Alohino

Mga alohino (ika-17 grupo) sa talahanayang peryodiko
↓ Peryodo
2	9 Plurina (F)
3	17 Klorina (Cl)
4	35 Bromina (Br)
5	53 Yodo (I)
6	85 Astatina (At)
7	117 Tenesina (Ts)
Paliwanag Alohino Primordiyal Sintetiko Kulay ng atomikong bilang: Itim = Siksin Berde = Danumin Pula = Buhagin Abo = Di-batid

Ang mga alohino (Español: halógeno, Ingles: halogen) ay isang grupo ng mga elementong di-metal mula sa ika-17 grupo ng talahanayang peryodiko. Ito'y binubuo ng plurina (F), klorina (Cl), bromina (Br), yodina (I), at astatina (At). Isinasama rin ang elementong tenesina (Ts) sa mga alohino. Isang katangi-tanging grupo ang mga alohino sapagka't ang mga elementong napapaloob dito ay matutunghayan sa tatlong himtang ng mga butang, alinsunod sa batayang kainitan at kariinan.

Kasaysayan

Noong 1826, iniharap ni Baron Jöns Berzelius, isang Suwekong kimiko, ang ngalang halogen — mula sa ἅλς (háls), "asin," at γενειν (genein), "lumikha" — para sa mga elementong plurina, klorina, bromina, at yodina, yamang naglalabas ang mga ito ng mala-tubig-alat na sangkap kapag bumubuo ng halungkap sa mga metal na alkali. Subalit, noong 1811 pa nang inimungkahi ni Johann Schweigger, isang Alemang kimiko, ang naturang salita, bagama't para sa ika-17 elemento, ngayo'y klorina; hindi siya nagwagi.

Pasimundan

Tulad ng ibang grupo, nagpapakita ng padron ang mga alohino sa dagisikang kompigurasyon, lalo na ang eksteryor na alukaba, kaya't nagreresulta sa grupo ng sumusunod:

Z	Elemento	Blg. ng dagisik kada alukaba
9	Plurina	2, 7
17	Klorina	2, 8, 7
35	Bromina	2, 8, 18, 7
53	Yodina	2, 8, 18, 18, 7
85	Astatina	2, 8, 18, 32, 18, 7
117	Tenesina	2, 8, 18, 32, 32, 18, 7

Nagpapakita rin ang mga alohino ng padron mula sa itaas paibaba — kada elemento, bumababa ang elektronegatibidad at reaktibidad, at tumataas ang mga punto ng pagkatunaw at pagkulo.

Elemento	Atomikong Bigat (Da)	Punto ng Pagkatunaw (K)	Punto ng Pagkatunaw (°C)	Punto ng Pagkulo (K)	Punto ng Pagkulo (°C)	Elektro- negatibidad (Pauling)
Plurina	18.998	53.53	−219.62	85.03	−188.12	3.98
Klorina	35.453	171.6	-101.5	239.11	-34.04	3.16
Bromina	79.904	265.8	-7.3	332.0	58.8	2.96
Yodina	126.904	386.85	113.7	457.4	184.3	2.66
Astatina	(210)	575	302	? 610	? 337	2.2
Tenesina	(294)	? 623–823	? 350–550	? 883	? 610	-

Mga diyatomikong molekula

Elemento	Molekula	Estruktura	Modelo	d(X−X)/pm (Anyong buhagin)	d(X−X)/pm (Anyong siksin)
Plurina	F2			143	149
Klorina	Cl2			199	198
Bromina	Br2			228	227
Yodina	I2			266	272
Astatina	At2
Tenesina	Ts2

Tignan din

Wiktionary

Tingnan ang alohino sa
Wiktionary, ang malayang talahulugan.

• Elemento (kimika)
• Talahanayang peryodiko
• Di-metal
• Tila-alohino
• Kawing-alohino
• Sumbo-alohino

Mga sanggunian

• N. N. Greenwood, A. Earnshaw, Chemistry of the Elements, 2nd ed., Butterworth-Heinemann, Oxford, UK, 1997.