Pumunta sa nilalaman

U (kana)

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Hiragana

Katakana
Transliterasyon u
may dakuten vu
Hiragana Man'yōgana:
Katakana Man'yōgana
Pagbaybay sa kana 上野のウ
(Ueno no "u")
Kodigong Morse ・・-
Braille ⠉
Unicode U+3046, U+30A6
kana gojūon
wa ra ya ma ha na ta sa ka a
sokuon wi ri mi hi ni chi shi ki i
dakuten n ru yu mu fu nu tsu su ku u
chōonpu we re me he ne te se ke e
wo ro yo mo ho no to so ko o

Ang u ( sa hiragana o sa katakana) ay isa sa mga kanang Hapones na kumakatawan sa isang mora. Sa modernong pagkakaayos ng alpabetong Hapones, makikita ito sa ikatlong puwesto sa modernong Gojūon (五十音), isang sistema sa pagtitipon ng kana. Sa Iroha, makikita naman ito sa ika-24 na puwesto, sa pagitan ng む at ゐ. Sa tsart ng Gojūon (nakaayos sa mga kolum, mula kanan pakaliwa), nasa unang kolum ang う (あ行, "Kolum A") at ikatlong hanay (う段, "Hanay U"). Kumakatawan ang dalawang ito sa tunog na [u͍]. Sa Wikang Ainu, kumakatawan ang maliit na ゥ sa diptonggo at isinusulat na w sa alpabetong Latin.

Anyo Rōmaji Hiragana Katakana
Karaniwang a/i/u/e/o
(あ行 a-gyō)
u
uu
ū
うう, うぅ
うー
ウウ, ウゥ
ウー
Mga iba pang anyo
Anyong A (w-)
Romaji Hiragana Katakana
wa うぁ ウァ
wi うぃ ウィ
wu うぅ ウゥ
we うぇ ウェ
wo うぉ ウォ
wya うゃ ウャ
wyu うゅ ウュ
wye うぃぇ ウィェ
wyo うょ ウョ
Anyong B (v-)
Romaji Hiragana Katakana
va ゔぁ ヴァ
vi, vyi ゔぃ ヴィ
vu
ve ゔぇ ヴェ
vo ゔぉ ヴォ
vya ゔゃ ヴャ
vyu ゔゅ ヴュ
vye ゔぃぇ ヴィェ
vyo ゔょ ヴョ

Parehong hinango ang う at ウ sa man'yōgana ng kanjing (u ang pagbigkas at may kahulugang puwang).

Ginagamit ang mga pinaliit na bersyon ng mga kana (ぅ, ゥ) para lumikha ng mga bagong mora na wala sa wikang Hapones, tulad ng トゥ (tu). Medyo bagong-bago ang kombensiyong ito, at hindi ito ginagamit ng mga mas lumang hiniram na salita. Halimbawa, sa parilalang cartouche ni Tutankhamun, ginagamit ng cartouche, isang bagong hiram, ang bagong pamamaraan sa ponetiko, ngunit ginagamit ng mas lumang hiram na Tutankhamun ang (tsu) bilang aproksimasyon:

タンカーメン の カルトゥーシュ

Tsutankāmen no karushu

Ginagamit din ang う sa kanyang buong-laking anyo, para pahabain ang mga tunog "o". Halimbawa, isinusulat ang salitang 構想 sa hiragana bilang こうそう (kousou), at kōsō ang pagbigkas. Sa ilang mga salita, ginagamit ang kanang (o) sa halip nito dahil sa mga morpolohikal at makasaysayang dahilan.

Maaarang dagdagan ang kanang ウ ng dakuten para maging ヴ (vu), isang tunog na banyaga sa wikang Hapones at tradisyonal na tinatantiya ng ブ (bu).

Paano sulatin

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Stroke order in writing う
Pagsulat ng う
Stroke order in writing ウ
Pagsulat ng ウ
Stroke order in writing う
Stroke order in writing う

Isinusulat ang hiragana na う sa dalawang hagod:

  1. Sa bandang taas, isang maikling hilising kurba: tumutuloy pahilis at pababa mula sa kaliwa, tapos bumabaligtad ng direksyon at nagtatapos sa ibabang kaliwa.
  2. Isang malapad na pakurbang hagod: nagsisimula sa kaliwa, bahagyang tumataas, tapos lumiliko pabalik at nagwawakas sa kaliwa.
Stroke order in writing ウ
Stroke order in writing ウ

Isinusulat ang katakana na ウ sa tatlong hagod:

  1. Sa bandang taas, isang maikling patayo ng hagod na isinusulat mula itaas pababa.
  2. Isang magkahawig na hagod, ngunit mas mababa at nakaposisyon sa kaliwa.
  3. Isang malapad at anggular na hagod: nagsisimula bilang pahalang na linyang isinusulat mula kaliwa pakanan, tapos bumabaligtad ng direksyon at tumutuloy pababa mula kanan pakaliwa bilang kurbang hilis. Dapat konektado ang pahalang na linya sa mga ibang paghagod. Maliban sa maikling hilis, magkatulad ang kana sa フ.

