Hiragana

Hiragana
ひらがな
Hiragana; ひらがな;
Uri	Silabiko
Mga wika	Hapones at Taga-Okinawa
Panahon	~800 AD hanggang sa kasalukuyan
Mga magulang na sistema	Iskript ng Butong Orakulo Iskript na Selyo Klerikal na Iskript Regular na Iskript (Kanji) Man'yōgana Hiragana; ひらがな; ; ; ; ;
Mga kapatid na sistema	Katakana, Hentaigana
ISO 15924	Hira, 410
Direksyon	Kaliwa-kanan
Alyas-Unicode	Hiragana
Lawak ng Unicode	U+3040-U+309F, ; U+1B000-U+1B0FF
	PAALALA: Maaaring naglalaman ang pahinang ito ng mga simbolong pamponetikong IPA.

Wikang Hapones

Kanji • Hapones: 漢字

Kana • Hapones: 仮名

Katakana • Hapones: 片仮名
Hiragana • Hapones: 平仮名

Ginagamit

Furigana • Hapones: 振り仮名
Okurigana • Hapones: 送り仮名

Pangkasaysayan

Man'yōgana • Hapones: 万葉仮名
Hentaigana • Hapones: 変体仮名

Pagsasalin

Romaji • Hapones: ローマ字
- Kunrei-shiki • Hapones: 訓令式
- Nihon-shiki • Hapones: 日本式
- Hepburn

Ang Hiragana (平仮名, ひらがな o ヒラガナ) ay isang uri ng pagsulat sa bansang Hapon, na isa rin sa pangunahing nilalaman ng Sistemang Panulat ng mga Hapon, kasama ang katakana, kanji, at ang Alpabetong Latin (rōmaji). Parehang nasa sistemang kana ang hiragana at katakana, na kung saan ang bawat panitik ay simisimbolo sa isang mora. Ang bawat kana ay maaaring maging isang patinig gaya ng "a" (あ); isang katinig na sinusundan ng isang patinig tulad ng "ka" (か); o "n" (ん), isang pang-ilong na sonoranto na kung saan, depende sa nilalaman, ay maaring maging kasing-tunog ng Tagalog na m, n, o ng ([ŋ]), o tulad ng isang pang-ilong na patinig ng mga Pranses.

Ginagamit ang Hiragana upang sumulat ng mga salitang galing sa Hapon na kung saan ay walang katumbas na kanji, kasama ang mga partikulo tulad ng から kara "mula", at mga hulapi tulad ng さん ~san "Ginoong, Ginang, o Binibini." Gayon din, ginagamit din ang hiragana sa mga malalalim o hindi gaanong kabisadong kanji, . Ang pagbabago sa tono ng pandiwa at pang-uri, tulad ng, be-ma-shi-ta (べました) sa tabemashita (食べました, "ate"), ay nakasulat sa hiragana, madalas na sinusundan ang isang pandiwa o pinagmulang pang-uri (ito, "食") na nakasulat sa kanji. Ginagamit rin ang Hiragana upang magbigay ng gabay sa pagbaybay kanji na tinatawag na furigana.

Mayroong dalawang pangunahing sistema ng pagaayos ng hiragana, ang lumang pagaayos o ang iroha, at ang kilalang pagaayos o ang gojūon.

Sistemang panulat

Ang kumpletong silabikong hiragana ay binubuo ng 48 na panitik:

39 na pinagsanib na katinig-patinig
5 patinig
1 katinig
1 partikulo na binabaybay bilang isang patinig sa modernong Hapones
2 na pinagsamang katinig-pating na binabaybay bilang isang patinig at hindi na gaanong ginagamit sa modernong Hapones

Maaaring malaman ang mga pangunahing panitik sa maraming kaparaanan. Sa pagdaragdag ng mga tandang dakuten ( ゛), isang walang boses na katinig na nagiging may salitang katinig tulad ng k na nagiging g, s na nagiging z, t na nagiging d, h na nagiging b at ch/sh na nagiging j. Maaari rin dagdagan ang hiragana nagsisimula sa h ng tandang handakuten ( ゜) na nagpapabago sa h para maging p.

