE).[42] Sa panahon ng digmaan, naghatid ang nadistiyerong gobyerno ng 124-245 milyong prangko na naihulog man mula sa parakaida o inilipat sa pamamagitan ng mga bank account sa niyutral na Portugal, sa Armée Secrète lamang. Ipinamahagi ang mga mas maliit na halaga sa iba pang mga samahan.[42]

Tinangka ng nadistiyerong gobyerno na muling itayo ang relasyon nito sa resistensya noong Mayo 1944 sa pagtatatag ng isang "Komite ng Koordinasyon" ng mga kinatawan ng mga pangunahing grupo, kabilang ang Légion Belge, Mouvement National Belge, Groupe G at ang Front de l'Indépendance.[44] Gayunpaman, naging maulit ang komite dahil sa liberasyon noong Setyembre.

Pagbalik sa Belhika

[baguhin | baguhin ang wikitext]

"Nobody had been warned of our arrival. The cars, which took us into town, were preceded by a jeep. One of our colleagues stood in it, shouting to the few citizens we passed: 'Here is your Government'. I must confess that this produced no reaction at all, neither hostility nor enthusiasm, just total indifference"

Paul-Henri Spaak, on the government's return to Brussels[5]

Pumasok sa Belhika ang mga Kaalyadong tropa noong 1 Setyembre 1944.[45] Noong ika-6 ng Setyembre, pinalaya ng mga Guwardyang Gales ang kabisera, Bruselas.[45] Bumalik ang nadistiyerong gobyerno sa Bruselas noong 8 Setyembre 1944.[17] Isinakatuparan ang "Operasyon Gutt", isang plano na nilikha ni Camille Gutt upang maiwasan ang malawakang inplasyon sa pinalayang Belhika sa pamamagitan ng paglilimita ng panustos ng pera, na naging matagumpay.[46]

Noong 26 Setyembre, nabuo si Pierlot ng isang bagong pamahalaan ng pambansang pagkakaisa (Pierlot V) sa Bruselas. Kabilang sa bagong pamahalaan ang marami sa mga ministro (kabilang ang lahat ng "apat") mula sa Londres, ngunit sa kauna-unahang pagkakataon isinama rin ang mga Komunista.[47] Noong Disyembre 1944, nabuo ang isang bagong tinatlong gobyerno, kasama pa rin si Pierlot bilang Punong Ministro. Noong 1945, sa wakas pinalitan si Pierlot na naging Punong Ministro mula noong 1939 Sosyalistang Achille Van Acker.[48]

Ang nadistiyerong gobyerno ay isa sa mga huling gobyerno kung saan andoon pa rin ang mga tradisyunal na partido na nangibabaw sa Belhika mula sa paglikha nito. Noong 1945, binago ng POB-BWP ang pangalan nito na maging Partidong Sosyalista ng Belhika (PSB-BSP) at ang Partidong Katoliko ay naging Partidong Panlipunan ng Kristyano (PSC-CVP).[49][50]

