Pumunta sa nilalaman

Internasyonal na Ponetikong Alpabeto

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa International Phonetic Alphabet)

UriAlpabeto, bahagyang may tampok
Mga wikaGinagamit sa ponetiko at ponemikong transkripsyon ng anumang wika
Panahonmula 1888
Mga magulang na sistema
ISO 15924Latn, 215
DireksyonKaliwa-kanan
Alyas-UnicodeLatin

Ang Internasyonal na Ponetikong Alpabeto (Ingles: International Phonetic Alphabet, IPA) ay isang sistemang alpabetiko ng notasyon na nakabase sa alpabetong Latin. Ito ay nilathala ng International Phonetic Association sa huling bahagi ng ika-19 siglo bilang isang pamantayan ng mga tunog ng mga wika. [1] Ang IPA ay ginagamit para sa mga leksikograpiya, mga estudyante at gurong banyaga, lingguwistiko, speech-language pathologist, mang-aawit, aktor, mga tagalikha ng mga wikang guni-guni, at tagapagsalin.[2][3]

Ang IPA ay dinisenyo at nirepresenta lamang sa kalidad ng pananalita na nasa wikang malalakas: phones, phonemes, intonation at mga isang salita at patnig.[1] Para madagdagan ng kalidad ng pananalita, kagaya ng paggnashing sa ngipin, sigmatismo, at mga tunog na cleft lip and cleft palate, ang mga pinalawig na mga simbulo, ang mga pinalawig na International Phonetic Alphabet, ay puwedeng gamitin.[2]

Ang mga simbolo sa IPA ay naka-kompos sa o maraming elemento ng dalawang karaniwang uri, mga titik at tuldik.

Pulnomikong katinig

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang pulmonikong katinig ay isang katinig na ginawa ng mga glottis o oral cavity, at ito ay makapunta sa labas ng hangin mula sa baga. Pulnomikong katinig ang nakakagawa ng mga katiunig sa IPA, pati na rin sa mga wikang pantao. Lahat ng mga katinig sa wikang Ingles at makikita sa kategorya.[4]

Ang tsart ng pulnomikong katinig, na nakakalagay ng napakaraming katinig, ay nakalagay sa pahiga na nakadisenyo ng manner of articulation, na ang kahulugan nito ay paano na katinig ay nakalaman, at ang mga patayo ay nakadisenyo sa place of articulation, na ang kahulugan ay ang mga trakt na patinig ay nakalaman.

Lugar Labyal Koronal Dorsal Laryngeal
Nasal m ɱ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Stop p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Sibilant fricative s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ
Non-sibilant fricative ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʢ h ɦ
Approximant ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j ɰ̊ ɰ ʔ̞
Flap/tap ⱱ̟ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̮
Trill ʙ̥ ʙ r ɽ̊ɽ̊ ɽɽ ʀ̥ ʀ ʜ ʢ
Lateral fricative ɬ ɮ ɭ̊˔ ʎ̥˔ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝
Lateral approximant l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠
Lateral flap/tap ɺ ɺ̢ ʎ̮ ʟ̆

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. 1.0 1.1 International Phonetic Association (IPA), Handbook.
  2. 2.0 2.1 MacMahon, Michael K. C. (1996). "Phonetic Notation". Sa P. T. Daniels and W. Bright (eds.) (pat.). The World's Writing Systems. New York: Oxford University Press. pp. 821–846. ISBN 0-19-507993-0. {{cite book}}: |editor= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. Wall, Joan (1989). International Phonetic Alphabet for Singers: A Manual for English and Foreign Language Diction. Pst. ISBN 1-877761-50-8.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. Fromkin, Victoria; Rodman, Robert (1998) [1974]. An Introduction to Language (ika-6th (na) edisyon). Fort Worth, TX: Harcourt Brace College Publishers. ISBN 0-03-018682-X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)