Huwebes

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ang Huwebes (ponemikong baybay: Hwebes) ay ang araw ng linggo sa pagitan ng Miyerkoles at Biyernes.

Ang pangalan ay nagmula sa Old English na þunresdæg at Middle English na Thuresday (na may pagkawala ng -n-, una sa mga diyalektong hilagang bahagi ng England dahil sa impluwensiya ng Old Norse na Þórsdagr) na nangangahulugang "Araw ni Thor". Ito ay pinangalanang pagkatapos ng Norse god of Thunder na si Thor.[2][3][4] Ang mga pangalan na Thunor, Donar (Aleman, Donnerstag) at Thor ay nagmula sa pangalan ng Germanic god ng thunder na si Thunraz, katumbas ng Jupiter sa interpretatio romana.

Sa karamihan ng mga wika sa mga Romance, ang araw ay pinangalanan ayon sa Roman god na si Jupiter, na ang diyos ng langit at thunder. Sa Latin, kilala ang araw bilang Iovis Dies, "Araw ni Jupiter". Sa Latin, ang genitive o possessive case ni Jupiter ay Iovis / Jovis kaya sa karamihan ng mga wika sa mga Romance ito ay naging salita para sa Huwebes: Italian giovedì, Spanish jueves, French jeudi, Sardinian jòvia, Catalan dijous, Galician xoves at Romanian joi. Ito rin ay naka-reflect sa p-Celtic Welsh na dydd Iau.

Ang astrolohiya at astronomiya ng signo ng planetang Jupiter (♃ Jupiter) ay kung minsan ginagamit upang kumatawan sa Huwebes.

Dahil ang Roman god na si Jupiter ay kinilala bilang Thunor (Norse Thor sa hilagang Europa), karamihan sa mga wika sa mga Germanic ay nagbigay ng pangalan sa araw na ito matapos ang diyos na ito: Torsdag sa Danish, Norwegian, at Swedish, Hósdagur/Tórsdagur sa Faroese, Donnerstag sa Aleman, o Donderdag sa Dutch. Ang Finnish at Northern Sami, parehong hindi Germanic (Uralic) languages, ay gumagamit ng borrowing na "Torstai" at "Duorastat". Sa extinct na Polabian Slavic language, ito ay perundan, ang Perun ay ang Slavic na katumbas ni Thor. [5]

Mga Araw ng Vishnu/Buddha/Dattatrey[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mayroong ilang modernong pangalan na imitasyon ng pagpapangalan ng Huwebes pagkatapos ng katumbas ng "Jupiter" sa lokal na tradisyon. Sa karamihan ng mga wika sa India, ang salita para sa Huwebes ay Guruvāra - ang vāra ay nangangahulugang araw at Guru ang tawag kay Bṛhaspati, guro ng mga diyos at regente ng planeta Jupiter. Ang araw na ito ay nagpapakita ng pagsamba sa Panginoong Vishnu/Lord Buddha at Lord Dattatreya sa Hinduismo. Sa wikang Sanskrit, ang araw ay tinatawag na Bṛhaspativāsaram (araw ng Bṛhaspati). Sa wikang Nepali, ang araw ay tinatawag na Bihivāra dahil nakuha mula sa salitang Sanskrit, kung saan ang vara ay nangangahulugang araw at ang Bihivāra ay nangangahulugang Bṛhaspati. Sa Thai, ang salita ay Wan Pharuehatsabodi, sa Old Javanese bilang Respati o sa Balinese bilang Wraspati - nagtutukoy sa diyos ng Hindu na si Bṛhaspati, na nauugnay din sa Jupiter. Ang "Enjte" naman ang tawag sa Huwebes sa wikang Albanian bilang pagsamba kay En, isang lumang diyos ng Illyrian. Sa wikang Nahuatl, ang Huwebes ay Tezcatlipotōnal (pagbigkas sa Nahuatl: [teskat͡ɬipoˈtoːnaɬ]) na nangangahulugang "araw ni Tezcatlipoca".

Sa Hapon, ang araw ay 木曜日 (木 represents Jupiter, 木星), ayon sa tradisyon ng Silangang Asya.

Huwebes, Sa Relihiyon[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa Kristiyano tradisyon, ang Maundy Thursday o Holy Thursday ay ang Huwebes bago ang Pasko ng Pagkabuhay - ang araw kung kailan naganap ang Huling Hapunan. Kilala rin ito bilang Sheer Thursday sa United Kingdom, at tradisyunal na araw ng paglilinis at pagbibigay ng Maundy money doon. Ang Holy Thursday ay bahagi ng Holy Week.

Sa Eastern Orthodox Church, ang mga Huwebes ay nakatuon sa mga Apostol at kay Saint Nicholas. Ang Octoechos ay naglalaman ng mga awit tungkol sa mga temang ito, na nakaayos sa isang walong-linggong siklo, na binibigkas tuwing mga Huwebes sa buong taon. Sa katapusan ng mga Divine Service sa Huwebes, nagsisimula ang pagpapaalam sa mga salitang: "Magbigay ang ating tunay na Diyos na si Kristo, sa pamamagitan ng mga panalangin ng kanyang pinakasagradong Ina, ng mga banal, maluwalhati at lahat-ng-papuri na mga Apostol, ng ating Ama sa mga banal na si Nicholas, Archbishop ng Myra sa Lycia, ang tagapagpagaling ng mga kababalaghan..."

Ang Ascension Thursday ay 40 araw matapos ang Pasko ng Pagkabuhay, kung kailan umakyat si Kristo sa Langit.

Sa Islam, ang mga Huwebes ay isa sa mga araw sa isang linggo kung saan pinapayuhan ang mga Muslim na mag-observe ng boluntaryong pag-aayuno, kasama ang mga Lunes.