Isang maliit na bersyon ng hiragana para sa ya, yu o yo (ゃ, ゅ o ょ) ang maaaring idagdag sa mga hiragana nagtatapos sa i. Maaari nitong baguhin ang patinig na i sa dumadausdos na (palatalisasyon) sa a, u o o. Tinatawag na yōon ang pagdaragdag s\ng maliit na y. Naisasama rin dito ang を wo (kahit na parehong naibabaybay ito sa お o, [o]).

Tinutukoy ng maliit na tsu っ, na tinatawag na sokuon, na ang sumusunod na katinig ay pares (doble). Halimbawa, ihambing ang さか saka "burol" sa さっか sakka "may-akda". Maaari rin itong lumabas sa hulihan ng nasambit, kapag tinutukoy nito ang isang hintong impit, tulad ng いてっ! ([iteʔ] Aray!). Subalit, hindi nito maaaring doblehin ang silabikong katinig ng na, ni, nu, ne, no. Upang madoble sila, gagamitan ito ng n (ん) sa unahan ng silabiko.

Kadalasang binabaybay nito ang mga mahabang patinig kasama ang pagdaragdag ng ikalawnag patinig na kana.Ang chōonpu (tanda sa mahabang patinig) (ー) ay ginagamit sa katakana at hidni gaano sa hiragana, halimbawa ang salitang らーめん, rāmen, subalit ang ganitong paggamit ay kadalasang hindi tama. Sa hindi tamang pagfsulat, kadalasang ginagamit ang mga maliliit na bersyon ng limang patinig na kana upang kumatawan sa wlang bakas na salita (はぁ haa, ねぇ nee). Ang istandard at may salitang tandang iterasyon ay isinusulat sa ゝ at ゞ.

Talaan ng hiragana

Ipinapakita ng sumusunod na talaan ang hiragana together kasama ang kanilang Romanisasyong Hepburn at transkripsiyon mula sa IPA sa ayos na gojūon. Sinusunod ng Hiragana na may dakuten o handakuten ang gojūon kana kahit wala sila, kasama ang pagsunod sa yōon kana. Makikita naman ang mga hindi na ginagamit na kana sa abuhin. Sa lahat ng mga silabiko na katabi ng ん, tinutukoy nito na ang pagbaybay ay para sa salitang pang-unahan na silabiko, para naman sa salitang panggita, tignan na lamang sa ibaba.

Gabay sa Pagbaybay

With a few exceptions for sentence particles は, を, and へ (pronounced as wa, o, and e), and a few other arbitrary rules, Japanese is phonemically orthographic. This has not always been the case: a previous system of spelling, now referred to as historical kana usage, had many spelling rules; the exceptions in modern usage are the legacy of that system. The exact spelling rules are referred to as kanazukai (仮名遣い).

Kasaysayan

Hiragana developed from man'yōgana, Chinese characters used for their pronunciations, a practice which started in the 5th century.^[1] The oldest example of Man'yōgana is Inariyama Sword which is an iron sword excavated at the Inariyama Kofun in 1968. This sword is thought to be made in year of 辛亥年 (which is A.D. 471 in commonly accepted theory).^[2] The forms of the hiragana originate from the cursive script style of Chinese calligraphy. The figure below shows the derivation of hiragana from manyōgana via cursive script. The upper part shows the character in the regular script form, the center character in red shows the cursive script form of the character, and the bottom shows the equivalent hiragana. Note also that the cursive script forms are not strictly confined to those in the illustration.

Direksiyon at Ayos ng Hagod

The following table shows the method for writing each hiragana character. It is arranged in the traditional way, beginning top right and reading columns down. The numbers and arrows indicate the stroke order and direction respectively.

Isahang Kodigo (Unicode)

Hiragana was added to the Unicode Standard in October, 1991 with the release of version 1.0.

The Unicode block for Hiragana is U+3040 ... U+309F. Grey areas indicate non-assigned code points:

Hiragana^[1] Unicode.org chart (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+304x		ぁ	あ	ぃ	い	ぅ	う	ぇ	え	ぉ	お	か	が	き	ぎ	く
U+305x	ぐ	け	げ	こ	ご	さ	ざ	し	じ	す	ず	せ	ぜ	そ	ぞ	た
U+306x	だ	ち	ぢ	っ	つ	づ	て	で	と	ど	な	に	ぬ	ね	の	は
U+307x	ば	ぱ	ひ	び	ぴ	ふ	ぶ	ぷ	へ	べ	ぺ	ほ	ぼ	ぽ	ま	み
U+308x	む	め	も	ゃ	や	ゅ	ゆ	ょ	よ	ら	り	る	れ	ろ	ゎ	わ
U+309x	ゐ	ゑ	を	ん	ゔ	ゕ	ゖ			゙	゚	゛	゜	ゝ	ゞ	ゟ
Tandaan 1.^ Batay sa bersyong Unicode 6.0