Tingnan din

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Portal icon Portada ng Belhika
Portal icon Portada ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ Bonney, Richard (2009). Confronting the Nazi war on Christianity: the Kulturkampf Newsletters, 1936–1939. Oxford: Peter Lang. pp. 175–6. ISBN 978-3-03911-904-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Amersfoort, Herman; Klinkert, Wim (eds.) (2011). Small Powers in the Age of Total War, 1900–1940. Leiden: Brill. pp. 243–4. ISBN 90-04-20321-4. {{cite book}}: |first2= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Bailly, Michel (2 Pebrero 1990). "Forces et faiblesses de l'armée belge en 1940 à la veille de la guerre". Le Soir. Nakuha noong 17 Enero 2013.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Various authors (1941). Belgium: The Official Account of What Happened, 1939–40. London: Belgian Ministry of Foreign Affairs. p. 99.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 Yapou, Eliezer (2006). "Belgium: Disintegration and Resurrection". Governments in Exile, 1939–1945. Jerusalem.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: location missing publisher (link) Maling banggit (Invalid na <ref> tag; maraming beses na binigyang-kahulugan ang pangalang "Yapou1" na may iba't ibang nilalaman); $2
  6. ↑ 6.0 6.1 Wullus-Rudiger, Jacques-Armand (1945). La Belgique et la Crise Européene, 1914–1945. Bol. II: 1940–1945. Éd. Berger-Levrault. p. 36. OCLC 004156520.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Knight, Thomas J. (Marso 1969). "Belgium Leaves the War, 1940". The Journal of Modern History. 41 (1): 52. doi:10.1086/240347. JSTOR 1876204.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Geller, Jay Howard (Enero 1999). "The Role of Military Administration in German-occupied Belgium, 1940–1944". Journal of Military History. 63 (1): 52. doi:10.2307/120335. JSTOR 120335.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Wullus-Rudiger, Jacques-Armand (1945). La Belgique et la Crise Européene, 1914–1945. Bol. II: 1940–1945. Éd. Berger-Levrault. p. 37. OCLC 004156520.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Laporte, Christian (1 Setyembre 1994). "Quatre ans à Londres: Eaton Square, Petite Belgique". Le Soir. Nakuha noong 7 Hulyo 2013.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ "Welcome". Embassy of Luxembourg in London. Inarkibo mula sa orihinal noong 27 Agosto 2019. Nakuha noong 11 Mayo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 27 August 2019[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  12. ↑ "Plaque: Netherlands Government in exile". London Remembers. Nakuha noong 6 Mayo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ 13.0 13.1 Talmon, Stefan (2001). Recognition of Governments in International Law, with particular reference to Governments in Exile (ika-Reprint. (na) edisyon). Oxford: Oxford University Press. p. 130. ISBN 978-0-19-924839-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. pp. 55–6. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ 15.00 15.01 15.02 15.03 15.04 15.05 15.06 15.07 15.08 15.09 15.10 "Le gouvernement Pierlot IV (1940–1944)". Histoire-des-belges.be. Nakuha noong 14 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. p. 92. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ 17.0 17.1 Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. p. 61. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. pp. 57–8. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ Langworth, Richard M. "Feeding the Crocodile: Was Leopold Guilty?". Churchill Centre. Inarkibo mula sa orihinal noong 21 Mayo 2013. Nakuha noong 17 Enero 2013. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. ↑ Crang, Jeremy A., Addison, Paul (2011). Listening to Britain: Home Intelligence Reports on Britain's Finest Hour, May–September 1940. London: Vintage. pp. 71, 56. ISBN 0-09-954874-7.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  21. ↑ Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. p. 54. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. ↑ Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. p. 60. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. ↑ Gerard, Emmanuel; Van Nieuwenhuyse, Karel, mga pat. (2010). Scripta Politica: Politieke Geschiedenis van België in Documenten, 1918–2008 (ika-2nd (na) edisyon). Leuven: Acco. pp. 164–5. ISBN 978-90-334-8039-3.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. ↑ 24.0 24.1 "La Brigade Piron: Création en Grande-Bretagne". Brigade-piron.be. Nakuha noong 1 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  25. ↑ Thomas, Nigel (1991). Foreign Volunteers of the Allied Forces, 1939–45. London: Osprey. pp. 15–6. ISBN 978-1-85532-136-6.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. ↑ Donnet, Michel (2006). Les Aviateurs Belges dans la Royal Air Force. Brussels: Racine. pp. 104–5. ISBN 978-2-87386-472-9.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. ↑ "Royal Navy Section Belge". KLM-MRA. Inarkibo mula sa orihinal noong 2 Oktubre 2013. Nakuha noong 24 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  28. ↑ Conway, Martin; Gotovitch, José, mga pat. (2001). Europe in Exile: European Exile Communities in Britain 1940–45 (ika-1st (na) edisyon). New York: Berghahn. p. 94. ISBN 1-57181-503-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  29. ↑ "Inter-Allied Council Statement on the Principles of the Atlantic Charter: September 24, 1941 [Text]". Yale University. