Titanyo

Titanyo, ₂₂Ti
Titanyo
Bigkas sa Ingles	/taɪˈteɪniəm/; (ty-TAY-nee-əm); /tᵻˈteɪniəm/; (tih-TAY-nee-əm);
Hitsura	silvery grey-white metallic
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Ti)	47.867±0.001; 47.867±0.001 (pinaikli);
Titanyo sa talahanayang peryodiko
	scandium ← titanyo → vanadium
Atomikong bilang (Z)	22
Pangkat	pangkat 4
Peryodo	peryodo 4
Bloke	d-block
Konpigurasyon ng elektron	[Ar] 3d2 4s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 10, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solido
Punto ng pagkatunaw	1941 K (1668 °C, 3034 °F)
Punto ng pagkulo	3560 K (3287 °C, 5949 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	4.506 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)	4.11 g/cm3
Init ng pusyon	14.15 kJ/mol
Init ng baporisasyon	425 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	25.060 J/(mol·K)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	−2, −1, 0, +1, +2, +3, +4 (isang anpoterong oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 1.54
Mga enerhiyang ionisasyon	Una: 658.8 kJ/mol ; Ikalawa: 1309.8 kJ/mol ; Ikatlo: 2652.5 kJ/mol ; (marami pa) ;
Radyong atomiko	emperiko: 147 pm
Radyong Kobalente	160±8 pm
	Mga linyang espektral ng titanyo
Ibang katangian
Likas na paglitaw	primordiyal
Kayarian ng krystal	hexagonal close-packed (hcp)
Bilis ng tunog manipis na bara	5090 m/s (sa r.t.)
Termal na pagpapalawak	8.6 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad	21.9 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	420 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetikong pagsasaayos	paramagnetic
Molar na magnetikong susseptibilidad	+153.0×10−6 cm3/mol (293 K)
Modulo ni Young	116 GPa
Modulo ng tigas	44 GPa
Bultong modulo	110 GPa
Rasyo ni Poisson	0.32
Eskala ni Mohs sa katigasan	6.0
Subok sa katigasan ni Vickers	830–3420 MPa
Subok sa katigasan ni Brinell	716–2770 MPa
Bilang ng CAS	7440-32-6
Kasaysayan
Pagkakatuklas	William Gregor (1791)
Unang pagbubukod	Jöns Jakob Berzelius (1825)
Pinangalan ni/ng	Martin Heinrich Klaproth (1795)
Pangunahing isotopo ng titanyo
γ	–
	Kategorya: Titanyo; tingnan; usapan; baguhin;

Ang titanyo o titanyum (Kastila: titanio, Ingles: titanium) ay ang pangdalawangput-dalawa na elementong kimikal sa talaang peryodiko. Ang simbolo nito ay Ti at nagtataglay ng bilang atomiko na 22. Ito ay nangangalawa sa mga transisyong metal ng talaang peryodiko. Ito ay matibay, magaan, makisap at maputing elementong metaliko na matibay sa korosyon. Ginagamit sa pag-gawa ng mga piyesa ng eroplano at mga kasangkapang matibay sa init. Natuklasan noong 1791 ni W Gregor.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

↑ "titanium". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Tinago mula sa orihinal noong 2019-12-20.
↑ "Standard Atomic Weights: Titanium". CIAAW. 1993.
↑ Jilek, Robert E.; Tripepi, Giovanna; Urnezius, Eugenijus; Brennessel, William W.; Young, Victor G., Jr.; Ellis, John E. (2007). "Zerovalent titanium–sulfur complexes. Novel dithiocarbamato derivatives of Ti(CO)₆: [Ti(CO)₄(S₂CNR₂)]⁻". Chem. Commun. (25): 2639–2641. doi:10.1039/B700808B. PMID 17579764.
↑ Andersson, N.; et al. (2003). "Emission spectra of TiH and TiD near 938 nm" (PDF). J. Chem. Phys. 118 (8): 10543. Bibcode:2003JChPh.118.3543A. doi:10.1063/1.1539848.
↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pa. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[1] "titanium". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Tinago mula sa orihinal noong 2019-12-20.

[2] "Standard Atomic Weights: Titanium". CIAAW. 1993.

[3] Jilek, Robert E.; Tripepi, Giovanna; Urnezius, Eugenijus; Brennessel, William W.; Young, Victor G., Jr.; Ellis, John E. (2007). "Zerovalent titanium–sulfur complexes. Novel dithiocarbamato derivatives of Ti(CO)₆: [Ti(CO)₄(S₂CNR₂)]⁻". Chem. Commun. (25): 2639–2641. doi:10.1039/B700808B. PMID 17579764.

[4] Andersson, N.; et al. (2003). "Emission spectra of TiH and TiD near 938 nm" (PDF). J. Chem. Phys. 118 (8): 10543. Bibcode:2003JChPh.118.3543A. doi:10.1063/1.1539848.

[5] Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pa. E110. ISBN 0-8493-0464-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]