Mga iba pang representasyon

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Buong pagkatawan sa Braille

[baguhin | baguhin ang wikitext]
う / ウ in Japanese Braille
う / ウ
u
ゔ / ヴ
vu
うう / ウー
ū
ゔう / ヴー
+う / +ー
chōon[a]
⠉ (braille pattern dots-14) ⠐ (braille pattern dots-5)⠉ (braille pattern dots-14) ⠉ (braille pattern dots-14)⠒ (braille pattern dots-25) ⠐ (braille pattern dots-5)⠉ (braille pattern dots-14)⠒ (braille pattern dots-25) ⠒ (braille pattern dots-25)
  1. Kapag pinapahaba ang "-u" o "-o" na pantig sa brayleng Hapones, palaging ginagamit ang chōonpu, tulad ng karaniwang paggamit ng katakana sa halip ng pagdaragdag ng う / ウ.

Pagkokodipika sa kompyuter

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Titik
Pangalang unicode HIRAGANA LETTER A KATAKANA LETTER A HALFWIDTH KATAKANA LETTER A CIRCLED KATAKANA A
Pagsasakodigo decimal hex decimal hex decimal hex decimal hex
Unicode 12354 U+3042 12450 U+30A2 65393 U+FF71 13008 U+32D0
UTF-8 227 129 130 E3 81 82 227 130 162 E3 82 A2 239 189 177 EF BD B1 227 139 144 E3 8B 90
Numerikong karakter na reperensya あ あ ア ア ア ア ㋐ ㋐
Shift JIS[1] 130 160 82 A0 131 65 83 41 177 B1
EUC-JP[2] 164 162 A4 A2 165 162 A5 A2 142 177 8E B1
GB 18030[3] 164 162 A4 A2 165 162 A5 A2 132 0 84 31 97 33 129 0 81 39 D1 36
EUC-KR[4] / UHC[5] 170 162 AA A2 171 162 AB A2
Big5 (non-ETEN kana)[6] 198 166 C6 A6 198 249 C6 F9
Big5 (ETEN / HKSCS)[7] 198 232 C6 E8 199 124 C7 7C
Titik
Pangalang unicode HIRAGANA LETTER SMALL A KATAKANA LETTER SMALL A HALFWIDTH KATAKANA LETTER SMALL A
Pagsasakodigo decimal hex decimal hex decimal hex
Unicode 12353 U+3041 12449 U+30A1 65383 U+FF67
UTF-8 227 129 129 E3 81 81 227 130 161 E3 82 A1 239 189 167 EF BD A7
Numerikong karakter na reperensya ぁ ぁ ァ ァ ァ ァ
Shift JIS[1] 130 159 82 9F 131 64 83 40 167 A7
EUC-JP[2] 164 161 A4 A1 165 161 A5 A1 142 167 8E A7
GB 18030[3] 164 161 A4 A1 165 161 A5 A1 132 0 84 31 96 33
EUC-KR[4] / UHC[5] 170 161 AA A1 171 161 AB A1
Big5 (non-ETEN kana)[6] 198 165 C6 A5 198 248 C6 F8
Big5 (ETEN / HKSCS)[7] 198 231 C6 E7 199 123 C7 7B

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. 1.0 1.1 Unicode Consortium (2015-12-02) [1994-03-08]. "Shift-JIS to Unicode".
  2. 2.0 2.1 Unicode Consortium; IBM. "EUC-JP-2007". International Components for Unicode.
  3. 3.0 3.1 Standardization Administration of China (SAC) (2005-11-18). GB 18030-2005: Information Technology—Chinese coded character set.
  4. 4.0 4.1 Unicode Consortium; IBM. "IBM-970". International Components for Unicode.
  5. 5.0 5.1 Steele, Shawn (2000). "cp949 to Unicode table". Microsoft / Unicode Consortium.
  6. 6.0 6.1 Unicode Consortium (2015-12-02) [1994-02-11]. "BIG5 to Unicode table (complete)".
  7. 7.0 7.1 van Kesteren, Anne. "big5". Encoding Standard. WHATWG.