Partido ng Paggawa ng Albanya
| Party of Labour of Albania Partia e Punës e Shqipërisë | |
|---|---|
 | |
| First Secretary |
|
| Itinatag | 8 Nobyembre 1941 |
| Binuwag | 13 Hunyo 1991[1] |
| Sinundan ng | PSSh PKSh |
| Punong-tanggapan | Tirana |
| Pahayagan | Zëri i Popullit |
| Pangakabataang Bagwis | Labour Youth Union of Albania Pioneers of Enver |
| Military wing | National Liberation Movement (1942–1945) |
| Bilang ng kasapi (1986) | 147,000 |
| Palakuruan | |
| Posisyong pampolitika | Far-left |
| Kasapian pambansa | Democratic Front of Albania |
| Kasapaing pandaigdig | Cominform (1947–1956) |
| Opisyal na kulay | Red |
| Logo | |
| Talaksan:Partia e Punës e Shqipërisë.svg | |
Ang Partido ng Paggawa ng Albanya,[a] na tinutukoy din bilang Albanian Workers' Party (AWP), ay ang namumuno at nag-iisang legal na partido ng Albania noong communist period (1945–1991). Itinatag ito noong 8 Nobyembre 1941 bilang Communist Party of Albania (Partia Komuniste e Shqipërisë, PKSh) ngunit binago ang pangalan nito noong 1948. Ang partido ay natunaw noong 13 Hunyo 1991 at pinalitan ng Socialist Party of Albania at ng bagong Communist Party of Albania. Sa karamihan ng pag-iral nito, ang partido ay pinangungunahan ng Unang Kalihim nito, Enver Hoxha, na siya ring de facto na pinuno ng Albania.[2]
Background[baguhin | baguhin ang wikitext]
Noong 1920s, ang Albania ang tanging bansang Balkan na walang partido komunista. Ang unang Albanian komunista ay lumitaw mula sa mga tagasunod ng Albanian clergyman at politiko Fan S. Noli. Minsan sa Moscow, binuo nila ang National Revolutionary Committee at naging kaanib sa Comintern. Noong Agosto 1928, ang unang Albanian Communist Party ay nabuo sa Unyong Sobyet. Ang pinakakilalang pigura ng partido ay si Ali Kelmendi na umalis sa Albania noong 1936, upang lumaban sa Digmaang Sibil ng Espanya. Nang maglaon ay itinuring siyang pinuno ng isang maliit na grupo ng mga Albanian Komunista sa France. Gayunpaman, walang pinag-isang organisasyon ang umiral sa Albania hanggang 1941.[3]
Kasaysayan[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ikalawang Digmaang Pandaigdig[baguhin | baguhin ang wikitext]
Kasunod ng pag-atake ng Aleman sa Unyong Sobyet noong Hunyo 1941, ang pinuno ng Yugoslav Josip Broz Tito sa ilalim ng mga direktiba ng Comintern ay nagpadala ng dalawang delegado ng Yugoslav Miladin Popović at Dušan Mugoša sa Albania . Ang dalawang ito ay tumulong sa pagkakaisa ng mga grupong komunista ng Albania noong 1941.[4] Pagkatapos ng masinsinang gawain, ang Albanian Communist Party ay binuo noong 8 Nobyembre 1941 ng isang delegado mula sa [ [Shkodër]] kasama si Enver Hoxha mula sa sangay ng Korça bilang pinuno nito.[5]
Ang PKSh ang nangingibabaw na elemento ng National Liberation Movement (LNC), na nabuo noong 1942. Itinaboy ng LNC ang mga mananakop na Aleman (na pumalit sa mga Italyano noong 1943) noong 29 Nobyembre 1944. Mula sa araw na iyon, ang Albania ay isang ganap na Communist regime. Sa bawat ibang bansa sa Silangang Europa, ang mga Komunista ay hindi bababa sa nominal na bahagi ng isang koalisyon na pamahalaan sa loob ng ilang taon bago agawin ang kapangyarihan sa timon ng mga lalabas at labas na rehimeng Komunista. King Zog ay pinagbawalan na bumalik sa Albania, kahit na ang monarkiya ay hindi pormal na inalis hanggang Enero 1946.[6]
Sa eleksiyon para sa Constituent Assembly na ginanap noong 2 Disyembre 1945, ang mga botante ay ipinakita ng isang listahan mula sa Democratic Front, na inorganisa at pinamunuan ng PKSh. Nakatanggap ang Front ng 93.7% ng boto.[kailangan ng sanggunian]
Panahon ng Hoxha (1945–1985)[baguhin | baguhin ang wikitext]