Sa Judaism, ang mga Huwebes ay itinuturing na mga maswerte para sa pag-aayuno. Pinapayuhan ng Didache ang mga unang Kristiyano na huwag mag-observe ng pag-aayuno sa mga Huwebes upang maiwasan ang Judaizing, at inirerekomenda sa mga Biyernes na lang.

Sa Judaism, binabasa ang Torah sa pampublikong pagtitipon tuwing mga Huwebes ng umaga, at sinasambit ang mga espesyal na panalangin ng penitensya sa mga Huwebes, maliban kung may espesyal na okasyon para sa kaligayahan na nagkakansela ng mga ito.

Sa Ibat Ibang Bahagi ng Mundo[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa Australia, karamihan sa mga premiere ng mga pelikula sa sinehan ay ginaganap tuwing Huwebes. Bukod dito, karamihan sa mga Australyano ay nakakatanggap ng kanilang sahod tuwing Huwebes, kadalasan nang lingguhan o kada dalawang linggo. Nakikita ng mga shopping mall ito bilang isang pagkakataon upang magbukas nang mas mahaba kaysa sa karaniwan, karaniwan hanggang 9 pm, dahil karamihan sa mga tseke ng sahod ay nalilinis na tuwing Huwebes ng umaga.

Sa Norway, tradisyonal na araw ng Huwebes ang mga araw kung saan karamihan ng mga tindahan at mga mall ay nagbubukas nang mas huli kaysa sa ibang araw ng linggo, bagaman ang karamihan ng mga shopping mall ay bukas hanggang 8 pm o 9 pm tuwing araw ng linggo.

Sa USSR noong 1970s at 1980s, ang Huwebes ay naging "Fish Day" (Russian: Рыбный день, Rybny den), kung saan inaasahan na magluluto ng mga pagkaing isda (sa halip ng karne) ang mga kainan sa bansa.

Para sa mga mag-aaral sa kolehiyo at unibersidad, ang Huwebes ay minsan tinatawag na "bagong Biyernes." Karaniwan ay mas kaunti o walang klase tuwing Biyernes, at mas maraming pagkakataon para sa mga party tuwing Huwebes ng gabi at makatulog nang mahaba sa Biyernes. Bilang resulta, tinatawag ng ilan ang Huwebes bilang "thirstday" o "thirsty Thursday."

Sa United Kingdom, lahat ng pangkalahatang halalan mula 1935 ay ginanap tuwing Huwebes, at naging tradisyon ito, bagaman hindi ito kinakailangan ng batas - na nagpapahiwatig lamang na ang isang halalan ay maaaring gawin sa anumang araw "maliban sa Sabado, Linggo, bisperas ng Pasko, araw ng Pasko, Biyernes Santo, bank holiday sa anumang bahagi ng United Kingdom, at anumang araw na itinalaga para sa publikong pagpapasalamat at pagdadalamhati." Dagdag pa, karaniwan nang ginaganap ang mga lokal na halalan tuwing unang Huwebes ng Mayo.

Inalis ng Electoral Administration Act 2006 ang Maundy Thursday bilang isang hindi kasama sa electoral timetable, kaya maaari nang maganap ang halalan sa Maundy Thursday; dati, ang mga halalan ay minsan ding iniskedyul tuwing Martes bago ito.

Pop Culture[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Sa tula para sa mga bata, ang araw na Huwebes ay may kasabihang "Ang bata sa araw ng Huwebes, hindi matutuloy sa kahit saan."
  • Noong mga dekada 1950 at 1960, may mga tsismis na kung sinumang magdamit ng kulay berde sa Huwebes ay lesbian o bakla.
  • Sa English League Cup, ang araw ng Huwebes ay araw ng paghahati-hati sa pangalawang round.
  • Ang Super Thursday ay isang taunang promotional event sa industriya ng pagpapalimbag pati na rin sa mahalagang araw sa mga halalan sa UK.

Sa Literatura[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Sa nobelang The Man Who Was Thursday ni G.K. Chesterton, ang pangunahing karakter na si Gabriel Syme ay binigyan ng titulo na "Thursday".
  • Sa The Hitchhiker's Guide to the Galaxy ni Douglas Adams, sinabi ni Arthur Dent: "This must be Thursday. I never could get the hang of Thursdays."
  • Si Thursday Next naman ang bida sa serye ng mga nobela ni Jasper Fforde.
  • Sa pridiksiyon ni Nostradamus, sinabi niya na may magiging lider na manganganib sa "Silangan" at ipinanganak sa mga water signs at may kahalintulad na pangalan sa Huwebes.

Sa Musika[baguhin | baguhin ang wikitext]

  • Ang "Thursday Afternoon" ay isang album ng Briton na ambient musician na si Brian Eno na binubuo ng isang kanta na may habang 60 minuto. Ito ay binago na soundtrack sa isang video production na may parehong pamagat na ginawa noong 1984.
  • Ang Donnerstag aus Licht ay isang opera ni Karlheinz Stockhausen.
  • Ang Thursday ay isang post-hardcore band mula sa New Brunswick, New Jersey, na nabuo noong 1997.
  • Ang "Thursday's Child" ay isang kanta ni David Bowie mula sa album na hours... (1999).
  • Ang "Thursday's Child" ay isang kanta ng The Chameleons sa Script of the Bridge (1983).
  • Ang "Outlook for Thursday" ay isang hit sa New Zealand para kay Dave Dobbyn.
  • Ang "Thursday (mixtape)" ay ang pangalan ng isang mixtape ni R&B artist na si The Weeknd na inilabas noong 2011.

Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.