Yodo
Ang yodo (Ingles: Iodine)[1] ay isa sa mga kemikal na elemento na may atomikong bilang 53.[2] Ito ay isang madilim na kulay abo, makintab, may pagkakristal na solido. Kapag pinainit ito ay bumubuo ng isang biyoletang singaw. Ang singaw na ito ay nakakairita at nakakalason. Ang yodo ay bahagyang matutunaw sa tubig, na magbibigay ng kulay-brown na solusyon. Mas mahusay itong natutunaw sa iba pang mga solvents tulad ng alkohol. Dalawang bahagi ng yodo na may siyamnapu't-walong parte ng alkohol ay ginagamit bilang isang malakas na antiseptiko.[3]
Pagkakadiskubre[baguhin | baguhin ang wikitext]
Noong 1811, mahalaga ang pagkuha ng mga sodyong asin para sa paggawa ng gunpowder, si Bernard Courtois, isang kemikong Pranses, ay naobserbahan ang misteryosong biyoletang singaw na bumubuga sa abo ng seawead kung saan isinama niya ito sa sulfuric acid.[4]
Noong 1815, itinalaga na itong elementong kemikal ni Joseph-Louis Gay-Lussac[5] kung saan ikinumpirma ito ni Humphry Davy na noon ay bumibisita sa Paris.[6]
Benepisyo sa Katawan ng Tao[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang yodo rin ay matatagpuan sa mga iba't-ibang uri ng pagkain, karaniwan nasa pormang asin. Mahalaga ito sapagkat isa itong komponent at esensyal sa mga thyroid hormone. Ang mga thyroid hormone naman ay tumutulong sa katawan para maisaayos ang biochemical reaction, kasama na rin ang pagproproseso ng mga protina at kritikal ito sa ating metabolismo. Nakakatulong rin ito sa ating skeletal system at central nervous system.[7]
Iodine Deficiency[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang kakulangan sa yodo ay karaniwang sanhi ng mga sakit sa thyroid, at kung malala naman, maaaring magdulot ito ng pagkasira ng utak pati na rin ang pagkakaroon ng disabilidad sa pag-iisip lalo na sa mga sanggol.[8]
Kapag ang bata ay kulang sa yodo, maaaring maapektuhan nito lalo na ang utak at pagkakaroon ng problema sa intelektwalidad.[8]
Kapag mga babae naman, magkakaroon siya ng problema sa pagbubuntis at lalong maaapektuhan ang fetus na nasa kanyang sinapupunan.[8]
Iodine deficiency sa hayop[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ayon sa isang pag-aaral na isinagawa sa mga daga, nagkaroon ito ng mga komplikasyon sa cerebellum ng utak at may napansing presensya ng neonatal goiter pagkatapos magdiyeta ng katulad ng mga tao sa nayon ng Jixian sa Tsina (ang diyetang ito ay kulang sa yodo) sa loob ng apat na buwan.[9]
Mga iba pang gamit ng Yodo[baguhin | baguhin ang wikitext]
Ang mga iodized salt ay ginagamit sa iba pang mga bagay maliban sa pagkain. Ito ay ginagamit sa panggagamot, disinfectant, mga dye at bala sa pag-iimprenta, at tsaka pambahog para sa mga hayop. Ginagamit din ang yodo bilang polarising filters sa mga LCD displays.[6]
Mga Sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]
- ↑ https://diksiyonaryo.ph/search/yodo
- ↑ Ferriols-Pavico, Josefina, Morales-Ramos, Anna Cherylle, Bayquen, Aristea, Silverio, Angelina, Ramos, John Donnie (2019), Exploring Life Through Science Series: The New Grade 10, Phoenix Publishing House, Inc.
- ↑ Encyclopaedia Apollo Volume VII (1971), McGraw-Hill Far Eastern Publishers (S) Ltd.
- ↑ Leung, Angela M.; Braverman, Lewis E.; Pearce, Elizabeth N. (2012-11-13). "History of U.S. Iodine Fortification and Supplementation". Nutrients. 4 (11): 1740–1746. doi:10.3390/nu4111740. ISSN 2072-6643. PMC 3509517. PMID 23201844.
- ↑ "iodine". Britannica Kids (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2022-12-26.
- ↑ 6.0 6.1 "Iodine - Element information, properties and uses | Periodic Table". www.rsc.org. Nakuha noong 2022-12-26.
- ↑ "Office of Dietary Supplements - Iodine". ods.od.nih.gov (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2022-12-26.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Australia, Healthdirect (2021-08-26). "Iodine deficiency". www.healthdirect.gov.au (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2022-12-26.
- ↑ Eastman, Creswell J.; Zimmermann, Michael B. (2000), Feingold, Kenneth R.; Anawalt, Bradley; Boyce, Alison; Chrousos, George (mga pat.), "The Iodine Deficiency Disorders", Endotext, South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc., PMID 25905411, nakuha noong 2022-12-26