Arseniko

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Arseniko, 33As
Arseniko
Bigkas sa Ingles
Alotropiyagrey (most common), yellow, black (see Allotropes of arsenic)
Hitsurametallic grey
Pamantayang atomikong timbang Ar°(As)
  • 74.921595±0.000006
  • 74.922±0.001 (pinaikli)[1]
Arseniko sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
P

As

Sb
germaniumarsenikoselenium
Atomikong bilang (Z)33
Pangkatpangkat 15 (mga pnictoheno)
Peryodoperyodo 4
Bloke  p-bloke
Konpigurasyon ng elektron[Ar] 3d10 4s2 4p3
Mga elektron bawat kapa2, 8, 18, 5
Katangiang pisikal
Pase sa STPsolido
Punto ng sublimasyon887 K ​(615 °C, ​1137 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)5.727 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)5.22 g/cm3
Puntong triple1090 K, ​3628 kPa[2]
Puntong kritikal1673 K, ? MPa
Init ng pusyongrey: 24.44 kJ/mol
Init ng baporisasyon34.76 kJ/mol (?)
Molar na kapasidad ng init24.64 J/(mol·K)
Presyon ng singaw
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 553 596 646 706 781 874
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon−3, −2, −1, 0,[3] +1,[4] +2, +3, +4, +5 (isang katamtamang asidikong oksido)
ElektronegatibidadEskala ni Pauling: 2.18
Mga enerhiyang ionisasyon
  • Una: 947.0 kJ/mol
  • Ikalawa: 1798 kJ/mol
  • Ikatlo: 2735 kJ/mol
  • (marami pa)
Radyong atomikoemperiko: 119 pm
Radyong Kobalente119±4 pm
Radyong Van der Waals185 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng arseniko
Ibang katangian
Likas na paglitawprimordiyal
Kayarian ng krystalrhombohedral
Rhombohedral crystal structure for arseniko
Termal na pagpapalawak5.6 µm/(m⋅K)[5] (at r.t.)
Termal na konduktibidad50.2 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad333 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetikong pagsasaayosdiamagnetic[6]
Molar na magnetikong susseptibilidad−5.5×10−6 cm3/mol[7]
Modulo ni Young8 GPa
Bultong modulo22 GPa
Eskala ni Mohs sa katigasan3.5
Subok sa katigasan ni Brinell1440 MPa
Bilang ng CAS7440-38-2
Kasaysayan
PagkakatuklasArabic alchemists (before AD 815)
Pangunahing isotopo ng arseniko
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto
73As syn 80.3 d ε 73Ge
γ
74As syn 17.8 d ε 74Ge
β+ 74Ge
γ
β 74Se
75As 100% matatag
Kategorya Kategorya: Arseniko

Ang arseniko o arsenik (Kastila: arsenico, Ingles: arsenic) ay isang uri ng elementong kimikal at lasong metaliko. Mayroon itong atomikong bilang na 33, atomikong timbang na 74.992, balensiyang 3 o 5, at sagisag na As. Natutunaw ang abuhing arseniko sa temperaturang 817 °C (habang nasa 28 na presyong atmosperiko, sagisag atm), sumisingaw (sublima) sa temperaturang 613 °C, at may espesipikong grabidad na 5.73. Mayroon itong tatlong anyong alotropiko, na nasa anyong may kulay na dilaw, itim, at abuhing kristalina. Ginagamit ang arseniko bilang insektisidyo o pamatay ng pesteng mga kulisap, pamatay ng mapinsalang mga damo, at inihahalo rin sa mga aloy.[8]

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "Standard Atomic Weights: Arsenic". CIAAW. 2013.
  2. Gokcen, N. A (1989). "The As (arsenic) system". Bull. Alloy Phase Diagrams. 10: 11–22. doi:10.1007/BF02882166.
  3. Abraham, Mariham Y.; Wang, Yuzhong; Xie, Yaoming; Wei, Pingrong; Shaefer III, Henry F.; Schleyer, P. von R.; Robinson, Gregory H. (2010). "Carbene Stabilization of Diarsenic: From Hypervalency to Allotropy". Chemistry: A European Journal. 16 (2): 432–5. doi:10.1002/chem.200902840. PMID 19937872.
  4. Ellis, Bobby D.; MacDonald, Charles L. B. (2004). "Stabilized Arsenic(I) Iodide: A Ready Source of Arsenic Iodide Fragments and a Useful Reagent for the Generation of Clusters". Inorganic Chemistry. 43 (19): 5981–6. doi:10.1021/ic049281s. PMID 15360247.
  5. Cverna, Fran (2002). ASM Ready Reference: Thermal properties of metals. ASM International. pp. 8–. ISBN 978-0-87170-768-0. pdf.
  6. Lide, David R., pat. (2000). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (81 pat.). CRC press. ISBN 0849304814.
  7. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
  8. Gaboy, Luciano L. Arsenic, arsenik, arseniko, simbolo As - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.