The Unicode hiragana block contains precomposed characters for all hiragana in the modern set, including small vowels and yōon kana for compound syllables, plus the archaic ゐ wi and ゑ we and the rare ゔ vu; the archaic 뀁 ye is included in plane 1 at U+1B001 (see below). All combinations of hiragana with dakuten and handakuten used in modern Japanese are available as precomposed characters, and can also be produced by using a base hiragana followed by the combining dakuten and handakuten characters (U+3099 and U+309A, respectively). This method is used to add the diacritics to kana that are not normally used with them, for example applying the dakuten to a pure vowel or the handakuten to a kana not in the h-group.

Characters U+3095 and U+3096 are small か (ka) and small け (ke), respectively. U+309F is a digraph of より (yori) occasionally used in vertical text. U+309B and U+309C are spacing (non-combining) equivalents to the combining dakuten and handakuten characters, respectively.

Historic and variant forms of Japanese kana characters were added to the Unicode Standard in October, 2010 with the release of version 6.0.

The Unicode block for Kana Supplement is U+1B000 ... U+1B0FF. Grey areas indicate non-assigned code points:

Karagdagang Kana^[1] Unicode.org chart (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+1B00x	𛀀	𛀁
U+1B01x
U+1B02x
U+1B03x
U+1B04x
U+1B05x
U+1B06x
U+1B07x
U+1B08x
U+1B09x
U+1B0Ax
U+1B0Bx
U+1B0Cx
U+1B0Dx
U+1B0Ex
U+1B0Fx
Notes 1.^ Batay sa bersying Unicode 6.0

Tignan Din

Shodo, isang kaligrapiyang Hapones.
Ang Tandang iterasyon ang nagpapaliwanag sa tandang iterasyon na ginagamit sa hiragana.
Ang mga Simbolong tipograpikong Hapones ay nagbibigay ng ibang hindi simbulong kana at kanji.
Ang Ponolohiyang Hapones ang nagpapaliwanag sa baybay ng mga Hapones na may malawak na pagtatalakay.
Nü Shu, isang silabikong sistemang panulat na ginagamit ng mga kababaihan sa lalawigan ng Hunan sa Republikang Popular ng Tsina
Katakana

Talababa

↑ Yookoso! An Invitation to Contemporary Japanese 1st edition McGraw-Hill, page 13 "Linguistic Note: The Origins of Hiragana and Katakana"
↑ Seeley (2000:19-23)

Ang "The Art of Japanese Calligraphy", Yujiro Nakata, ISBN 0-8348-1013-1, ay nagbibigay ng mga kaalaman sa pagunlad ng onode at onnade.

Mga kawing panlabas

May kaugnay na midya ang Wikimedia Commons tungkol sa artikulong:

Hiragana

Tsart ng mga isang kodigo ng Hiragana
Pinagugatan ng mga diyagramo ng Hiragana
Ugnay sa Wikang Hapones, kasama ang "pagsasanay sa kana", sa Proyektong Bukas na Direktoryo
Pagpapakita ng pinagugat ng Hiragana gamit ang Flash movie
Real Kana Pagsasanay ng hiragana gamit ang iba't-ibang pamamaraan.
Ang Kantang Hiragana - isang kantang pop na nagpapakita ng pangunahing kaaalaman sa hiragana para sa mga manunuod na Ingles ang sinasalita.
Pagsusulit gamit ang pakikinig sa Hiragana Naka-arkibo 2010-01-05 sa Wayback Machine.
KanaTeacher Magsanay at matuto ng hiragana.
Japanese Identifont Naka-arkibo 2010-08-16 sa Wayback Machine. Pagtukoy sa estilo ng sulat mula sa panitik na hiragana.
[1] Naka-arkibo 2011-12-30 sa Wayback Machine. Tamang ayos ng mga hagod ng Hiragana na ginagamit ang animasyon kasama ang tunog at tulong pang-mnemoniko.

