Klasisismo
Ang klasisismo, sa sining, ay karaniwang tumutukoy sa mataas na pagtingin sa isang klasikal na panahon, klasikal na sinaunang panahon sa Kanluraning tradisyon, bilang pagtatakda ng mga pamantayan para sa panlasa na hinahangad na tularan ng mga klasiko. Sa pinakadalisay nitong anyo, ang klasisismo ay isang estetika na saloobin na nakadepende sa mga prinsipyong nakabatay sa kultura, sining at panitikan ng sinaunang Gresya at Roma, na may diin sa anyo, pagiging payak, proporsyon, kalinawan ng istraktura, pagiging perpekto, pinipigilang damdamin, pati na rin ang tahasang apela sa diwa.[1] Karaniwang hinahangad ng sining ng klasisismo na maging pormal at pigil: ng Discobolus, naobserba ni Sir Kenneth Clark, "kung tututol tayo sa kanyang pagpigil at kompresyon, tumututol lang tayo sa klasikong sining. Isang marahas na diin o isang biglaang pagbilis ng ritmikong paggalaw. sisira sana ang mga katangiang iyon ng balanse at pagkakumpleto kung saan napanatili nito hanggang sa kasalukuyang siglo ang posisyon ng awtoridad nito sa pinaghihigpitang pondo ng mga biswal na imahe."[2] Nagpapahiwatig ang klasisismo, gaya ng nabanggit ni Clark, ng isang kanon ng malawak na tinatanggap na mga ulirang anyo, maging sa kanong Kanluranin na kanyang sinusuri sa The Nude (1956).
Isang puwersa ang klasisismo na kadalasang mayroon sa Europa pagkatapos ng medyebal at mga tradisyong naimpluwensya ng Europa; gayunpaman, nadama ang ilang mga panahon mismo na higit na konektado sa mga klasikal na ideyal kaysa sa iba, partikular na ang Panahon ng Kaliwanagan,[3] nang ang Neoklasisismo ay isang mahalagang kilusan sa sining biswal.
Pangkalahatang termino
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang klasisismo ay isang partikular na kaurian ng pilosopiya, na inihahayag ang sarili sa panitikan, arkitektura, sining, at musika, na mayroong pinagmumulang Sinaunang Griyego at Romano at isang diin sa lipunan. Partikular itong ipinahayag sa Neoklasisismo[4] ng Panahon ng Kaliwanagan.
Sa teatro
[baguhin | baguhin ang wikitext].jpg)
Nabuo ang klasisismo sa teatro noong ika-17 dantaon ng mga manunulat ng dulang Pranses mula sa kung ano ang kanilang hinuhusgahan bilang mga tuntunin ng klasikal na teatrong Griyego, kabilang ang mga "Klasikong pagkakaisa" ng oras, lugar at pagkilos, na matatagpuan sa Poetics (Poetiko) ni Aristotele.
Ang mga halimbawa ng mga klasikong manunulat ng dula ay sina Pierre Corneille, Jean Racine at Molière. Sa panahon ng Romantisismo, si Shakespeare, na hindi umayon sa alinman sa mga klasikal na tuntunin, ay naging tuon ng argumentong Pranses sa kanila, kung saan nagtagumpay ang mga Romantika; kabilang si Victor Hugo sa mga unang manunulat ng dulang Pranses na lumabag sa mga kombensyong ito.[5]
Sa panitikan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang klasisismong pampanitikan ay nakakuha ng inspirasyon mula sa mga katangian ng proporsyon ng mga pangunahing gawa ng sinaunang panitikang Griyego at Latin.[6][7]
Ang ika-17–18 na mga dantaon na mahalagang mga manunulat na klasiko (pangunahin, mga manunulat ng dulan at makata) ay kinabibilangan nina Pierre Corneille, Jean Racine, John Dryden, William Wycherley, William Congreve, Jonathan Swift, Joseph Addison, Alexander Pope, Voltaire, Carlo Goldoni, at Friedrich Klopstock Gottlieb
Sa arkitektura
[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang klasisismo sa arkitektura ay nabuo sa panahon ng Renasimyentong Italyano, lalo na sa mga kasulatan at disenyo ni Leon Battista Alberti at ang gawain ni Filippo Brunelleschi.[8] Binibigyang-diin nito ang simetriya, proporsyon, heometriya at ang regularidad ng mga bahagi tulad ng ipinakita sa arkitektura ng Klasikong sinaunang panahon at, sa partikular, ang arkitektura ng Sinaunang Roma, kung saan maraming mga halimbawa ang nanatili.
Sa sining
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pagpipinta[9] at eskulturang Renasimyentong Italyano ay minarkahan ng kanilang pagpanibago ng mga klasikong anyo, tema at paksa. Noong ika-15 dantaon, mahalaga si Leon Battista Alberti sa pagteteoriya ng marami sa mga ideya para sa pagpipinta na naisagawa bilang produkto sa Paaralan ng Atenas ni Rafael sa panahon ng Mataas na Renasimyento. Nagpatuloy ang mga tema na hindi putol sa karamihan hanggang noong ika-17 dantaon, nang ang mga artista tulad nina Nicolas Poussin at Charles Le Brun ay kumakatawan sa mas mahigpit na klasisismo. Tulad ng mga ideya sa pagka-klasiko ng Italyano noong ika-15 at ika-16 na dantaon, kumalat ito sa Europa noong kalagitnaan hanggang huling bahagi ng ika-17 dantaon.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Caves, R. W. (2004). Encyclopedia of the City (sa wikang Ingles). Routledge. p. 112.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Clark, The Nude: A Study in Ideal Form 1956:242 (sa Ingles)
- ↑ Walters, Kerry (Setyembre 2011). "JOURNAL ARTICLE Review". Church History (sa wikang Ingles). 80 (3): 691–693. doi:10.1017/S0009640711000990. JSTOR 41240671.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Johnson, James William (1969). "What Was Neo-Classicism?". Journal of British Studies (sa wikang Ingles). 9 (1): 49–70. doi:10.1086/385580. JSTOR 175167.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ NASH, SUZANNE (2006). "Casting Hugo into History". Nineteenth-Century French Studies (sa wikang Ingles). 35 (1): 189–205. ISSN 0146-7891. JSTOR 23538386.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ The Oxford Dictionary of Literary Terms (Bersyong Online) (sa wikang Ingles) (ika-ika-4 na (na) edisyon). Oxford University Press. 2015. ISBN 9780191783234.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Greene, Roland, pat. (2012). The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics (sa wikang Ingles) (ika-ika-4 na reb. (na) edisyon). Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-15491-6.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Department of European Paintings (Oktubre 2002). "Architecture in Renaissance Italy". www.metmuseum.org (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2019-10-28.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Larsen, Michael (Marso 1978). "Italian Renaissance Painting by John Hale". Journal of the Royal Society of Arts (sa wikang Ingles). 126 (5260): 243–244. JSTOR 41372753.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)