Pumunta sa nilalaman

Ateismo

baguhin ang mga link
Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Atheist)

Ang ateismo, sa pinakamalawak na diwa, ay ang kawalan ng paniniwala sa pag-iral ng mga diyos.[1][2] Sa di-gaanong kalawakan, ang ateismo ay isang pagtanggi sa paniniwalang mayroong anumang diyos.[3] Sa isang mas istriktong diwa, ang ateismo ay isang partikular na posisyon na walang mga diyos.[4] Ang ateismo ay kabaliktaran ng teismo[5][6] na sa pangkalahatang anyo nito ay isang paniniwalang mayroong kahit isang diyos.[5][7][8]

Sa kasaysayan, ang katibayan ng mga ateistiko na pananaw ay maaaring matanawan pabalik sa klasikal na sinaunang panahon at unang bahagi ng pilosopiyang Indyano.  Sa Kanluraning mundo, ang ateismo ay humina nang ang Kristiyanismo ay naging prominente.  Ang ika-16 na siglo at ang Panahon ng Kalinawagan ay minarkahan ang muling pagkabuhay ng ateistiko na kaisipan sa Europe.  Nakamit ng ateismo ang isang mahalagang posisyon noong ika-20 siglo nang may batas na nagpoprotekta sa kalayaan ng pag-iisip.  Ayon sa mga pagtatantya noong 2003, mayroong hindi bababa sa 500 milyong mga ateista sa mundo.[9]

Ipinagtanggol ng mga organisasyong ateista ang awtonomiya ng agham, sekular na etika at sekularismo. Ang mga argumento para sa ateismo ay mula sa pilosopikal hanggang sa panlipunan at pangkasaysayang tugon. Ang mga katuwiran sa di-paniniwala sa mga diyos ay kinabibilangan ng— kakulangan ng ebidensya,[10][11] problema ng kasamaan, argumento mula sa di-magkatugmang mga paghahayag, pagtanggi sa mga konsepto na hindi maaaring maipalsipikado, at argumento mula sa di-paniniwala. Iginigiit ng mga hindi naniniwala na ang ateismo ay isang mas parsimonyang posisyon kaysa sa teismo— at ang lahat ay ipinanganak na walang paniniwala sa mga diyos; samakatuwid, pinaninindigan nila na ang pasanin ng patunay o burden of proof ay wala sa pasanin ng ateista upang pabulaanan ang pagkakaroon ng mga diyos — ngunit nasa teista upang magbigay katuwiran para sa teismo.[12]

Kahulugan at uri

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Hindi nagsasang-ayon ang mga manunulat sa kung paano pinakaakmang tukuyin at uriin ang ateismo—pinagtatalunan kung anong mga supernatural na nilalang ang ituturing na mga diyos, kung ang ateismo ay isang pilosopikal na posisyon sa sarili nitong karapatan o kawalan lamang ng isa, at kung ito ay nangangailangan ng may malay, tahasang pagtanggi. Gayunpaman ang pamantayan ay bigyang-kahulugan ang ateismo sa mga tuntunin ng isang tahasang paninindigang salungat sa teismo.[13][14][15]

Ang ateismo ay itinuring na katugma sa agnostisismo, ngunit may pinagkaiba rin dito.

Saklaw

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Isang diagram na nagpapakita ng kaugnayan sa pagitan ng mga kahulugan ng weak/strong at implicit/explicit atheism.
Ang explicit strong/positive/hard atheists (sa purple sa right) ay iginigiit na isang maling pahayag ang "kahit isang diyos ang umiiral"
Ang explicit weak/negative/soft na ateista (sa blue sa right) ay tinatanggihan o di-tinatanggap ang paniniwalang mayroong anumang diyos nang hindi aktwal na iginiit na isang maling pahayag ang " hindi bababa sa isang diyos ang umiiral".
Ang mga implicit na mahina/negatibong ateista (sa blue sa kaliwa), ayon sa mga may-akda gaya ni George H. Smith, ay pinagsamasamang mga tao (tulad ng maliliit na bata at ilang agnostiko) na hindi naniniwala sa isang diyos ngunit hindi tahasang tinatanggihan ang gayong paniniwala.
(Sizes in the diagram are not meant to indicate relative sizes within a population.)

