2009
(Idinirekta mula sa Disyembre 2009)
| Dantaon: | ika-20 dantaon - ika-21 dantaon - ika-22 dantaon |
| Dekada: | Dekada 1970 Dekada 1980 Dekada 1990 - Dekada 2000 - Dekada 2010 Dekada 2020 Dekada 2030
|
| Taon: | 2006 2007 2008 - 2009 - 2010 2011 2012 |
Ang 2009 (MMIX) ay isang karaniwang taon na nagsisimula sa Huwebes sa kalendaryong Gregoryano. Ito ang ika-2009 na taon sa pagtatalagang Karaniwang Panahon o Anno Domini, ang ika-9 na taon ng ikatlong milenyo at ika-21 dantaon, at ang ika-10 at huling dekada ng dekada 2000.
Itinalaga ang 2009 bilang:
- Internasyunal na Taon ng Astronomiya[1][2]
- Internasyunal na Taon ng Likas na mga Hibla[3]
Kaganapan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Enero
[baguhin | baguhin ang wikitext]
- Enero 3 – Naitatag ang unang ("Genesis") bloke o block ng blockchain ng salaping kripto at desentralisadong sistemang pambayad na Bitcoin ng lumikha ng sistema, na kilala bilang Satoshi Nakamoto.[4]
- Enero 20 – Nanumpa si Barack Obama bilang ika-44 Pangulo ng Estados Unidos, na naging unang Aprikano-Amerikano na umupo sa puwestong ito.[5]
Pebrero
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Pebrero 1 – Nailuklok si Patriarka Cirilo ng Moscow bilang Patriarka ng Rusong Ortodoksong Simbahan pagkatapos mamatay ng kanyang sinundan, si Patriarka Alejo II noong 2008.[6]
Marso
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Marso 17 – Napatalsik ang Pangulo ng Madagascar, si Marc Ravalomanana, sa isang kudeta, pagkatapos ng isang buwan ng kaguluhan sa Antananarivo.[7]
Abril
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Abril 6 – Niyanig ng isang 6.3 magnitud na lindol ang lugar na malapit sa L'Aquila, Italy, na kinitil ang 308 at sinugatan ang higit sa 1,500.[8]
- Abril 21 – Nilunsad ng UNESCO ang Pandaigdigang Aklatang Dihital.[9]
Mayo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Mayo 18 – Pagkatapos ng higit sa sangkapat na siglo na paglalaban, natapos ang Digmaan Sibil sa Sri Lanka kasama ang buong pagkatalo ng militar ng Mga Tigreng Liberasyon ng Tamil Eelam.[10]
Hunyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hunyo 30 – Bumagsak ang Lipad 626 ng Yemenia sa baybayin ng Moroni, Comoros, na pinatay ang lahat maliban sa isa sa mga 153 pasahero at tripulante.[11]
Hulyo
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hulyo 11 – Patuloy pa rin ang mga Misa ng Paggaling para sa dating Pangulo ng Pilipinas na si Corazon Aquino na lumalaban sa kanyang sakit na kanser. [12]
Agosto
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Agosto 14 – Nagpataw ang Reino Unido ng direktang pasya sa Kapuluang Turks at Caicos pagkatapos ang pagsisiyasat na natagpuan ang patunay ng korupsyon sa pamahalaan.[13]
Setyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Setyembre 29 – Isang 8.1 Mw na lindol ang yumanig sa Samoa, na may isang pinakamataas na intensidad sa Mercalli na VII (Napakalakas), na iniwan ang hindi bababa sa 192 katao na patay.[14]
- Setyembre 30 – Isang 7.6 Mw na lindol ang yumanig sa Sumatra, Indonesia, na may isang intensidad sa Mercalli na VIII (Matindi), na iniwan sa hindi bababa sa 1,115 katao ang namatay.[15]
Oktubre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Oktubre 2
- Ginanap ang ikalawang reperendum sa Ireland para sa Kasunduan sa Lisbon ng Unyong Europeo. Naaprubahan ang amyenda ng mga bumotong Irlandes,[16][17][18][19][20] na tinanggihan noong reperendum na Lisbon I ng nakaraang taon.
- Ginawaran ng Pandaigdigang Lupong Olimpiko sa Rio de Janeiro ang karapatang maging punong-abala ng Palarong Olimpiko sa Tag-init 2016.[21]
- Oktubre 20 – Pinasinayaan si Susilo Bambang Yudhoyono bilang Pangulo ng Indonesia sa ikalawang termino.
- Oktubre 22 – Nilabas ng Microsoft ang Windows 7.
Nobyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Nobyembre 23 – Sa Pilipinas, hindi bababa sa 58 katao ang dinukot at pinatay sa lalawigan ng Maguindanao, na tinawag ng Kumite upang Protektahan ang mga Mamamahayag na pinakanakamamatay na isahang pag-atake sa mga mamamahayag sa kasaysayan.[22]
Disyembre
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Disyembre 1 – Naipapatupad na ang Kasunduan sa Lisbon.[23]
- Disyembre 16 – Natuklasan ng mga astronomo ang GJ 1214 b, ang pinakaunang kilalang eksoplaneta kung saan maaring magkaroon ng tubig.[24]
Kapanganakan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Kamatayan
[baguhin | baguhin ang wikitext]
.png)
.jpg)
- Mayo 23 – Roh Moo-hyun, Ika-16 na Pangulo ng Timog Korea (ipinanganak 1946)
- Hunyo 25 – Michael Jackson, Amerikanong mang-aawit (ipinanganak noong 1958)
- Hulyo 25 – Harry Patch, Ingles na beterano sa digmaan (ipinanganak 1898)
- Agosto 1 – Corazon C. Aquino, ika-11 Pangulo ng Pilipinas (ipinanganak 1933)
- Agosto 18 – Kim Dae-jung, Ika-15 Pangulo ng South Korea (ipinanganak 1925)
- Setyembre 8 – Aage Bohr, Nobel na pisikong Danes (ipinanganak 1922)
- Setyembre 23 – Ertuğrul Osman, ika-43 na Pinuno ng Dinastiyang Otomano (ipinanganak 1912)
- Oktubre 19 – Joseph Wiseman, artistang taga-Canada (ipinanganak 1918)
- Nobyembre 24 – Samak Sundaravej, ika-25 Punong Ministro ng Thailand (ipinanganak 1935)
- Disyembre 27 – Takashi Takabayashi, putbolistang Hapon (ipinanganak 1931)
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "News Release – IAU0606: The International Astronomical Union announces the International Year of Astronomy 2009" (sa wikang Ingles). International Astronomical Union. Oktubre 27, 2006. Inarkibo mula sa orihinal noong Setyembre 19, 2008. Nakuha noong 2008-11-01.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "The International Year of Astronomy 2009" (sa wikang Ingles). IYA2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Nobyembre 3, 2008. Nakuha noong 2008-11-01.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ United Nations General Assembly Session 61 Resolution 189. International Year of National Fibres, 2009 A/RES/61/189 (sa Ingles). Disyembre 20, 2006. Hinango noong 2008-07-15.
- ↑ Davis, Joshua (2011-10-11). "The Crypto-Currency: Bitcoin and its mysterious inventor". The New Yorker (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-09-18. Nakuha noong 2019-01-03.
{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Ruane, Michael (2009-01-20). "D.C.'s Inauguration Head Count: 1.8 Million". The Washington Post (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2009-01-22.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Orthodox Church enthrones leader". BBC News (sa wikang Ingles). Pebrero 1, 2009. Nakuha noong Hulyo 16, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Madagascar president forced out". BBC News (sa wikang Ingles). Marso 17, 2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Marso 19, 2009. Nakuha noong Marso 17, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "BBC: Italian rescuers work into night". BBC News. Abril 7, 2009. Nakuha noong Agosto 23, 2010.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Cody, Edward (Abril 21, 2009). "U.N. Launches Library Of World's Knowledge". The Washington Post (sa wikang Ingles). Nakuha noong Abril 21, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ C. Bryson Hull and Ranga Sirilal. "Sri Lanka's long war reaches end, Tigers defeated" (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Enero 15, 2011. Nakuha noong Mayo 31, 2009.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Girl survives Yemen plane crash". BBC News (sa wikang Ingles). Hulyo 1, 2009. Nakuha noong Hulyo 1, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ (Manila Bulletin) Naka-arkibo 2012-01-19 sa Wayback Machine. (sa Ingles)
- ↑ "UK imposes Turks and Caicos rule". BBC News (sa wikang Ingles). 2009-08-14. Nakuha noong 2009-08-14.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Samoa quake 'triggered tsunami'". BBC News (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2006-09-28.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Indonesia quake deaths pass 1,000". BBC News (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2017-01-14.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "67% vote Yes to Lisbon Treaty". RTÉ News (sa wikang Ingles). Oktubre 3, 2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Oktubre 5, 2009. Nakuha noong Oktubre 3, 2009.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Results received at the Central Count Centre for the Referendum on Treaty of Lisbon 2009" (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Oktubre 4, 2009. Nakuha noong Oktubre 3, 2009.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Irish Ayes on Lisbon Treaty Have Europe Smiling". Time (sa wikang Ingles). Oktubre 4, 2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Oktubre 5, 2009. Nakuha noong Oktubre 4, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Lisbon II referendum set for 2 October". RTÉ News (sa wikang Ingles). Hulyo 8, 2009. Nakuha noong Hulyo 8, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Irish treaty vote set for October". BBC News (sa wikang Ingles). Hulyo 8, 2009. Nakuha noong Hunyo 8, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Rio to stage 2016 Olympic Games". BBC News (sa wikang Ingles). Oktubre 2, 2009. Nakuha noong Setyembre 17, 2017.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Papa, Alcuin. "Maguindanao massacre worst-ever for journalists". Philippine Daily Inquirer (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Disyembre 2, 2009. Nakuha noong Nobyembre 26, 2009.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "EU reform treaty passes last test". BBC News (sa wikang Ingles). Nobyembre 3, 2009. Nakuha noong Agosto 23, 2010.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Waterworld planet six times the size of Earth discovered". The Telegraph (sa wikang Ingles). London. Disyembre 17, 2009. Inarkibo mula sa orihinal noong Agosto 4, 2010. Nakuha noong Agosto 23, 2010.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)