Bakal

Bakal, ₂₆Fe
Bakal
Alotropiya	see Allotropes of iron
Hitsura	lustrous metallic with a grayish tinge
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Fe)	55.845±0.002; 55.845±0.002 (pinaikli);
Bakal sa talahanayang peryodiko
	manganese ← bakal → cobalt
Atomikong bilang (Z)	26
Pangkat	pangkat 8
Peryodo	peryodo 4
Bloke	d-block
Konpigurasyon ng elektron	[Ar] 3d6 4s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 14, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solido
Punto ng pagkatunaw	1811 K (1538 °C, 2800 °F)
Punto ng pagkulo	3134 K (2862 °C, 5182 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	7.874 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)	6.98 g/cm3
Init ng pusyon	13.81 kJ/mol
Init ng baporisasyon	340 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	25.10 J/(mol·K)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	−4, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7 (isang anpoterong oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 1.83
Mga enerhiyang ionisasyon	Una: 762.5 kJ/mol ; Ikalawa: 1561.9 kJ/mol ; Ikatlo: 2957 kJ/mol ; (marami pa) ;
Radyong atomiko	emperiko: 126 pm
Radyong Kobalente	Low spin: 132±3 pm; High spin: 152±6 pm
Radyong Van der Waals	194 [1] pm
	Mga linyang espektral ng bakal
Ibang katangian
Likas na paglitaw	primordiyal
Kayarian ng krystal	body-centered cubic (bcc) ; a=286.65 pm
Kayarian ng krystal	face-centered cubic (fcc) ; between 1185–1667 K; a=364.680 pm
Bilis ng tunog manipis na bara	5120 m/s (sa r.t.) (electrolytic)
Termal na pagpapalawak	11.8 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad	80.4 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	96.1 nΩ⋅m (at 20 °C)
Puntong Curie	1043 K
Magnetikong pagsasaayos	ferromagnetic
Modulo ni Young	211 GPa
Modulo ng tigas	82 GPa
Bultong modulo	170 GPa
Rasyo ni Poisson	0.29
Eskala ni Mohs sa katigasan	4
Subok sa katigasan ni Vickers	608 MPa
Subok sa katigasan ni Brinell	200–1180 MPa
Bilang ng CAS	7439-89-6
Kasaysayan
Pagkakatuklas	before 5000 BC
Simbolo	"Fe": from Latin ferrum
Pangunahing isotopo ng bakal
	Kategorya: Bakal; tingnan; usapan; baguhin;

Para sa ibang gamit, tingnan ang Yero (paglilinaw).

Para sa ibang gamit, tingnan ang Bakal (paglilinaw).

Para sa ibang gamit, tingnan ang Hero (paglilinaw).

Para sa ibang gamit, tingnan ang Iron (paglilinaw).

Ang bakal, yero, iyero, uwit, hero, o hiero (Kastila: hierro, Ingles: iron), may atomikong bilang na 26, atomikong timbang na 55.847, punto ng pagkatunaw na 1,535oC, punto ng pagkulong 3.00, espesipikong grabidad na 7.874 [sa 20oC], mga balensiyang 2, 3, 4, at 6) ay isang elementong kimikal at metalikong may simbolong Fe. Makinang ito at may hawig ang kaputian sa kulay ng pilak. Napupukpok ito, nahuhubog, at nababatak. Nakakagawa mula rito ng balani. Sa teknolohiya at industriya, nagagamit ang elementong ito sa konstruksiyon at paggawa ng mga makinarya, sa napakaraming kaparaanan.^[5]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

↑ "Standard Atomic Weights: Iron". CIAAW. 1993.
↑ Ram, R. S.; Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g⁴Δ–a⁴Δ system of FeCl". Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X.
↑ Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60–66. doi:10.1002/zaac.19824910109.
↑ Lu, J.; Jian, J.; Huang, W.; Lin, H.; Li, J; Zhou, M. (2016). "Experimental and theoretical identification of the Fe(VII) oxidation state in FeO₄⁻". Physical Chemistry Chemical Physics. 18 (45): 31125–31131. Bibcode:2016PCCP...1831125L. doi:10.1039/C6CP06753K. PMID 27812577.
↑ Gaboy, Luciano L. Iron, Fe, bakal, yero, uwit, hero - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.

Ang lathalaing ito na tungkol sa Kimika ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

[1] "Standard Atomic Weights: Iron". CIAAW. 1993.

[2] Ram, R. S.; Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g⁴Δ–a⁴Δ system of FeCl". Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X.

[3] Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60–66. doi:10.1002/zaac.19824910109.

[4] Lu, J.; Jian, J.; Huang, W.; Lin, H.; Li, J; Zhou, M. (2016). "Experimental and theoretical identification of the Fe(VII) oxidation state in FeO₄⁻". Physical Chemistry Chemical Physics. 18 (45): 31125–31131. Bibcode:2016PCCP...1831125L. doi:10.1039/C6CP06753K. PMID 27812577.

[Gaboy-5] Gaboy, Luciano L. Iron, Fe, bakal, yero, uwit, hero - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]