Sa isang pagpupulong kay Joseph Stalin noong Hulyo 1947, iminungkahi ni Stalin na palitan ang pangalan ng partido sa "Party of Labor of Albania" dahil mayorya ang mga magsasaka sa bansa. Tinanggap ni Hoxha ang mungkahing ito.[7]
Sa ilalim ng Hoxha, ang partido ay naging pinaka mahigpit na anti-rebisyunista na partido sa Soviet Bloc. Noong 1961, nakipaghiwalay si Hoxha split sa Moscow dahil sa diumano'y mga paglihis ni Nikita Khrushchev mula sa mga pangunahing prinsipyo ng Marxismo-Leninismo, kahit na ang mga relasyon sa pagitan ng Tirana at Moscow ay nagsimulang lumamig noon pang 1955. [8] Sa halip ay pinili ni Hoxha na ihanay sa People's Republic of China sa ilalim ng Mao Zedong. Noong 1968, pormal na umatras ang Albania sa Warsaw Pact. Ang partido ay umabot pa sa pag-engineer ng Albanian version ng Himagsikang Pangkalinangan ng China.[9]
Matapos ang kamatayan ni Mao, ang PKSh nakadama ng pagtaas ng sama ng loob nang ang mga kahalili ni Mao lumipat mula sa kanyang pamana. Noong 1978, ipinahayag ni Hoxha na ang Albania ay gagawa ng sarili nitong landas tungo sa isang sosyalistang lipunan.[kailangan ng sanggunian]
Pinamunuan ni Hoxha ang partido at nagpahayag ng higit o mas kaunti nang walang pagtutol hanggang sa kanyang kamatayan noong 1985.
Post-Hoxha (1985–1991)[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang kahalili ni Hoxha, Ramiz Alia, ay napilitang magpasimula ng unti-unting mga reporma upang pigilan ang paghina ng ekonomiya ng bansa. Gayunpaman, noong huling bahagi ng 1989, nagsimulang magsalita ang iba't ibang elemento ng lipunan laban sa mga paghihigpit na umiiral pa rin. Ang pagbitay sa Romanian na diktador Nicolae Ceauşescu ay humantong kay Alia sa pangamba na siya ang susunod. Bilang tugon, pinahintulutan niya ang mga Albaniano na maglakbay sa ibang bansa, tinapos ang matagal nang patakaran ng rehimen sa ateismo ng estado, at bahagyang pinaluwag ang kontrol ng gobyerno sa ekonomiya. Gayunpaman, ang mga hakbang na ito ay nagsilbi lamang upang mabili si Alia ng mas maraming oras. Sa wakas, yumukod sa hindi maiiwasan, noong 11 Disyembre 1990, inihayag ni Alia na ang PPSh ay inabandona ang kapangyarihan at ginawang legal ang mga partido ng oposisyon. Nanalo ang PPSh sa Constitutional Assembly elections of 1991. Gayunpaman, noong panahong iyon ay hindi na ito isang partidong Marxist-Leninist, at walang kapangyarihang pigilan ang pag-ampon ng isang bagong pansamantalang konstitusyon na pormal na nagtanggal dito ng monopolyo ng kapangyarihan.
Noong 1991, ang PPSh ay binuwag at muling itinatag ang sarili bilang ang sosyal-demokratikong Socialist Party of Albania, na ngayon ay isa sa dalawang pangunahing partidong pampulitika sa Albania. Isang grupo na tinatawag na "Volunteers of Enver", na pinamumunuan ni Hysni Milloshi, ang nag-claim sa pagkakakilanlan ng PPSh bilang Communist Party of Albania.
Istraktura[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang ideolohiya ng PPSh ay isang anti-rebisyunista na variant ng Marxismo–Leninismo na kilala bilang Hoxhaism. Ang organisasyon ng partido ay binuo alinsunod sa demokratikong sentralista na mga prinsipyo, kung saan si Hoxha ang Unang Kalihim nito. Tinukoy ng Artikulo 3 ng Konstitusyon ng 1976 ng Albania ang Partido bilang "namumunong puwersang pampulitika ng estado at ng lipunan." Upang tumulong sa pagsasagawa ng mga gawaing pang-ideolohiya nito, nagkaroon ito ng kaakibat na organisasyong masa na kilala bilang Democratic Front. Ang araw-araw na publikasyon nito ay Zëri i Popullit (Voice of the People) at ang buwanang teoretikal na journal nito ay Rruga e Partisë (Daan ng Partido).
