Platino

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Huwag itong ikalito sa platina at plutonyum.
Platino, 78Pt
Platino
Bigkas sa Ingles /ˈplætɪnəm/ (PLAT-in-əm)
Hitsurasilvery white
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Pt)
  • 195.084±0.009
  • 195.08±0.02 (pinaikli)[1]
Platino sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
Pd

Pt

Ds
iridiumplatinogold
Atomikong bilang (Z)78
Pangkatpangkat 10
Peryodoperyodo 6
Bloke  d-block
Konpigurasyon ng elektron[Xe] 4f14 5d9 6s1
Mga elektron bawat kapa2, 8, 18, 32, 17, 1
Katangiang pisikal
Pase sa STPsolido
Punto ng pagkatunaw2041.4 K ​(1768.3 °C, ​3214.9 °F)
Punto ng pagkulo4098 K ​(3825 °C, ​6917 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)21.45 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)19.77 g/cm3
Init ng pusyon22.17 kJ/mol
Init ng baporisasyon510 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init25.86 J/(mol·K)
Presyon ng singaw
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2330 (2550) 2815 3143 3556 4094
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon−3, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6 (isang katamtamang panimulang oksido)
ElektronegatibidadEskala ni Pauling: 2.28
Mga enerhiyang ionisasyon
  • Una: 870 kJ/mol
  • Ikalawa: 1791 kJ/mol
Radyong atomikoemperiko: 139 pm
Radyong Kobalente136±5 pm
Radyong Van der Waals175 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng platino
Ibang katangian
Kayarian ng krystalface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for platino
Bilis ng tunog manipis na bara2800 m/s (sa r.t.)
Termal na pagpapalawak8.8 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad71.6 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad105 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetikong pagsasaayosparamagnetic
Molar na magnetikong susseptibilidad+201.9 × 10−6 cm3/mol (290 K)[2]
Tibay sa pag-unat Tensile strength125–240 MPa
Modulo ni Young168 GPa
Modulo ng tigas61 GPa
Bultong modulo230 GPa
Rasyo ni Poisson0.38
Eskala ni Mohs sa katigasan3.5
Subok sa katigasan ni Vickers400–550 MPa
Subok sa katigasan ni Brinell300–500 MPa
Bilang ng CAS7440-06-4
Kasaysayan
PagkakatuklasAntonio de Ulloa (1735)
Pangunahing isotopo ng platino
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto
190Pt 0.012% 6.5×1011 y α 186Os
192Pt 0.782% matatag
193Pt syn 50 y ε 193Ir
194Pt 32.864% matatag
195Pt 33.775% matatag
196Pt 25.211% matatag
198Pt 7.356% matatag
Kategorya Kategorya: Platino

Ang platino[3][4] o platinum[3][4] (Kastila: platino, Ingles: platinum,daglat o sagisag = Pt) ay isang uri ng mala-pilak na elementong may mga katangiang maaaring mabatak, mapukpok, at hindi kinakalawang. Kalimitan itong ginagamit para sa paggawa ng mga kasangkapang elektroniko, mga alahas, at mga pampasta para sa mga ngiping may sira o bukbok. Natuklasan ito ni Antonio de Ulloa, kasama si Jorge Juan y Santacilia noong 1735. Kabilang sa mga katangian nito ang pagkakaroon ng atomikong bilang na 78, ng pamantayang atomikong timbang na 195.09, antas o degri ng pagkatunaw na 1,769oC, antas o degri ng pagkulo 3,827oC, at tiyak na kalubhaan (tiyak na dagsin o espesipikong grabedad) na 21.45.

Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "Standard Atomic Weights: Platinum". CIAAW. 2005.
  2. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
  3. 3.0 3.1 English, Leo James (1977). "Platino, platinum". Tagalog-English Dictionary (sa Ingles). Congregation of the Most Holy Redeemer. ISBN 9710810731.
  4. 4.0 4.1 Gaboy, Luciano L. Platinum, platino - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.