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. ↑ "Declaration by the United Nations, January 1, 1942 [Text]". Yale University. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  31. ↑ Crombois, Jean F. (2011). Camille Gutt and Postwar International Finance. London: Pickering & Chatto. p. 107. ISBN 978-1-84893-058-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  32. ↑ "The Bretton Woods Institutions" (PDF). National Bank of Belgium. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 24 Disyembre 2013. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 24 December 2013[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  33. ↑ 33.0 33.1 Walsh, Jeremy. "Benelux Economic Union – A New Role for the 21st Century" (PDF). Lehigh University. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 3 Marso 2016. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 3 March 2016[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  34. ↑ "Treaty Establishing the Benelux Economic Union (1958)" (PDF). United Nations University. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 26 Setyembre 2011. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 26 September 2011[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  35. ↑ 35.0 35.1 Buyst, Erik (Nobyembre 2011). "Camille Gutt and Postwar International Finance". EH.Net. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  36. ↑ Knight, Thomas J. (Marso 1969). "Belgium Leaves the War, 1940". The Journal of Modern History. 41 (1): 53. doi:10.1086/240347. JSTOR 1876204.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  37. ↑ Wullus-Rudiger, Jacques-Armand (1945). La Belgique et la Crise Européene, 1914–1945. Bol. II: 1940–1945. Éd. Berger-Levrault. p. 43. OCLC 004156520.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  38. ↑ 38.0 38.1 Talmon, Stefan (2001). Recognition of Governments in International Law, with particular reference to Governments in Exile (ika-Reprinted (na) edisyon). Oxford: Oxford University Press. pp. 150–1. ISBN 978-0-19-924839-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  39. ↑ Wauters, Arthur (Setyembre 1946). "The Return of the Government". Annals of the American Academy of Political and Social Science. 247: 1–4. doi:10.1177/000271624624700102. JSTOR 1025662.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  40. ↑ Grosbois, Thierry (1998). Pierlot, 1930–1950. Brussels: Racine. pp. 184–7. ISBN 2-87386-485-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  41. ↑ Gotovitch, José; Aron, Paul, mga pat. (2008). Dictionnaire de la Seconde Guerre Mondiale en Belgique. Brussels: André Versaille éd. pp. 372–3. ISBN 978-2-87495-001-8.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  42. ↑ 42.0 42.1 42.2 42.3 De Vidts, Kim (2004). "Belgium: A Small but Significant Resistance Force during World War II" (PDF). MA Thesis. Hawaii Pacific University: 89–90. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 21 Mayo 2012. Nakuha noong 14 Hulyo 2013. {{cite journal}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 21 May 2012[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  43. ↑ Moore, Bob (ed.) (2000). Resistance in Western Europe (ika-1st (na) edisyon). Oxford: Berg. p. 54. ISBN 1-85973-274-7. {{cite book}}: |first= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  44. ↑ Moore, Bob (ed.) (2000). Resistance in Western Europe (ika-1st (na) edisyon). Oxford: Berg. p. 53. ISBN 1-85973-274-7. {{cite book}}: |first= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  45. ↑ 45.0 45.1 "1944: the Liberation of Brussels". Brussels.be. Inarkibo mula sa orihinal noong 7 Marso 2015. Nakuha noong 13 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 7 Marso 2015 at Archive.is
  46. ↑ Marc, Metdepenningen (10 Setyembre 1994). "L'Opération Gutt était prête en 1943". Le Soir. Nakuha noong 14 Hulyo 2013.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  47. ↑ "Le gouvernement Pierlot V (1944)". Histoire-des-belges.be. Nakuha noong 14 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  48. ↑ "Achille Van Acker". DiRupo.be. Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Disyembre 2013. Nakuha noong 20 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Naka-arkibo 24 December 2013[Date mismatch] sa Wayback Machine.
  49. ↑ "PSB: Sigle de Parti Socialiste Belge". Larousse Online. Nakuha noong 20 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  50. ↑ "PSC: Sigle de Parti Sociale Chrétien". Larousse Online. Nakuha noong 20 Hulyo 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Karagdagang pagbabasa

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Pangkalahatang-ideya
Pangunahing sanggunian
  • De Schryver, August (1998). Oorlogsdagboeken, 1940–1942 (sa wikang Olandes). Tielt: Lannoo. ISBN 90-209-2971-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  • Dutry-Soinne, Tinou (2006). Les Méconnus de Londres: Journal de Guerre d'une Belge, 1940–1945 (vol. 1) (sa wikang Pranses). Brussels: Racine. ISBN 2-87386-483-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  • Dutry-Soinne, Tinou (2008). Les Méconnus de Londres: Journal de Guerre d'une Belge, 1940–1945 (vol. 2) (sa wikang Pranses). Brussels: Racine. ISBN 2-87386-504-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  • Gutt, Camille (1971). La Belgique au Carrefour, 1940–1944 (sa wikang Pranses). Fayard.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadistiyerong_Belhikang_gobyerno&oldid=2092298"