Ang ilan sa mga kalabuan at kontrobersya na kaugnay sa pagtukoy sa ateismo ay nagmumula sa suliranin sa pag-abot ng pinag-isang kahulugan ng mga salita tulad ng diyos at banal na entidad. Ang sari-saring magkakaibang mga konsepto sa mga diyos ay humantong sa magkakaibang mga ideya kung kaugnay sa ateismo. Inakusahan ng mga sinaunang Romano ang mga Kristiyano bilang mga ateista dahil sa hindi pagsamba sa mga paganong diyos. Unti-unti, ang pananaw na ito ay naglaon sa hindi pagsang-ayon habang ang teismo ay naunawaan bilang sumasaklaw sa paniniwala sa anumang pagka-diyos.

Kaugnay ng saklaw ng mga phenomena na tinatanggihan, ang ateismo ay maaaring sumalungat sa anumang bagay mula sa pagkakaroon ng diyos, hanggang sa pagkakaroon ng anumang espirituwal, supernatural, o transendental na mga konsepto, tulad ng sa Budismo, Hinduismo, Jainismo, at Taoismo.[16]

Implicit vs. explicit

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Nag-iiba ang mga kahulugan ng ateismo batay sa antas ng konsiderasyon na dapat ilagay ng isang tao ukol sa kamalayan sa ideya ng mga diyos para maituring na isang ateista. Ang ateismo ay karaniwang tinutukoy bilang simpleng kawalan ng paniniwala sa pag-iral ng anumang mga diyos. Kasama sa malawak na kahulugang ito, ang mga bagong silang at ibang tao na hindi pa nalalantad sa mga ideyang teistiko. Noong 1772, sinabi ni Baron d'Holbach na "Lahat ng mga bata ay isinilang na mga Ateista; wala silang ideya tungkol sa Diyos."[17] Katulad nito, iminungkahi ni George H. Smith na: "Ang taong hindi pamilyar sa teismo ay isang ateista dahil hindi siya naniniwala sa isang diyos. Isasama rin sa kategoryang ito ang bata na may konseptwal na kapasidad na maunawaan ang mga isyung kasangkot, ngunit walang muwang sa mga isyung iyon. Sa katotohanan na ang batang ito ay hindi naniniwala sa diyos ay nagkwakwalipakado na ituring na isang ateista. Ang "implicit atheism" ay ang kawalan ng teistikong paniniwala nang walang sinasadyang pagtanggi dito" at ang "explicit atheism" ay ang mulat o tahasang pagtanggi sa paniniwala. Para sa mga layunin ng kanyang akda sa "pilosopikal na ateismo", tinutulan ni Ernest Nagel ang kawalan lamang ng paniniwalang teistiko bilang isang uri ng ateismo. Inuri ni Graham Oppy bilang mga "inosente" ang mga hindi kailanman kinokonsidera ang mga tanong dahil wala silang anumang pag-unawa sa kung ano ang isang diyos. Ayon kay Oppy, ang mga ito ay maaaring isang buwang gulang na mga sanggol, mga taong may matinding traumatikong pinsala sa utak, o mga pasyenteng may advanced na dementia.

Positibo vs. Negatibo

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang mga pilosopo tulad nina Antony Flew at Michael Martin ay pinaghambing ang positibong (malakas/matigas) ateismo sa negatibong (mahina/malambot) na ateismo. Ang positibong ateismo ay ang tahasang paninindigan na walang mga diyos. Kasama sa negatibong ateismo ang lahat ng iba pang anyo ng di-teismo. Ayon sa kategoryang ito, ang sinumang hindi teista ay alinman sa negatibo o positibong ateista. Ang mga terminong mahina at malakas ay relatibong bago, habang ang mga terminong negatibo at positibong ateismo ay mas matandang pinagmulan, na ginamit (sa bahagyang magkaibang paraan) sa pilosopikal na panitikan at sa Katolikong apologetika.

