Pumunta sa nilalaman

Sobyetikong Pederatibong Sosyalistang Republika ng Rusya

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Sobyetikong Pederatibong Sosyalistang Republika ng Rusya
Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика (Ruso)
Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialisticheskaya Respublika
1917–1991
Salawikain: Пролетарии всех стран, соединяйтесь!
Proletarii vsekh stran, soyedinyaytes'!
"Mga proletaryo ng lahat ng bayan, magkaisa!"
Awitin: Государственный гимн СССР
Gosudarstvenny gimn SSSR (1944–1990)
"Himnong Estatal ng USSR"

Патриотическая песня
Patrioticheskaya Pesnya (1990–1991)
"Ang Makabayang Awit"
Lokasyon ng SPSR ng Rusya (pula) sa loob ng Unyong Sobyetiko mula 1956 hanggang 1991.
Lokasyon ng SPSR ng Rusya (pula) sa loob ng Unyong Sobyetiko mula 1956 hanggang 1991.
Katayuan1917–1922:
Soberanong Estado
1922–1991:
Republikang kasapi ng Unyong Sobyet Unyong Sobyetiko
KabiseraPetrogrado (1917–1918)
Mosku (1918–1991)
Pinakamalaking lungsodMosku
Wikang opisyalRuso
KatawaganRuso • Sobyetiko
Pamahalaan
Head of state 
• 1917 (first)
Lev Kamenevc
• 1990–1991 (last)
Boris Yeltsind
Head of government 
• 1917–1924 (first)
Vladimir Lenine
• 1990–1991
Ivan Silayevf
• 1991 (last)
Boris Yeltsing
Lehislatura
Kasaysayan 
7 November 1917
30 December 1922
19 February 1954
12 June 1990
12 December 1991
• Russian SFSR renamed into the Russian Federation
25 December 1991
26 December 1991
25 December 1993
Lawak
195617,125,200 km2 (6,612,100 mi kuw)
Populasyon
• 1989
147,386,000
SalapiRublo (руб)h (SUR)
Sona ng oras(UTC +2 to +12)
Kodigong pantelepono+7
Kodigo sa ISO 3166RU
Internet TLD.su
Pinalitan
Pumalit
1918
Russian Republic
1920
Russian State
1922
Far Eastern Republic
1923
Priamurye Government
1944
Tuvan People's Republic
1946
East Prussia
Japan
1956
Karelo-Finnish SSR
1918
Belarusian People's Republic
1922
Soviet Union
1940
Karelo-Finnish SSR
1991
Russian Federation

Ang Sobyetikong Pederatibong Sosyalistang Republika ng Rusya, dinadaglat na SPSR ng Rusya (Ruso: Росси́йская СФСР, tr. Rossiyskaya SFSR), at payak na kinilala bilang Sobyetikong Rusya (Ruso: Советская Россия, tr. Sovetskaya Rossiya), ay estadong komunista at pangunahing republikang kasapi ng Unyong Sobyetiko na umiral mula 1917 hanggang 1991. Mula hilagang-kanluran paikot sa kaliwa, pinaligiran nito ang Noruwega, Pinlandiya, Estonya, Letonya, Litwanya, Polonya, Biyelorusya, Ukranya, Heorhiya, Aserbayan, Kasakistan, Tsina, Mongolya, at Hilagang Korea. Sumaklaw ito ng lawak na 17,125,200 km2 at tinahanan ng mahigit 147 milyong mamamayan. Ang kabisera ang pinakamalaking lungsod nito ay Mosku.

Sa pamumuno nina Vladimir Lenin (1870–1924) at Leon Trotsky (1879–1940), itinatag ng mga komunistang Bolshevik ang estadong Sobyet noong 7 Nobyembre [O.S. 25 Oktubre] 1917. Nangyari ito kaagad pagkatapos ng Rebolusyong Oktubre, nang ang pansamantalang Pamahalaang Pansamantalang Ruso, pinakahuling pinamunuan ng sumasalungat na demokratikong sosyalistang si Alexander Kerensky (1881–1970), na namamahala sa bagong Republika ng Russia pagkatapos ng pagbibitiw sa pamahalaan ng Imperyo ng Russia ng ang Romanov imperial dynasty ng Tsar Nicholas II noong nakaraang Marso, ang ikalawa sa dalawang Rebolusyong Ruso na magulong taon ng 1917 noong World War I. Sa una, ang estado ay walang opisyal na pangalan at hindi kinilala ng mga kalapit na bansa sa loob ng limang buwan. Samantala, nilikha ng mga anti-Bolshevik ang mapanuksong tatak na Sovdepia para sa bagong estado ng mga Sobyet ng mga Deputies ng Manggagawa at Magsasaka.[20]

Noong 25 Enero 1918, sa ikatlong pulong ng All-Russian Congress of Soviets, ang pagtatatag ng Russian Soviet Republic ay idineklara. Ang Tratado ng Brest-Litovsk ay nilagdaan noong Marso 3, 1918, na nagbigay ng malaking bahagi sa hangganan ng mga lupain sa kanluran ng dating Imperyo ng Russia sa Imperyong Aleman (Germany) kapalit ng kapayapaan sa huling taon ng natitirang bahagi ng Unang Digmaang Pandaigdig Noong Hulyo 1918, pinagtibay ng ikalimang All-Russian Congress of Soviets ang bagong pangalan, Russian Socialist Federative Soviet Republic (RSFSR), at ang Konstitusyon ng Russian SFSR.[22][kailangan ng mas mahusay na mapagkukunan]

Sa buong mundo, ang Russian SFSR ay kinilala bilang isang malayang estado noong 1920 sa pamamagitan lamang ng mga karatig na kapitbahay ng Estonia, Finland, Latvia at Lithuania sa Treaty of Tartu at ng panandaliang Irish Republic sa Ireland.[23]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. Historical Dictionary of Socialism. James C. Docherty, Peter Lamb. Page 85. "The Soviet Union was a one-party Marxist-Leninist state."
  2. "Law of the USSR of 14 March 1990 N 1360-I 'On the establishment of the office of the President of the USSR and the making of changes and additions to the Constitution (Basic Law) of the USSR'". Garant.ru. Inarkibo mula sa orihinal noong 13 Agosto 2011. Nakuha noong 12 Hulyo 2010.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)