Ang pinakamataas na organ ng Partido, ayon sa mga batas ng Partido, ay ang Kongreso ng Partido, na nagpupulong ng ilang araw kada limang taon. Ang mga delegado sa Kongreso ay inihalal sa mga kumperensya na ginanap sa antas ng rehiyon, distrito, at lungsod. Sinuri at inaprubahan ng Kongreso ang mga ulat na isinumite ng Komite Sentral, tinalakay ang pangkalahatang mga patakaran ng Partido, at inihalal ang Komite Sentral. Ang huli ay ang susunod na pinakamataas na antas sa hierarchy ng Partido at sa pangkalahatan ay kinabibilangan ng lahat ng pangunahing opisyal sa gobyerno, pati na rin ang mga kilalang miyembro ng Sigurimi. Pinamunuan ng Komite Sentral ang mga aktibidad ng Partido sa pagitan ng mga Kongreso ng Partido at nagpulong ng humigit-kumulang tatlong beses sa isang taon.
Tulad ng sa Unyong Sobyet, ang Komite Sentral ay naghalal ng isang Politburo at isang Sekretarya. Ang Politburo, na kadalasang kinabibilangan ng mga pangunahing ministro ng gobyerno at mga kalihim ng Komite Sentral, ay ang pangunahing administratibo at gumagawa ng patakarang katawan at nagpupulong linggu-linggo. Sa pangkalahatan, inaprubahan ng Komite Sentral ang mga ulat ng Politburo at mga desisyon sa patakaran. Ang Secretariat ay may pananagutan sa paggabay sa pang-araw-araw na gawain ng Partido, partikular sa pag-oorganisa ng pagpapatupad ng mga desisyon ng Politburo at sa pagpili ng mga kadre ng Partido at gobyerno.
Mga Unang Kalihim ng Partidong Manggagawa ng Albanya[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Enver Hoxha (8 November 1941–11 April 1985)
- Ramiz Alia (13 April 1985–13 June 1991)
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press. p. 422.
- ↑ Dervishi, Kastriot (2012). Kryeministrat dhe ministrat at shtetit shqiptar në 100 vjet. Tiranë: Shtëpia Botuese "55". ISBN 978-9294. OCLC 861296248.
{{cite book}}: Check|isbn=value: length (tulong); Unknown parameter|spage=ignored (tulong) - ↑ Krasniqi, Afrim. Sistemet Politike në Shqipëri (1912–2008) (2nd pat.). Tiranë: Shtypshkronja "EMAL". ISBN 978-99956-19-36-7.
- ↑ {{cite book|title=Komunist: organ Centralnog komiteta KPJ. |language=sr |trans-title=Communist: isang katawan ng Central Committee ng Communist Party of Yugoslavia. |url=https://books.google.com.ph/books?id=7rM4AQAAIAAJ |year=1949 |publisher=Borba |quote=Дугим радом и убеђивањем на састанцима с појединцима цимди угови Миладин Поповић at Душан Мугоша сломили су групашки отпор код већине албанских другова. Они су успели да их убеде како је Партија неопходна радпим масама у њи- ховој борби за ослоболђдикстик је и импе- ријалистичког поробљавања. Тај рад довео је до састанка 8 новем- бра 1941 године, на коме је било присутно преко двадесет={{nbsp-two} sa bawat araw at trabaho kasama ang tatlong indibidwal at dalawang beses} , mga kasamang Miladin Sinira nina Popović at Dušan Mugoša ang paglaban ng grupo ng karamihan sa mga kasamang Albanian. Nagtagumpay sila sa pagkumbinsi sa kanila na ang Partido ay kailangan para sa masang manggagawa sa kanilang pakikibaka para sa pagpapalaya mula sa kapitalistang pagsasamantala at imperyalistang pang-aalipin. Ang gawaing ito ay humantong sa isang pulong noong 8 Nobyembre 1941, na dinaluhan ng mahigit dalawampung ...}}
- ↑ Vickers, Miranda (1995). The Albanians: A Modern History. New York: IB Tauris. ISBN 978-1850437499.
- ↑ Omari, Luan (2000). Sistemi Parlamentar. Tiranë: Botimet "Elena Gjika". p. 238. ISBN 9789992769836.
- ↑ "Enver Hoxha: 'With Stalin – Memoirs from ang aking mga Pagpupulong kay Stalin.'". 1981.
- ↑ Hoxha, Enver (1986). Halliday, J. (pat.). The Artful Albanian: The Memoirs of Enver Hoxha. London: Chatto & Windus Ltd. ISBN 9780701129705.
- ↑ Buda, Aleks (1985). Fjalori Enciklopedik Shqiptar. Tiranë: Akademia at Shkencave at RPSSH. p. 1245.
Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2