Habang si Martin, halimbawa, ay iginiit na ang agnostisismo ay nauugnay sa negatibong ateismo, nakikita ng maraming agnostiko na ang kanilang pananaw ay naiiba sa ateismo,[18] na maaaring ituring nilang hindi higit na makatwiran kaysa sa teismo o na kinakailangan ng pantay na konbiksyon. Ang assertion ng di-nakakamit ng kaalaman para o laban sa pagkakaroon ng mga diyos ay minsan ay nakikita bilang isang indikasyon na ang ateismo ay nangangailangan ng isang lukso ng pananalig.[19][20] Ang karaniwang mga tugon ng ateista sa argumentong ito ay kinabibilangan ng mga di-napatutunayang relihiyosong panukala na nararapat na hindi paniniwalaan gaya ng lahat ng iba pang di-napatunayang mga panukala, at ang di-mapapatunayang pag-iral ng isang diyos ay hindi nagpapahiwatig ng pantay na probabilidad ng alinmang posibilidad. Ang pilosopong Australian na si J.J.C. Smart ay pinapangatuwiran na "kung minsan ang isang tao na isa talagang ateista ay maaaring ilarawan ang kanyang sarili, kahit na apasyonado, bilang isang agnostiko dahil sa di-makatwirang heneralisadong pilosopikal na esketisismo na nagpipinid sa atin na sabihin na alam natin ang anumang bagay, maliban marahil sa mga katotohanan ng matematika at pormal na lohika. ."[21] Dahil dito, ginusto ng ilang mga may-akdang ateista, gaya ni Richard Dawkins, na kilalanin ang mga posisyong teista, agnostiko, at ateista kabuklod ang spectrum ng teistikong probabilidad—ang posibilidad na itinalaga ng bawat isa sa pahayag na "umiiral ang Diyos".

Kahulugan bilang imposible o hindi permanente

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Bago ang ika-18 siglo, ang pagkakaroon ng Diyos ay tinanggap nang husto sa Kanluraning daigdig na kahit ang posibilidad ng tunay na ateismo ay kinuwestiyon. Ito ay tinatawag na theistic innatism—ang paniwala na ang lahat ng tao ay naniniwala sa Diyos mula sa pagsilang; sa loob ng pananaw na ito ay ang konotasyon na ang mga ateista ay nasa pagtanggi. Mayroon ding isang posisyon na naggigiit na ang mga ateista ay mabilis na naniniwala sa Diyos sa panahon ng krisis, na ang mga ateista ay gumagawa ng mga deathbed conversions, o na "walang mga ateista sa mga foxhole".[22] Gayunpaman, mayroong mga halimbawang salungat dito, kasama ng mga ito ang mga halimbawa ng literal na "mga ateista sa mga foxhole".[23] Ang ilang mga ateista ay may hamon sa pangangailangan ng katagang "atheism". Sa kanyang aklat na Letter to a Christian Nation, isinulat ni Sam Harris:

Sa katunayan, ang "atheism" ay isang termino na ni hindi dapat umiral. Walang sinuman ang kailangang tukuyin ang kanyang sarili bilang isang "di-astrologer" o isang "di-alchemist". Wala kaming mga salita para sa mga taong nagdududa na buhay pa si Elvis o na binagtas ng mga alien ang kalawakan para lang molestiyahin ang mga rancher at kanilang mga baka. Ang ateismo ay walang iba kundi mga ingay na ginagawa ng mga makatwirang tao sa pagkakaroon ng di-makatarungang relihiyosong paniniwala

