Padron:Portal:Kasaysayan/Mga Itinatampok na Artikulo/Arkibo...
Ito ang talaan ng mga Itinatampok na Artikulo:
1-10[baguhin ang wikitext]
1[baguhin ang wikitext]
Ang Unang Digmaang Pandaigdig o World War I (ang pinaikling WWI o WW1, na kilala rin sa tawag na "Unang Pandaigdigang Digmaan" o First World War, " Ang Dakilang Digmaan" o The Great War, "Digmaan ng mga Nasyon" o War of the Nations, at "Digmaan upang Wakasan ang Lahat ng mga Digmaan" o War to End All Wars) ay isang malawakang pandaigdigang digmaan na nilahukan ng napakaraming bansa na naganap sa pagitan ng mga taong 1914 hanggang 1918.
Ang Unang Digmaang Pandaigdig ay kakikitaan ng mga labanang ginaganap sa mga hukay (tinatawag na pakikidigmang pangbambang o trench warfare sa Inggles) kung saan ginamit nang malawakan ang teknolohiya sa pagpapaunlad at pagpaparami ng armamento. Ilan sa mga sandatang ginamit sa digmaan ay ang masinggan, eroplano, submarino, tangke at ang nakalalasong gas. Nilahukan ng mahigit 60 milyong sundalo ang digmaan kung saan 20 milyon sa mga ito ang nasawi kasama na ang mga sibilyan mula sa 40 milyong tala ng mga nasugatan at nawala sa digmaan.
Nagdulot ng malawakang pagbagsak ng industriya ang digmaan sa mga bansang pinangyarihan at napinsala nito na nagbunsod sa isang krisis na tinatawag na Dakilang Kapanglawan (Great Depression) noong 1930. Nagbunsod din ito sa pagkawasak ng mga imperyo ng Imperyong Aleman, Austria-Unggarya, Rusya at Ottoman. Nawalan ng ilang teritoryo ang Alemanya gaya ng Alsace-Lorraine at ng Pasilyong Polonyan. Nahati naman ang imperyo ng Austro-Unggarya sa ilang maliliit na estado gaya ng Tsekoslovakia, Austria, Unggarya at napunta ang Transylvania sa Rumanya, Trieste sa Italya at Bukovina, Galisya at Silesya sa Polonya. Nakamit nman ng Pinlandiya at ng mga Estadong Baltiko na kinabibilangan ng Estonya, Latbiya at Litwaniya ang kanilang kalayaan nang magwakas ang Imperyong Rusya na pinalitan ng dating Unyong Sobyet. Pinaghati-hatian naman ng Gran Britanya at Pransiya ang mga teritoryo ng Imperyong Ottoman gayundin din ang mga kolonya ng Alemanya sa Aprika at Pasipiko. Pinag-isa ang mga estadong Balkan ng Serbya, Montenegro, Slovenia, Croatia, Masedonya at Bosnia-Herzegovina na tinaguriang Yugoslabya kasabay ng pagkakatatag ng bansang Turkiya.