[1] Yookoso! An Invitation to Contemporary Japanese 1st edition McGraw-Hill, page 13 "Linguistic Note: The Origins of Hiragana and Katakana"

[2] Seeley (2000:19-23)

[1]

[2]

[1]

[1]

	Monograpo (gojūon)					Diyagrapo (yōon)
	a	i	u	e	o	ya	yu	yo
∅	あ a [a]	い i [i]	う u [u͍]	え e [e]	お o [o]
K	か ka [ka]	き ki [ki]	く ku [ku͍]	け ke [ke]	こ ko [ko]	きゃ kya [kʲa]	きゅ kyu [kʲu͍]	きょ kyo [kʲo]
S	さ sa [sa]	し shi [ɕi]	す su [su͍]	せ se [se]	そ so [so]	しゃ sha [ɕa]	しゅ shu [ɕu͍]	しょ sho [ɕo]
T	た ta [ta]	ち chi [ t͡ɕi]	つ tsu [ t͡su͍]	て te [te]	と to [to]	ちゃ cha [ t͡ɕa]	ちゅ chu [ t͡ɕu͍]	ちょ cho [ t͡ɕo]
N	な na [na]	に ni [nʲi]	ぬ nu [nu͍]	ね ne [ne]	の no [no]	にゃ nya [nʲa]	にゅ nyu [nʲu͍]	にょ nyo [nʲo]
H	は ha (kapareho rin ng partikulong "wa")[ha]	ひ hi [çi]	ふ fu [ɸu͍]	へ he [he]	ほ ho [ho]	ひゃ hya [ça]	ひゅ hyu [çu͍]	ひょ hyo [ço]
M	ま ma [ma]	み mi [mi]	む mu [mu͍]	め me [me]	も mo [mo]	みゃ mya [mʲa]	みゅ myu [mʲu͍]	みょ myo [mʲo]
Y	や ya [ja]		ゆ yu [ju͍]		よ yo [jo]
R	ら ra [ɽa]	り ri [ɽi]	る ru [ɽu͍]	れ re [ɽe]	ろ ro [ɽo]	りゃ rya [ɽʲa]	りゅ ryu [ɽʲu͍]	りょ ryo [ɽʲo]
W	わ wa [wa]	ゐ i/wi [i]		ゑ e/we [e]	を o/wo (partikulo)[o]

*	ん n [n] [m] [ŋ] bago tumigil ang katinig; Ang [ɴ] [ũ͍] [ĩ] ay kahit saan					っ (tinutukoy ang dalawahang katinig)	ゝ (inuulit at pinapawalang boses ang mga silabiko)	ゞ (inuulit at binibigyang boses ang mga silabiko)

	Diyakritiko (gojūon kasama ang (han) dakuten)					Diyagrapo na may diyakritiko (yōon kasama ang (han) dakuten)
	a	i	u	e	o	ya	yu	yo
G	が ga [ɡa]	ぎ gi [ɡi]	ぐ gu [ɡu͍]	げ ge [ɡe]	ご go [ɡo]	ぎゃ gya [ɡʲa]	ぎゅ gyu [ɡʲu͍]	ぎょ gyo [ɡʲo]
Z	ざ za [za]	じ ji [d͡ʑi]	ず zu [zu͍]	ぜ ze [ze]	ぞ zo [zo]	じゃ ja [d͡ʑa]	じゅ ju [d͡ʑu͍]	じょ jo [d͡ʑo]
D	だ da [da]	ぢ (ji) [d͡ʑi]	づ (zu) [zu͍]	で de [de]	ど do [do]	ぢゃ (ja) [d͡ʑa]	ぢゅ (ju) [d͡ʑu͍]	ぢょ (jo) [d͡ʑo]
B	ば ba [ba]	び bi [bi]	ぶ bu [bu͍]	べ be [be]	ぼ bo [bo]	びゃ bya [bʲa]	びゅ byu [bʲu͍]	びょ byo [bʲo]
P	ぱ pa [pa]	ぴ pi [pi]	ぷ pu [pu͍]	ぺ pe [pe]	ぽ po [po]	ぴゃ pya [pʲa]	ぴゅ pyu [pʲu͍]	ぴょ pyo [pʲo]
V			ゔ vu [v(u͍)]