Etimolohiya

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa unang bahagi ng sinaunang Griyego, ang pang-uri na átheos (ἄθεος, mula sa pribadong ἀ- + θεός"diyos") ay nangangahulugang "walang diyos". Ito ay unang ginamit bilang isang terminong mapanira na halos na nangangahulugang "hindi makadiyos" o "pusong sa diyos". Noong ika-5 siglo BCE, ang salita ay nagsimulang magpahiwatig ng higit na tikis at aktibong kawalang-diyos sa diwa ng "pagputol ng relasyon sa mga diyos" o "pagtanggi sa mga diyos". Ang terminong ἀσεβής (asebēs) noon ay inilapat laban sa mga tinuturing na di-makadiyos na tumatanggi o di-gumagalang sa mga lokal na diyos, kahit na naniniwala sila sa ibang mga diyos. Ang mga modernong pagsasalin ng mga klasikal na teksto ay minsan ay nagsasalin ng átheos bilang "atheistic". Bilang isang abstract na pangngalan, mayroon ding ἀθεότης (atheotēs), "atheism". Isinalin ni Cicero ang salitang Griyego sa Latin na átheos. Ang termino ay natagpuang madalas gamitin sa debate sa pagitan ng mga sinaunang Kristiyano at Helenista, kung saan ang bawat panig ay iniuugnay ito, sa mapangwasak na kahulugan, sa isa pa.[24]

Ang terminong atheist (mula sa Pranses na athée), sa kahulugan ng "isa na ... tinatanggihan ang pagkakaroon ng Diyos o mga diyos",[25] ay nauna pa sa ateismo sa Ingles, na unang natagpuan noong 1566,[26] at muli noong 1571.[27] Ang ateista bilang isang tatak ng praktikal na kawalang-diyos ay ginamit nang hindi bababa sa taong 1577.[28]

Ang terminong atheism ay nagmula sa Pranses na athéisme[kailangan ng sanggunian] at lumilitaw sa Ingles noong mga 1587.[29] Ang isang mas naunang gawain, mga mula noong mga 1534, ay gumamit ng terminong atheonism.[30][31] Isinulat ni Karen Armstrong na "Noong ika-16 at ika-17 siglo, ang salitang 'atheist' ay nakalaan pa rin ng eksklusibo para sa polemic ... Ang terminong 'atheist' ay isang insulto. Walang sinuman ang nangangarap na tawagin ang kanyang sarili na isang ateista."[32]

Ang ateismo ay unang ginamit upang ilarawan ang isang self-avowed na paniniwala sa huling bahagi ng ika-18 siglong Europa, partikular na tumutukoy sa di-paniniwala sa monoteistikong Abrahamic na diyos.[a] Noong ika-20 siglo, ang globalisasyon ay nag-ambag sa pagpapalawak ng terminong tumutukoy sa di-paniniwala sa lahat ng diyos, bagaman nananatiling karaniwan sa lipunang Kanluranin na ilarawan ang ateismo bilang "di-paniniwala sa Diyos".[33]

Talababa

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ In part because of its wide use in monotheistic Western society, atheism is usually described as "disbelief in God", rather than more generally as "disbelief in deities". A clear distinction is rarely drawn in modern writings between these two definitions, but some archaic uses of atheism encompassed only disbelief in the singular God, not in polytheistic deities. It is on this basis that the obsolete term adevism was coined in the late 19th century to describe an absence of belief in plural deities.

