Diyametro

Diametro

Heometriya
Pagproyekt ng isang espera sa isang plano
Mga sanay Euclidean Non-Euclidean Elliptic Spherical Hyperbolic Non-Archimedean geometry Projective Affine Synthetic Analitiko Alhebraiko Arithmetic Diophantine Deribatibo Riemanniano Symplectic Discrete differential Complex Finite Natatangi Digital Convex Computational Fractal Incidence Noncommutative geometry Noncommutative algebraic geometry
Mga konsepto Mga katangian Dimensiyon Straightedge and compass constructions Anggulo Kurba Diagonal Ortogonalidad (Perpendikular) Paralelo Vertex Congruence Similarity Symmetry
Serong dimensiyonal Punto
Isang dimensiyonal Guhit Segmento Rayos Haba
Dalawang dimensiyonal Plano Sukat Poligon Tatsulok Altitude Gilis Teorema ni Pitagoras Paralelogram Parisukat Parihaba Rombus Romboide Kuwadrilateral Trapesoid Kite Bilog Diyametro Sirkumperensiya Area
Tatlong dimensiyonal Volyum Kubo Kuboide Silindro Dodecahedron Icosahedron Octahedron Piramide Platonic Solid Sphere Tetrahedron
Apat- / ibang-dimensiyonal Tesseract Hypersphere
Mga heometra
ayon sa pangalan Aida Aryabhata Ahmes Alhazen Apollonius Arkimedes Atiyah Baudhayana Bolyai Brahmagupta Cartan Coxeter Descartes Euclides Euler Gauss Gromov Hilbert Huygens Jyeṣṭhadeva Kātyāyana Khayyám Klein Lobachevsky Manava Minkowski Minggatu Pascal Pythagoras Parameshvara Poincaré Riemann Sakabe Sijzi al-Tusi Veblen Virasena Yang Hui al-Yasamin Zhang
ayon sa panahon BCE Ahmes Baudhayana Manava Pythagoras Euclid Archimedes Apollonius 1–1400s Zhang Kātyāyana Aryabhata Brahmagupta Virasena Alhazen Sijzi Khayyám al-Yasamin al-Tusi Yang Hui Parameshvara 1400s–1700s Jyeṣṭhadeva Descartes Pascal Huygens Minggatu Euler Sakabe Aida 1700s–1900s Gauss Lobachevsky Bolyai Riemann Klein Poincaré Hilbert Minkowski Cartan Veblen Coxeter Present day Atiyah Gromov

Sa heometriya, ang diyametro ng isang bilog ay kahit anumang diretsong segmentong linya na dumadaan sa gitna ng bilog at ang dulong punto nito ay nasa bilog mismo. Maari din itong ipakahulugan bilang ang pinakamahabang kuwerdas ng bilog. Ang parehong depinisyon ay balido para sa diyametro ng isang espera.

Sa makabagong gamit, ang haba ng $d$ ng isang diyametro ay tinatawag din na diyametro. Sa puntong ito, sinabi nito ang diyametro imbis na isang diyametro (na tumutukoy sa segmentong linya mismo), dahil mayroon lahat ng diyametro ng isang bilog o espera ng parehong haba, na doble ang radyo $r$ nito.

$d=2r\qquad {\text{o katumbas ng}}\qquad r={\frac {d}{2}}.$

Para sa isang hugis na konbeks sa plano, binibigyan kahulugan ang diyametro na maging pinakamalaking distansya na maaring mabuo sa pagitan ng dalawang tangenteng paralelong linya sa hangganan nito, at kadalasang ipinakakahulugan ang lapad nito na ang pinakamaliit na ganoong distansya. Mahusay na kinakalkula ang parehong kantidad gamit ang mga kalibreng umiikot (rotating calipers). Para sa isang kurba ng hindi nagbabagong lapad, tulad ng tatsulok na Reuleaux, pareho ang lapad at diyametro dahil lahat ng pares ng tangenteng paralelong linya ay mayroon parehong distansya.

Para sa isang elipse iba ang pamantayang terminolohiya. Ang isang diyametro ng isang elipse ay kahit anumang kuwerdas na dumadaan sa gitna ng elipse. Halimbawa, mayroong katangian ang mga diyametrong kondyugado (conjugate) na isang linyang tangento sa elipse sa dulo ng isang diyametro ay paralelo sa diyametrong kondyugado. Tinatawag na pangunahing aksis ang pinakamahabang diyametro.

Hango ang salitang "diyametro" sa Sinaunang Griyego: διάμετρος (diametros), "diyametro ng isang bilog", mula sa διά (dia), "sa kabila, tuloy-tuloy" at μέτρον (metron), "sukat". Dinadaglat ito kadalasan bilang ${\text{DIA}},{\text{dia}},d,$ o $\varnothing .$