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. ↑ "Atheism". OxfordDictionaries.com. Oxford University Press. Inarkibo mula sa orihinal noong Setyembre 11, 2016. Nakuha noong Abril 23, 2017.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Minumungkahi sa maikling artikulo sa religioustolerance.org sa Definitions of the term "Atheism" Naka-arkibo 2020-01-02 sa Wayback Machine. na walang pangkalahatang kasunduan sa kahulugan ng katawagan. Binuod ni Simon Blackburn ang situwasyon sa The Oxford Dictionary of Philosophy: "Atheism. Either the lack of belief in a god, or the belief that there is none." Nililista ng karamihan sa talasalitaan (tingnan ang pagtanong sa OneLook para sa "atheism") ang isa sa maraming makikitid na mga kahulugan.
    • Runes, Dagobert D.(patnugot) (1942 edisyon). Dictionary of Philosophy. New Jersey: Littlefield, Adams & Co. Philosophical Library. ISBN 0064634612. (a) the belief that there is no God; (b) Some philosophers have been called "atheistic" because they have not held to a belief in a personal God. Atheism in this sense means "not theistic". The former meaning of the term is a literal rendering. The latter meaning is a less rigorous use of the term though widely current in the history of thought {{cite book}}: Check date values in: |year= (tulong) - entrada ni Vergilius Ferm
  3. ↑ Rowe, William L., "Atheism", Routledge Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge, nakuha noong 2023-09-01{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ J.J.C. Smart (2017). "Atheism and Agnosticism". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 11, 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ 5.0 5.1 Oxford English Dictionary (ika-2nd (na) edisyon). 1989. Belief in a deity, or deities, as opposed to atheism{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Ginagamit ang teismo dito sa halos sa pangkalahatang gamit nito, na ang paniniwala sa isa o higit pa na diyos. Nangangahulugang ito na ang ateismo ay ang pagtanggi sa paniniwala na mayroon ibang kahit anong diyos, kahit pa na hinango pa ang karagdagang pagtitibay sa walang diyos.
    • Nielsen, Kai (2009). "Atheism". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 2007-04-28.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) "Atheism, in general, the critique and denial of metaphysical beliefs in God or spiritual beings.... a more adequate characterization of atheism consists in the more complex claim that to be an atheist is to be someone who rejects belief in God for [reasons that depend] on how God is being conceived."
    • Edwards, Paul (1967). "Atheism". The Encyclopedia of Philosophy. Bol. Bol. 1. Collier-MacMillan. p. 175. On our definition, an 'atheist' is a person who rejects belief in God, regardless of whether or not his reason for the rejection is the claim that 'God exists' expresses a false proposition. People frequently adopt an attitude of rejection toward a position for reasons other than that it is a false proposition. It is common among contemporary philosophers, and indeed it was not uncommon in earlier centuries, to reject positions on the ground that they are meaningless. Sometimes, too, a theory is rejected on such grounds as that it is sterile or redundant or capricious, and there are many other considerations which in certain contexts are generally agreed to constitute good grounds for rejecting an assertion{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ "Merriam-Webster Online Dictionary". Inarkibo mula sa orihinal noong Mayo 14, 2011. Nakuha noong Abril 9, 2011. belief in the existence of a god or gods{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Smart, J.J.C. (Marso 9, 2004). Zalta, Edward N. (pat.). "Atheism and Agnosticism". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2013 Edition). Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 2, 2013. Nakuha noong Abril 26, 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Zuckerman, Phil (2006), Martin, Michael (pat.), "Atheism: Contemporary Numbers and Patterns", The Cambridge Companion to Atheism, Cambridge Companions to Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 47–66, ISBN 978-0-521-84270-9, nakuha noong 2024-01-19{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang logical); $2
  11. ↑ Shook, John R. "Skepticism about the Supernatural" (PDF). Inarkibo (PDF) mula sa orihinal noong Oktubre 18, 2012. Nakuha noong Oktubre 2, 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ Stenger 2007, pp. 17–18, citing Parsons, Keith M. (1989). God and the Burden of Proof: Plantinga, Swinburne, and the Analytical Defense of Theism. Amherst, New York: Prometheus Books. ISBN 978-0-87975-551-5.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ Draper, Paul (2022), Zalta, Edward N. (pat.), "Atheism and Agnosticism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (ika-Summer 2022 (na) edisyon), Metaphysics Research Lab, Stanford University, nakuha noong 2023-08-27{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ "Atheism | Internet Encyclopedia of Philosophy" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-08-27.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ "Where's The Evidence? | Issue 78 | Philosophy Now". philosophynow.org. Nakuha noong 2023-08-27.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ "Atheism | Definition, History, Beliefs, Types, Examples, & Facts | Britannica". www.britannica.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-08-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ "Good Sense by baron d' Paul Henri Thiry Holbach - Project Gutenberg". web.archive.org. 2011-06-23. Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-06-23. Nakuha noong 2023-08-28.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ "Why I'm Not An Atheist: The Case For Agnosticism". HuffPost (sa wikang Ingles). 2013-05-28. Nakuha noong 2023-08-30.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ "The Irish Times - Sat, Jul 25, 2009 - Many atheists I know would be certain of a high place in heaven". web.archive.org. 2011-05-20. Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-05-20. Nakuha noong 2023-08-30.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. ↑ "More faith to be an atheist than a Christian". NCR (sa wikang Ingles). 2012-06-08. Nakuha noong 2023-08-30.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  21. ↑ "Atheism and Agnosticism (Stanford Encyclopedia of Philosophy)". web.archive.org. 2012-02-05. Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-02-05. Nakuha noong 2023-08-30.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. ↑ "washingtonpost.com: Atheist Group Moves Ahead Without O'Hair". web.archive.org. 2017-10-08. Inarkibo mula sa orihinal noong 2017-10-08. Nakuha noong 2023-08-31.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. ↑ "Atheism: Society and Atheism". web.archive.org. 2011-05-22. Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-05-22. Nakuha noong 2023-08-31.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. ↑ Drachmann, A.B. (1977) [1922]. Atheism in Pagan Antiquity. Chicago: Ares Publishers. ISBN 978-0-89005-201-3. Atheism and atheist are words formed from Greek roots and with Greek derivative endings. Nevertheless, they are not Greek; their formation is not consonant with Greek usage. In Greek they said átheos and atheotēs; to these the English words ungodly and ungodliness correspond rather closely. In exactly the same way as ungodly, átheos was used as an expression of severe censure and moral condemnation; this use is an old one, and the oldest that can be traced. Not till later do we find it employed to denote a certain philosophical creed.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  25. ↑ "atheist". American Heritage Dictionary of the English Language. 2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Nobyembre 27, 2013. Nakuha noong Nobyembre 21, 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. ↑ Martiall, John (1566). A Replie to Mr Calfhills Blasphemous Answer Made Against the Treatise of the Cross. English recusant literature, 1558–1640. Bol. 203. Louvain. p. 49. Inarkibo mula sa orihinal noong Abril 23, 2017. Nakuha noong Abril 23, 2017.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. ↑ Rendered as Atheistes: Golding, Arthur (1571). The Psalmes of David and others, with J. Calvin's commentaries. pp. Ep. Ded. 3. The Atheistes which say ... there is no God.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Translated from Latin.
  28. ↑ Hanmer, Meredith (1577). The auncient ecclesiasticall histories of the first six hundred years after Christ, written by Eusebius, Socrates, and Evagrius. London. p. 63. OCLC 55193813. The opinion which they conceaue of you, to be Atheists, or godlesse men.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  29. ↑ Rendered as Athisme: de Mornay, Philippe (1581). A Woorke Concerning the Trewnesse of the Christian Religion: Against Atheists, Epicures, Paynims, Iewes, Mahumetists, and other infidels [De la vérite de la religion chréstienne (1581, Paris)]. Translated from French to English by Arthur Golding & Philip Sidney and published in London, 1587. Athisme, that is to say, vtter godlesnes.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. ↑ Vergil, Polydore (c. 1534). English history. Nakuha noong Abril 9, 2011. Godd would not longe suffer this impietie, or rather atheonisme.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  31. ↑ The Oxford English Dictionary also records an earlier, irregular formation, atheonism, dated from about 1534. The later and now obsolete words athean and atheal are dated to 1611 and 1612 respectively. prep. by J.A. Simpson ... (1989). The Oxford English Dictionary (ika-2nd (na) edisyon). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-861186-8.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  32. ↑ Armstrong 1999.
  33. ↑ Martin 2006.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ateismo&oldid=2071111"